Billie Eilish: 5 chiếc kèn vàng Grammy ở tuổi 18, "Nữ hoàng nhạc trầm cảm" và từng bước trở thành gương mặt đại diện cho thế hệ trẻ thời đại mới?

Trước tiên, để nói về Billie Eilish, có một vài định nghĩa mà buộc ta phải hiểu trước khi đọc. Đó là khái niệm về Indie/Alternative, cả 2 từ trên vốn là 2 định nghĩa khác nhau nhưng cũng có phần giống nhau theo mặt nghĩa nào đó. Indie, không phải là một thể loại nhạc, mà nó ám chỉ về những nghệ sĩ độc lập, không dưới sự quản lí của hãng đĩa, hoàn toàn tự do trong việc thể hiện cái tôi trong sản xuất và sáng tác âm nhạc, không bị gò bó áp đặt theo những công thức của giới Mainstream. 

Alternative - một thuật ngữ mới lạ, thật ra chứa đựng những ý nghĩa khá mù mờ nhưng có thể nói gãy gọn như sau: Lựa chọn khác biệt, không đi theo lối mòn của các thể loại gốc và thể nghiệm nhiều loại âm thanh, nhạc cụ mới lạ. Có thể xem là một trào lưu cách tân mạnh mẽ trong làng âm nhạc ngầm, những nghệ sĩ nơi đây không lặp lại những gì mình đã làm ở album trước, thường cũng sẽ là những người có tư duy âm nhạc phải cực kì tốt và họ muốn tránh xa thật xa tầm mắt của công chúng, ánh hào quang chói lọi của giới showbiz.

Những nghệ sĩ ở vùng đất hẻo lánh của âm nhạc này, vốn được xem là những hoa tiêu của làng âm nhạc, là bước đệm cho những nghệ sĩ Mainstream thực hiện những cuộc cách mạng quan trọng cho làng nhạc của họ. Không phải là mới đây, trong dòng chảy lâu đời của cả 1 nền văn hóa, đã nhiều nghệ sĩ nơi đây đã trở thành huyền thoại trong lòng khán giả yêu âm nhạc thế giới, có thể kể đến như Bjork, Kate Bush, David Bowie, Nivarna,....

Bắt đầu từ đầu thập niên 10s của thế kỷ 21, khán giả nghe nhạc trẻ tuổi bắt đầu hướng sự quan tâm đặc biệt hơn đến những nghệ sĩ đến từ vùng đất khép kín Indie/Alternative Pop này. Đầu thập niên, ta có Lana Del Rey nổi lên như một hiện tượng sadcore với album "Born To Die" đã trở thành tượng đài trong lòng của rất nhiều người, cùng nào những "Florence", những "Marina Diamandis"... Và đến cuối thập niên ta được chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của tân binh Billie Eilish trên thị trường, người đang được giới trẻ Việt Nam vui vẻ đặt cho cái biệt danh là nữ hoàng nhạc "trầm cảm" như một điềm báo rằng thời đại hoàng kim của vùng đất hẻo lánh này đang đến.

Billie Eilish vào ngày 27/1 vừa qua đã chiến thắng tới 5 giải Grammy ngay năm đầu tiên cô tham dự giải, điều mà trong lịch sử, chỉ cô nàng là nữ nghệ sĩ duy nhất, trẻ nhất làm được. Vậy, ta sẽ cùng nhau nhìn lại sự nghiệp của cô gái trẻ này, để cùng tìm hiểu những gì cô đã làm được ở năm cô chỉ mới 18 tuổi.

Billie Eilish - Cái tôi độc lạ trong làng nhạc xô bồ và những câu chuyện ẩn sau

Đứng giữa thị trường âm nhạc về cuối những năm 2010, người này người kia trông thật na ná nhau. Từ phong cách ăn mặc đã hết khiến khán giả gây sốc như thời "The Fame Monster", "Born This Way" của Lady Gaga, phong cách âm nhạc cũng bắt đầu bình bình lại sau khi Rap, R&B cũng rục rịch giành lại ngai vàng độc tôn của làng Pop. 

Người ta hay nói rằng "Thời thế sẽ tạo nên anh hùng" - lần này đúng với cái tên Billie Eilish. Cái cách cô gái này theo đuổi phong cách âm nhạc nghe khá chán đời, với cái gu thời trang toàn quần áo oversize, như một dấu chấm đen độc đáo, phá cách giữa một khung nền trắng nhàm chán. Bạn có thể khó chịu với cái phong cách đó, nhưng cũng sẽ có người thích vì quá chán ngấy sự giống nhau 10 người như 1 như hiện nay. 

Chưa kể đây là giai đoạn của một thế hệ trẻ nữa đang tiến đến, khao khát tìm cho mình một hình tượng mới để noi theo, một ai đó cũng độc đáo dị biệt và truyền cảm hứng, thế thì đây chính là thời cơ đẹp nhất cho Billie Eilish nắm lấy và tỏa sáng. Đặc biệt là khi cô chỉ mới 18 tuổi, vẫn còn quá trẻ để có thể hiểu rõ được tâm sinh lý của những người bạn cùng thời, qua đó dễ dàng thâu tóm hơn một bộ phận khán giả nghe nhạc này. Cơ hội đã rộng mở cho cô nàng ngay từ đầu.

Billie Eilish sinh ra trong một gia đình có truyền thống hoạt động nghệ thuật. Cha mẹ cô đều là những diễn viên, nhạc sĩ tại đất Hollywood. Niềm yêu âm nhạc đã sớm nảy mầm trong 2 người con của họ - người anh trai Finneas và cô em gái Billie. Cả 2 đã sớm bộc lộ tài năng khi Finneas có khả năng sáng tác, sản xuất âm nhạc tốt và em gái thì có một giọng hát khá tốt.

Ít ai biết rằng, Billie Eilish không hề cắp sách đến trường như bao bạn đồng lứa. Cô được cha mẹ dạy học tại nhà vì từ nhỏ, Billie đã mắc hội chứng Tourette ( là một bệnh lý hệ thần kinh khiến bạn bị co giật ở một bộ phận nào đó trên cơ thể). Tuổi thơ khép kín, phần nào ảnh hưởng đến tính cách của cô gái trẻ. Tuy nhiên, không phải vì thế mà Billie Eilish không tham gia các hoạt động ngoại khóa. Cô đã tham gia đóng phim tự chế, tham gia các cuộc thi hát và nhảy bất cứ khi nào cô có thể. Khi lên 8 tuổi, Billie tham gia vào đội hợp xướng thiếu nhi Los Angeles. 

Theo bài phỏng vấn với tạp chí danh giá Rolling Stone vào tháng 8/2019, 5 năm vui vẻ với những trải nghiệm biểu diễn kết thúc vào năm 13 tuổi do một tai nạn đáng tiếc. Cũng là lúc Billie hụt hẫng, chìm sâu vào căn bệnh tâm lý đang lan rộng trong giới trẻ hiện nay - Trầm cảm. Cũng chính thế, căn bệnh ảnh hưởng lớn lên âm nhạc của Billie, có những ca khúc mang nội dung khá tối, đến cách hát cũng đầy chán nản mệt mỏi là thế.

Tuy nhiên, sau này khi đã nổi tiếng thật sự, Billie Eilish liên tục tham gia vào nhiều hoạt động khuyến khích mọi người, đặc biệt là các fan của mình nên nói ra những vấn đề tâm lý, không nên giấu đi mà phải tìm kiếm sự giúp đỡ để thoát được ra. Hiểu thấu được những khó khăn khi mắc phải căn bệnh đang hoành hành giới trẻ ngày nay, Billie Eilish không muốn một bạn trẻ nào sau này phải vướng vào nó như cô. 

Thời gian trôi qua, có vẻ như nỗi đau ngày nào đã vơi đi, Billie Eilish đã dần vui vẻ trở lại. Nhìn lại bài phỏng vấn của Billie với tạp chí Vanity Fair, 3 năm 3 bài phỏng vấn, thái độ của cô trước ống kính đã tiến bộ thấy rõ. Từ một cô gái 15 tuổi quạu quọ, khó chịu, uể oải trước ống kính và không thể cười, dần dần rồi năm nay, cô gái đó đã có thể mỉm cười, tỏ ra nhí nhảnh, trả lời câu hỏi lanh lợi. Có vẻ như Billie Eilish đã thoát ra khỏi bóng đêm của ngày cũ, vượt qua trầm cảm để sống đúng nhất với lứa tuổi của mình. Nếu Billie - người đang được mệnh danh là nữ hoàng nhạc trầm cảm còn có thể làm được như thế, đây thật sự là niềm hi vọng có thể thắp lên được ở những nạn nhân khác của căn bệnh này, đặc biệt là những bạn trẻ vị thành niên mà đã mắc phải.

"Đừng gọi tôi là bộ mặt mới của làng Pop"

May mắn rằng Billie Eilish bắt đầu sự nghiệp ngay thời điểm Tumblr đang ở thời kì đỉnh cao và làn sóng Sadcore vẫn còn tồn tại với những câu thơ, lời bài hát buồn bã tràn ngập mạng xã hội này như một xu hướng. Lana Del Rey, Halsey, Melanie Martinez đều là những đại diện tiêu biểu được yêu thích trên Tumblr lúc bấy giờ với những câu lời hoàn toàn mang ý nghĩa buồn lả lướt, buồn nhẹ nhàng. Và Billie Eilish thời đấy, còn trẻ, với căn bệnh trầm cảm ẩn trong tâm trí và cả sự ảnh hưởng từ 2 thần tượng Lana Del Rey và AURORA, cô đã muốn sự nghiệp mình sau này cũng sẽ tiếp bước như họ. Đó là niềm cảm hứng lớn giúp Billie mạnh mẽ tiến lên được như ngày nay.

Billie bắt đầu sự nghiệp âm nhạc với tư cách một nghệ sĩ Indie Pop, với ca khúc đầu tiên được tung lên Soundcloud mang tựa đề "Ocean Eyes" - một sáng tác của chính anh trai của Billie. May mắn mỉm cười, ca khúc lọt vào tầm ngắm của hãng đĩa Interscope. Sự nghiệp của Billie cũng bắt đầu cất cánh lên một nấc mới từ thời điểm đó.

Hàng loạt những ca khúc tiếp theo nối tiếp như "party favor", "bellyache", "COPYCAT" giúp Billie dần chiếm cảm tình của những người ít ỏi biết đến cô lúc này. Còn tại Việt Nam, Billie Eilish bắt đầu được biết đến nhờ các page quotes đã lấy ca khúc "COPYCAT" này làm vietsub. Với ca từ dành cho bộ phận teen, hát về những cảm xúc cũng đúng như một đứa trẻ lứa tuổi này khi có người bắt chước mình, không khó gì Billie được chú ý đến ngay lập tức. Nhưng phải đến giây phút Billie đăng tải lên mạng xã hội đoạn video cô bỏ con nhện cưng của mình trong miệng và diễn với nó, chính giây phút đó mới đưa Billie Eilish thành một hiện tượng tại Việt Nam. Người người tìm hiểu về cô từ lúc đó.

Rồi thời thế cũng đến, Billie Eilish chính thức ra mắt album đầu tay của mình vào năm 2019, một trong những album đáng chú ý nhất của năm và cũng của lịch sử âm nhạc thế giới - "WHEN WE ALL FALL ASLEEP, WHERE DO WE GO?". Album không chỉ là một trong những màn debut thành công nhất của 1 tân binh trong thập kỷ này, mà nó còn là cột mốc đánh dấu Billie chính thức rời khỏi Indie để bước chân về giới Mainstream, nhưng vẫn giữ được tính nghệ sĩ. Vẫn giữ lấy được chất Alternative khác lạ với người nghe nhạc toàn cầu, nhưng vẫn bắt kịp xu hướng của ElectroPop hiện nay để lấy lòng khán giả trẻ tuổi được. Thế là Billie Eilish bắt đầu nhiệm vụ chạy đua trên các bảng xếp hạng, trở thành bộ mặt cho làng nhạc của mình. 

Đỉnh cao hơn nữa, với #1 Billboard Hot 100 dành cho ca khúc "Bad Guy" và cả #1 Billboard Hot 200 năm nay cho album, Billie Eilish ghi danh trở thành một nghệ sĩ nữ hiếm hoi trong làng Alternative làm những kì tích đó. Bao nhiêu năm, những nghệ sĩ Alternative vốn tránh né tầm mắt của công chúng nên họ thường chìm nghỉm, và họ thích "được" chìm như vậy. 

Nay, lần đầu tiên, Billie Eilish thay họ xuất hiện công phá những bảng xếp hạng, được sự công nhận của người nghe nhạc về tài năng của mình. Billie dành được sự cảm tình của không chỉ khán giả nghe nhạc, của những nhà phê bình mà còn cả những giải thưởng lớn như VMAs, AMAs,... Biết đâu đấy, đây chính là chìa khóa mở ra 1 cánh cửa thay đổi hoàn toàn xu hướng nghe nhạc hiện nay, giúp những nghệ sĩ tài năng nhưng chưa có cơ hội nổi lên nhiều cánh cửa rộng mở hơn cho sự nghiệp của họ trong tương lai.

Như đã được giới thiệu chi tiết ở phần mở đầu, nghệ sĩ Alternative thường tránh xa những giá trị ảo về danh vọng. Billie Eilish cũng là một người như thế và cũng không phải người duy nhất (Halsey trước đây cũng khó chịu khi bị đánh đồng là một nghệ sĩ Pop bình thường). Cô cũng từng nói: "Đừng gọi tôi là gương mặt mới của nhạc Pop. Tôi thật sự khó chịu về điều đó. Điều kỳ lạ về con người là họ luôn cố dán nhãn cho mọi thứ, nhưng cá nhân tôi thì không. Tôi muốn sử dụng tiếng nói của mình để làm những điều tốt đẹp hơn cho thế giới này. 

Tôi thật sự không muốn lãng phí những thứ mình đang có. Tôi đang cố gắng làm nhiều điều hơn nữa để đề cập những vấn đề như biến đối khí hậu hoặc nhiều thứ khác trong âm nhạc của mình. Tôi vẫn nghĩ rằng mình có thể làm được nhiều hơn nữa".

Hãy để cô gái trẻ này tự do, ngưng gán ghép cô lên bất kì danh xưng quyền quý nào của làng Pop như công chúa mới của nhạc Pop hay Main Pop Girls thế hệ mới hay những danh xưng đại loại vậy, nó giống một chiếc áo kệch cỡm tròng lên một nghệ sĩ đặc biệt như Billie Eilish. Đôi khi, thứ duy nhất nghệ sĩ cần là sự tự do, chỉ thế thôi. Đóng khung, tốt thì không nói, đôi khi lại hại họ không chừng.

Tuổi 18, cú ăn tư tại Grammy và sẽ còn hơn thế nữa...

Chúng ta đã kết thúc của 1 thập kỷ âm nhạc đầy biến động. Như người ta hay nói, năm cuối của 1 thập kỷ sẽ có 1 sự kiện ảnh hưởng lớn đến cục diện của âm nhạc trong thập kỷ sau đó. Đó là điều đã xảy ra từ những năm đầu tiên của ngành âm nhạc đến lần cuối là 2009. Năm nay, Billie Eilish thật sự xứng đáng là quả bom đó. Và Billie Eilish đã chiến thắng tới 5 giải Grammy, trong đó là trọn bộ 4 giải thuộc Big Four ngay năm đầu tiên cô tham dự giải, điều mà hiếm ai làm được. 

Với vị thế đặc biệt của mình và cả một đống thành tích lớn ở cái tuổi 17 như Album đầu tay chiếm lượng streaming khủng trên các ứng dụng nghe nhạc trực tuyến, mới 17 nhưng đã có tới hơn 51.500.000 lượt streaming nhạc hàng tháng cho cô trên ứng dụng Spotify (đứng thứ 3 trong giới nữ nghệ sĩ khắp thế giới), 1 #1 Billboard Hot 200 với album đầu tay và trụ hạng liên tục trong top 10 từ khi ra mắt đến tận thời điểm này, 1 #1 Billboard Hot 100 với ca khúc "Bad Guy", những single còn lại đều trở thành hit lớn trong năm 2019 như "Bury A Friend", "Wish You Were Gay" và "All The Good Girls Go To Hell".

Hiện tại, tuy sự nghiệp chưa lâu, nhưng Billie Eilish đã nắm trong tay 38 giải thưởng âm nhạc lớn nhỏ. Trong đó có 2 giải AMAs, 2 giải EMAs, 3 giải VMAs, 2 giải Teen Choice Awards. Chưa dừng lại ở đó, Billie Eilish đã xác lập nên thành tích dấu ấn khó mà phai nhoà nhiều năm sau này. Cụ thể là cô đã chiến thắng 5/6 đề cử Grammy năm nay. Điều đáng nói là, Billie Eilish là nữ nghệ sĩ đầu tiên và là người thứ 2 nói chung, thắng tất cả 4 hạng mục lớn nhất của giải Grammy như "Thu âm của năm", "Ca khúc của năm", "Album của năm" và cả nghệ sĩ mới xuất sắc nhất. Ngoài ra, cô cũng xác lập kỷ lục là nữ nghệ sĩ trẻ nhất từng chiến thắng giải "Album của năm", phá vỡ kỷ lục trước đó của Taylor Swift năm 18 tuổi. 

Mới chỉ 3 năm trong sự nghiệp ngắn ngủi và chỉ mới thật sự nổi tiếng toàn cầu từ cuối năm 2018 đến nay, nhưng ta không thể chối cãi về tầm ảnh hưởng của Billie Eilish lúc này. Dù có phải lắc đầu tặc lưỡi do không thích nhạc của cô, ta phải chấp nhận sự thật rằng gu âm nhạc của thời đại đã tới lúc xoay chuyển. Những bản Pop xập xình mà bạn quen tai nhún nhảy theo từ những năm 80, hay giai đoạn hoàng kim của làng Pop từ năm 2009 đến 2014 đã qua rồi, quá đủ cho giai đoạn của nó. Đã đến lúc để cho những tài năng quá tài nhưng không thể có được sự chú ý ở làng Alternative một cơ hội để họ vươn lên thống trị thật sự trên các bảng xếp hạng. 

Billie Eilish chính là người truyền lửa tiếp từ người đàn chị Lana Del Rey, và chắc chắn cô sẽ là người thay đổi cục diện của làng nhạc trong thập kỷ sau. Đã đến thời điểm Pop Mainstream lui về sau, để những làng nhạc còn lại có cơ hội tỏa sáng rực rỡ. Chả phải khi nhìn lại, làng Pop vốn đã luôn nợ làng Alternative một lời cảm ơn vì thật ra Alternative đã luôn là người mở đường cho Pop, như cái cách 20 năm trước, Bjork mở đường cho Madonna trong cuộc cách mạng đưa beat điện tử vào làng Pop đại chúng, hay Robyn sát cánh cùng Britney Spears trong thời của ElectroPop. Họ vốn đã ở đây, cống hiến thầm lặng và bị "cướp công", nay họ đã thật sự sẵn sàng lộ diện và giành lấy quyền lợi thật sự cho bản thân mình cùng làng nhạc của mình. Đó, cũng là một trong những ảnh hưởng của Billie Eilish trên bản đồ âm nhạc lúc này.

Chỉ nhiêu đấy thôi, đủ chứng minh cho bạn thấy nhân tố nổi bật, tỏa sáng rực rỡ đại diện cho thế hệ trẻ thời đại này không ai xứng đáng hơn cái tên Billie Eilish. Tuổi 18 của cô bé, và sẽ còn bay cao hơn, xa hơn nữa trong tương lai tới. Ta có quyền tin tưởng vào cô gái này vì Billie chắc chắn còn nhiều điều thú vị để đón chờ, để dõi theo lắm đây.