Cơn ác mộng fentanyl: "Ma túy" chỉ bằng 5 hạt muối, mạnh gấp 50 lần heroin, Mỹ ra cảnh báo "bóng ma tử thần"

Theo báo cáo của cơ quan tình báo Mỹ, chỉ trong 12 tháng tính đến tháng 10/2024, hơn 52.000 người đã tử vong vì fentanyl – tương đương hơn 150 người chết mỗi ngày, mức cao nhất trong lịch sử khủng hoảng opioid tại quốc gia này.

Vốn được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt từ những năm 1960 để giảm đau và gây mê trong y khoa, fentanyl trở nên cực kỳ nguy hiểm khi lọt vào thị trường chợ đen. Chỉ cần 2 mg fentanyl – lượng tương đương 5 đến 7 hạt muối – cũng đủ để cướp đi mạng sống một người trưởng thành. Các chuyên gia gọi đây là “cỗ máy giết người thầm lặng” của thế kỷ 21.

Cuộc khủng hoảng opioid không chỉ gây ra hàng chục nghìn cái chết mỗi năm mà còn kéo theo thiệt hại kinh tế ước tính gần 1,5 nghìn tỷ USD trong năm 2020, tương đương 7% GDP của Mỹ. Trong bối cảnh đó, nhiều nhà lập pháp đang thúc đẩy siết chặt kiểm soát, thậm chí đề xuất cấm hoàn toàn fentanyl, kể cả trong y tế.

Ngày 30/10, trên chuyên cơ Không lực Một trở về từ châu Á, Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ giảm thêm 10% thuế nhập khẩu đối với Trung Quốc liên quan đến vấn đề fentanyl – động thái mới trong cuộc đấu tranh với loại chất gây nghiện này, vốn từng là tâm điểm căng thẳng thương mại Mỹ – Trung.

Mối nguy lớn nhất hiện nay không phải fentanyl dùng trong y tế mà là fentanyl sản xuất lậu (IMF), thường bị trộn với heroin, methamphetamine, cocaine hoặc ép thành viên giả các thuốc kê đơn như oxycodone. Điều nguy hiểm là nhiều người không biết mình đang dùng fentanyl, khiến nguy cơ quá liều tăng vọt.

Fentanyl lậu có thể xuất hiện dưới dạng bột, dung dịch xịt mũi hoặc viên nén, được rao bán tràn lan trên mạng xã hội với tên lóng như Apache, China Girl, Murder 8…

Giống các opioid khác, fentanyl gây cảm giác khoái cảm và giảm đau nhưng kéo theo nguy cơ suy hô hấp, hôn mê, tử vong rất nhanh. Các bác sĩ cảnh báo dấu hiệu “bộ ba chết người” của ngộ độc opioid gồm:

Hôn mê

Đồng tử co nhỏ như đầu đinh ghim

Suy hô hấp

Fentanyl cũng gây nghiện cực mạnh, dẫn đến rối loạn sử dụng opioid – bệnh lý mạn tính cần điều trị bằng methadone, buprenorphine kết hợp liệu pháp tâm lý.

Từ thuốc chữa đau trở thành “thủ phạm” gây thảm kịch sức khỏe cộng đồng, fentanyl đang khiến nước Mỹ phải đối mặt với một cuộc chiến không hồi kết – cuộc chiến với một chất độc giết người chỉ nhỏ bằng vài hạt muối.