Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính: Nguyên nhân gây tử vong thứ 4 thế giới

Theo Tổ chức Y tế thế giới, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 4 trên thế giới, sau bệnh mạch vành, ung thư và tai biến mạch máu não. Năm 2012, hơn 3 triệu người chết do bệnh này, tương đương với 6% của tất cả các trường hợp tử vong trên toàn cầu. Hơn 90% các ca tử vong xảy ra do bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính  là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Dự báo, số người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính sẽ tăng 3-4 lần trong thập kỷ này và đến năm 2020, bệnh này sẽ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3. Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 4,1% ở người trên 40 tuổi. Một nghiên cứu của nhóm các bác sĩ gia đình Châu Á năm 2015 nhận định, Việt Nam là nước có tần suất bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 9,4%, có xu hướng tiếp tục tăng cao do tình trạng hút thuốc lá, thuốc lào và ô nhiễm môi trường gia tăng…

Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân COPD sử dụng thuốc đúng cách. (Ảnh: KT)

Theo các chuyên gia y tế, trong thời tiết lạnh của mùa đông miền Bắc, số bệnh nhân mắc căn bệnh này càng có xu hướng gia tăng, diễn biến nặng. Tuy nhiên, hiện nay việc phát hiện sớm còn hạn chế, có tới 25 - 50% bệnh nhân COPD không được chẩn đoán đúng trước khi nhập viện điều trị và còn tỉ lệ rất lớn bệnh nhân không tuân thủ liệu trình điều trị dự phòng, chỉ điều trị khi có cơn kịch phát. Bệnh nhân mắc COPD nặng thường kèm theo các bệnh lý như suy kiệt, tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim... phải điều trị liên tục, tốn kém.

PGS.TS Chu Thị Hạnh – Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, thành viên Ban quản lý dự án phòng chống COPD và hen phế quản chỉ rõ rất nhiều sai lầm trong điều trị khiến cho tình trạng bệnh ngày một trầm trọng hơn như không tuân thủ điều trị, hoặc sử dụng thuốc không đúng cách, chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, chưa chú ý đến phục hồi chức năng hô hấp và nhất là vẫn tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ khiến bệnh không được cải thiện....

"Rất nhiều bệnh nhân khi ho, khó thở, tức ngực nhập viện được chỉ định dùng thuốc, nhưng chỉ sau khoảng 1 tháng, bệnh tình đỡ hơn thì tự ý dùng thuốc cũng không đi tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Trong khi đó, COPD là bệnh mãn tính phải điều trị cả đời. Chúng tôi luôn giải thích với bệnh nhân, khi đã chẩn đoán là phải sống chung với bệnh, dùng thuốc dự phòng như một thói quen ăn cơm, uống nước hàng ngày để phòng bệnh" - PGS.TS Chu Thị Hạnh cho biết.

Theo PGS Hạnh, một sai lầm nữa mà người bệnh COPD hay mắc phải, đó là dùng thuốc không đúng kĩ thuật nên hiệu quả kém. Bệnh nhân cần sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ - kỹ thuật đúng, thuốc phân bổ vào phổi tốt nhất sẽ mang lại hiệu quả điều trị tối đa.

BS Hạnh cũng khuyến cáo người bệnh COPD cần phải có một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đồ loãng, nóng, thức ăn mềm dễ hấp thu. Chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước hoa quả, trái cây, rau xanh.

Với bệnh nhân COPD, việc luyện tập phục hồi chức năng rất quan trọng. Người bệnh COPD mức độ nhẹ hoặc trung bình nên duy trì luyện tập các bộ môn như đạp xe, đi bộ, thảm lăn mức độ vừa phải từ 30-60 phút tùy theo khả năng.

Với bệnh nhân nặng có thể giảm thời gian luyện tập, hoặc có các phương pháp tập luyện khác luyện sức bền với tạ nhỏ; hoặc tập thở cơ hoành bằng cách hít sâu và thở mạnh ra hết sức, tập ho khạc đờm chủ động. Tuy nhiên, PGS Hạnh lưu ý thời tiết lạnh như hiện nay, bệnh nhân cần đặc biệt giữ ấm cho cơ thể, không ăn, uống đồ đá lạnh và tuyệt đối không đi thể dục ngoài trời lúc 5 - 6 giờ sáng./.