Các quốc gia trên thế giới siết chặt quảng cáo trên mạng xã hội như thế nào?

Trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng trở thành kênh truyền thông chủ lực, không ít quốc gia đã triển khai những chính sách quản lý quảng cáo kỹ thuật số nhằm kiểm soát nội dung, đảm bảo tính minh bạch và chống lại các hành vi vi phạm pháp luật. Quản lý quảng cáo trên mạng xã hội là một vấn đề phức tạp và tiềm ẩn nhiều thách thức.

Tùy vào điều kiện cụ thể, mỗi quốc gia đã áp dụng mô hình quản lý riêng, phản ánh sự tương thích với đặc điểm văn hóa - xã hội, trình độ công nghệ và mức độ phát triển của thị trường số. Việc này nhằm bảo vệ người tiêu dùng và giữ môi trường thông tin minh bạch, chống lại các hành vi vi phạm pháp luật.

DMA - đạo luật mang tính đột phá của châu Âu

Đạo luật Thị trường kỹ thuật số (DMA) của Liên minh châu Âu (EU) có hiệu lực từ tháng 3/2024 được đánh giá là mang tính bước ngoặt khi viết lại các nguyên lý cơ bản của kinh doanh trên không gian Internet và mạng di động, cũng như đảo lộn phương thức kiếm tiền của các "ông lớn công nghệ" và cách người tiêu dùng truy cập những dịch vụ này.

DMA là đạo luật mang tính đột phá của châu Âu, nhằm ngăn chặn các nền tảng trực tuyến lớn kết nối người tiêu dùng với nội dung, hàng hóa và dịch vụ lạm dụng sức mạnh thị trường của họ.

Đối với hoạt động thương mại điện tử, các công cụ tìm kiếm và các nền tảng truyền thông xã hội, những dịch vụ như chợ trực tuyến của Amazon, báo tin mới của Facebook, công cụ tìm kiếm của Google, sẽ đều bị cấm gợi ý các dịch vụ và sản phẩm của chính những công ty này trên những kết quả tìm kiếm hàng đầu.

Trước DMA, EU cũng đã triển khai Đạo luật Dịch vụ số (DSA) từ ngày 26/8/2023, buộc chủ sở hữu các nền tảng này phải hạn chế những thông tin sai lệch và các nội dung tiêu cực như các bình luận mang tính thù địch, các nội dung cổ vũ khủng bố và quảng cáo các sản phẩm không an toàn.

Pháp tiên phong đưa người có ảnh hưởng trên mạng xã hội vào diện quản lý

Năm 2023, Quốc hội Pháp thông qua đạo luật điều chỉnh hoạt động của những người có ảnh hưởng trên không gian mạng với những quy định cụ thể.

(Ảnh minh họa: Gaasly.com)

Theo đó, những người có ảnh hưởng phải công khai rõ ràng nội dung khi họ đăng tải quảng cáo. Các KOL bị cấm sử dụng hình ảnh đã chỉnh sửa trong các quảng cáo liên quan đến cơ thể, sắc đẹp nếu không ghi chú rõ ràng; cấm quảng cáo một số sản phẩm nhạy cảm như thuốc giảm cân, phẫu thuật thẩm mỹ, sản phẩm chưa được kiểm định y tế, tiền mã hóa, cá cược thể thao…; không được phép thực hiện quảng cáo nhắm đến trẻ vị thành niên đối với những sản phẩm có rủi ro sức khỏe hoặc tài chính. Luật này cũng mở rộng phạm vi điều chỉnh tới những người ảnh hưởng nước ngoài có ảnh hưởng đến công chúng Pháp, phản ánh cách tiếp cận mang tính chủ động và bao quát.

Bên cạnh đó, nền tảng mạng xã hội và doanh nghiệp quảng cáo phải chịu trách nhiệm liên đới khi nội dung vi phạm bị phát tán. Các nền tảng có nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung vi phạm trong thời gian ngắn nếu nhận được cảnh báo từ cơ quan chức năng; doanh nghiệp thuê người ảnh hưởng hoặc trả tiền cho quảng cáo phải đảm bảo nội dung đúng pháp luật, không gây hiểu lầm hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng. Việc vi phạm có thể dẫn đến hình phạt nặng, bao gồm cả phạt hành chính lẫn hình sự, với mức tiền phạt lên tới 300.000 Euro và hình phạt tù đến 6 tháng đối với cá nhân vi phạm nghiêm trọng.

Mọi nội dung quảng cáo tại Mỹ phải trung thực và không gây hiểu nhầm

Tại Mỹ - quốc gia có thị trường quảng cáo trực tuyến lớn nhất thế giới, mọi hoạt động quảng cáo trên không gian mạng đều được Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC) giám sát.

Theo quy định của FTC, mọi nội dung quảng cáo, kể cả trên mạng xã hội, đều phải trung thực và không gây hiểu nhầm. Các thông tin về công dụng, hiệu quả sản phẩm phải có cơ sở kiểm chứng khoa học nếu nhắm tới sức khỏe, tài chính, giáo dục, hoặc lợi ích công cộng. Đặc biệt, những người có sức ảnh hưởng và người nổi tiếng khi đăng nội dung quảng cáo đều phải tiết lộ rõ ràng mối quan hệ tài chính hoặc lợi ích cá nhân với nhãn hàng, bằng cách sử dụng các cụm từ như "Sponsored" (Được tài trợ), "Ad" (Quảng cáo), "Paid partnership" (Hợp tác có trả phí), hoặc trình bày công khai trong nội dung video. Các hành vi quảng cáo ẩn, sử dụng kỹ thuật gây hiểu lầm hoặc thiếu minh bạch đều có thể bị FTC điều tra và xử phạt nặng.

Mỹ có những quy định rất nghiêm ngặt đối với quảng cáo trực tuyến nhắm tới trẻ em (Ảnh: MakeUseOf)

Luật Bảo vệ Quyền riêng tư Trẻ em Trực tuyến (COPPA) cũng được áp dụng nghiêm ngặt để bảo vệ người dùng dưới 13 tuổi. Theo đó, các nền tảng và nhà quảng cáo quy định: không được thu thập dữ liệu cá nhân trẻ em dưới 13 tuổi nếu không có sự đồng ý của phụ huynh; không được dùng dữ liệu đó để gợi ý nội dung hay quảng cáo cá nhân hóa; không được phát hành quảng cáo nhắm tới nhóm này nếu sản phẩm chưa được kiểm định đầy đủ.

Ngoài ra, doanh nghiệp quảng cáo và nền tảng truyền thông phải cung cấp kho dữ liệu minh bạch (Ad Library), nơi người dùng và nhà quản lý có thể truy vết người mua quảng cáo, nội dung đã chạy, đối tượng nhắm đến, số tiền chi tiêu. Doanh nghiệp chạy quảng cáo có nghĩa vụ đảm bảo nội dung đúng luật, không sử dụng thông tin sai lệch, không nhắm tới nhóm cấm. Các vi phạm có thể dẫn đến phạt tiền lớn, truy cứu trách nhiệm dân sự, thậm chí bị kiện tập thể nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Trung Quốc kiểm duyệt nghiêm ngặt nội dung quảng cáo

Trung Quốc kiểm soát nội dung quảng cáo thông qua nhiều đạo luật như Luật Quảng cáo, Luật Thương mại điện tử, và Luật An ninh mạng.

Nhóm sản phẩm phải được cơ quan kiểm duyệt quảng cáo có thẩm quyền xem xét và phê duyệt trước khi quảng cáo trực tuyến gồm: điều trị y tế, thuốc, thiết bị y tế, thuốc trừ sâu, thuốc thú y, thực phẩm chức năng, thực phẩm công thức cho mục đích y tế đặc biệt, hoặc các quảng cáo khác phải chịu kiểm duyệt theo yêu cầu của các luật và quy định hành chính khác.

Các nền tảng công nghệ sẽ phải xoay xở để đáp ứng những yêu cầu mới của cơ quan quản lý Trung Quốc (Ảnh: Bloomberg)

Trung Quốc cũng ban hành lệnh cấm đối với các quảng cáo trá hình mà người tiêu dùng không nhận ra họ đang xem hay tương tác với quảng cáo. Những hình thức quảng cáo trá hình có thể kể đến như: các bài đánh giá có trả phí, quan hệ đối tác với người sáng tạo nội dung trực tuyến, hoặc việc sử dụng dịch vụ, sản phẩm trong một sản phẩm video.

Bên cạnh đó, những người có sức ảnh hưởng tham gia hoạt động quảng cáo tại Trung Quốc phải đăng ký danh tính thật, kê khai thông tin thu nhập và cam kết không phát tán nội dung vi phạm pháp luật. Các quảng cáo thông qua livestream phải lưu trữ toàn bộ video trong thời gian dài và áp dụng cơ chế hậu kiểm ngặt nghèo. Những quảng cáo khác xuất bản trên môi trường mạng cũng phải có hồ sơ lưu trữ trong ít nhất 3 năm sau khi quảng cáo ngừng xuất bản.

Các trường hợp vi phạm quy định có thể bị phạt tiền lên tới 50.000 Nhân dân tệ và có thể bị nêu tên rộng rãi trên truyền thông.

UAE cấm quảng cáo rượu, thuốc lá, chất kích thích trên mạng xã hội

Tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), một quảng cáo trên mạng xã hội, dưới bất cứ hình thức nào, đều không được mang theo những thông tin sai lệch, không được sử dụng các hình ảnh giả mạo, cũng như không được phóng đại về chất lượng của hàng hóa hay dịch vụ. Bất cứ ai vi phạm sẽ ngay lập tức bị phạt 5.000 Dirham (khoảng gần 1.500 USD). Số tiền phạt có thể tăng gấp đối nếu tái phạm trong 1 năm.

Các quảng cáo liên quan đến rượu, thuốc lá, chất kích thích đều bị cấm tuyệt đối trên mạng xã hội ở UAE. Đối với các quảng cáo liên quan tới y tế, giáo dục và bất động sản, cá nhân hay doanh nghiệp quảng cáo phải có các giấy phép của cơ quan hữu trách.

Quy định của UAE cũng có những nội dung rất rõ ràng về trách nhiệm của những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội khi đăng tải các nội dung quảng cáo. Theo đó, những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội tại UAE, nếu nhận tiền để quảng cáo cho một thương hiệu hay dịch vụ, sẽ phải ghi rõ đó là nội dung quảng cáo. Không được mập mờ giữa nội dung quảng cáo với các nội dụng bình luận hay thông tin trong các đăng tải của họ trên mạng xã hội. Quốc gia này cũng ban hành điều luật, quy định người có ảnh hưởng trên mạng xã hội phải xin giấy phép nếu muốn hoạt động tại UAE.

(Ảnh minh họa: CNBC)

Hàn Quốc cấm "quảng cáo ngầm" trên mạng Internet

Theo quyết định của Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc (FTC), từ ngày 1/9/2020, Hàn Quốc bắt đầu thực thi dự thảo sửa đổi "Hướng dẫn thẩm định quảng cáo", trong đó có nội dung cấm các "quảng cáo ngầm". Hướng dẫn này là tiêu chuẩn áp dụng cụ thể khi thẩm định các nội dung quảng cáo vi phạm Luật công bằng trong quảng cáo. Nếu quảng cáo không tuân theo tiêu chuẩn này thì sẽ bị coi là vi phạm.

Đơn vị thực hiện quảng cáo sai phạm sẽ bị xử phạt hành chính tối đa 2% doanh thu từ quảng cáo đó, hoặc tối đa 500 triệu Won (421.550 USD); trong trường hợp bị Viện Kiểm sát khởi tố thì có thể bị xử tối đa 2 năm tù giam hoặc 150 triệu Won (126.500 USD) phạt hành chính.