Bây giờ đã là "thời" của Gen Alpha: Một thế hệ lớn lên giữa COVID-19, mạng xã hội và công nghệ rốt cuộc sẽ như thế nào?

Thế hệ Alpha - những công dân toàn cầu sinh từ năm 2010 trở đi đang bước vào giai đoạn định hình thế giới với những đặc điểm độc đáo chưa từng có. Lớn lên trong kỷ nguyên công nghệ số bùng nổ, dưới cái bóng của một đại dịch toàn cầu và trong bối cảnh các cuộc xung đột liên miên, Gen Alpha không chỉ am hiểu công nghệ mà còn sở hữu một nhận thức sâu sắc về thế giới xung quanh. Bức tranh về thế hệ này là sự pha trộn tinh tế giữa sự lạc quan đầy hy vọng và những nỗi lo lắng rất thực tế, tạo nên một thế hệ phức tạp nhưng cũng đầy hứa hẹn.

Góc nhìn của Gen Alpha về thế giới

Gen Alpha không phải là những đứa trẻ ngây thơ trước thời cuộc. Các nghiên cứu, như "Dự án My London Story" của Bảo tàng London (Anh) đã hé lộ một thế hệ có cái nhìn đa chiều về môi trường sống và các vấn đề xã hội. Dù nhiều em bày tỏ tình yêu nồng nhiệt với sự đa dạng văn hóa, các điểm tham quan nổi tiếng và hoạt động giải trí sôi động của London - minh chứng rõ ràng cho sự lạc quan và khả năng tìm thấy niềm vui trong cuộc sống hiện đại - thì một tỷ lệ đáng kể lại không thể phớt lờ những mặt trái.

Giám đốc nội dung của bảo tàng, ông Finbarr Whooley, cho biết: "Những phát hiện này vừa đáng khích lệ vừa đáng buồn. Mặc dù thật tuyệt vời khi thấy sự tích cực của trẻ em về thành phố mà chúng đang sống, nhưng thật đáng lo ngại khi nhận ra rằng chúng cũng đang mang gánh nặng lo lắng và sợ hãi hiện hữu trong thành phố của chúng ta và xã hội rộng lớn hơn ngày nay."

Khoảng 17% Gen Alpha được khảo sát tại London nhìn nhận thành phố một cách tiêu cực, với những mối bận tâm chính xoay quanh vấn đề tội phạm, ô nhiễm và chi phí sinh hoạt cao. Điều này cho thấy sự nhạy bén của các em trước những thực tế khắc nghiệt của cuộc sống đô thị. Đáng chú ý hơn, 45% Gen Alpha giữ một cái nhìn cân bằng, thấu hiểu cả ưu và nhược điểm của môi trường sống, phản ánh khả năng tư duy phản biện và cái nhìn toàn diện ngay từ khi còn nhỏ.

Không chỉ dừng lại ở các vấn đề địa phương, nhận thức của Gen Alpha còn vươn tầm toàn cầu. Các cuộc xung đột như ở Ukraine và Gaza, những tranh luận về di cư, hay sự phát triển vũ bão của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình sâu sắc quan điểm của các em về tương lai. Một tỷ lệ đáng kể, 66%, bày tỏ sự lo lắng về nguy cơ chiến tranh, cùng với mối bận tâm về chi phí sinh hoạt (53%) và tỷ lệ tội phạm tăng cao (51%). Những con số này không chỉ là thống kê mà còn là tiếng lòng của một thế hệ đang gánh vác những gánh nặng của thế giới trong bối cảnh thông tin bùng nổ.

Dấu ấn của đại dịch và sự lên ngôi của kỷ nguyên số

Đại dịch COVID-19 không chỉ là một sự kiện lịch sử mà còn là một trải nghiệm định hình trực tiếp tuổi thơ của Gen Alpha. Việc gián đoạn học tập và xã hội hóa đã để lại những hệ lụy không nhỏ.

Hiệu trưởng Adele Christofi của trường Laurel Park ở London nhấn mạnh rằng nhiều học sinh đã gặp khó khăn đáng kể khi trở lại trường sau giãn cách, cảm thấy "lạc lõng" và cần được "giáo dục lại về cách tương tác với nhau". Điều này cho thấy đại dịch không chỉ ảnh hưởng đến kiến thức học đường mà còn làm suy yếu các kỹ năng xã hội cơ bản, vốn là nền tảng cho sự phát triển toàn diện.

Song song đó, sự phụ thuộc vào công nghệ và mạng xã hội là một con dao hai lưỡi. Mạng xã hội, với những hình ảnh "giả tạo" và "kỳ vọng không thực tế", đang tác động tiêu cực đến lòng tự trọng và cách giao tiếp của trẻ em. Tuy nhiên, không thể phủ nhận Gen Alpha là thế hệ "bản địa số" thực sự.

Khả năng thích nghi và thao tác với công nghệ của các em là bẩm sinh. Thực tế là gần một phần ba Gen Alpha ở London bày tỏ sự hào hứng với việc chứng kiến sự phát triển của công nghệ mới trong tương lai, và nhiều em cũng mong muốn một môi trường sống xanh hơn, ít ô nhiễm hơn, cùng hệ thống giao thông hiệu quả hơn. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của thế hệ này trong việc ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề môi trường và xã hội.

Khác biệt và lạc quan

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức, Gen Alpha vẫn không ngừng thể hiện một tinh thần lạc quan và khát vọng mãnh liệt để tạo ra sự khác biệt. Nghiên cứu của TheLight Albury - Wodonga tiết lộ rằng 4/10 Gen Alpha cảm thấy "rất hy vọng" về tương lai. Những ước mơ nghề nghiệp của họ không chỉ dừng lại ở các ngành nghề truyền thống mà còn vươn tới việc du lịch, khám phá thế giới và khởi nghiệp. Điều này phản ánh một thế hệ không ngại dấn thân, khao khát trải nghiệm và mong muốn đóng góp theo những cách độc đáo của riêng mình.

Các báo cáo từ GWI cũng củng cố nhận định này, chỉ ra rằng Gen Alpha thể hiện sự kiên cường đáng kể, đặc biệt là sau những biến cố toàn cầu. Họ có ý thức xã hội cao, quan tâm đến các vấn đề sức khỏe gia đình và có xu hướng tìm kiếm những nội dung mang tính tích cực. Khát vọng tạo ra những thay đổi trong cộng đồng và thế giới không chỉ là một xu hướng mà là một đặc điểm nội tại của Gen Alpha, biến họ thành những người có khả năng định hình tương lai một cách chủ động.

Gen Alpha là một thế hệ với nhiều mâu thuẫn nhưng cũng tràn đầy triển vọng. Họ là những người trẻ có khả năng kết nối toàn cầu ngay từ khi lọt lòng, sở hữu nhận thức nhạy bén về cả vẻ đẹp và những thách thức của thế giới. Sự lạc quan của họ không phải là sự ngây thơ mà là sự kiên cường trước nghịch cảnh, kết hợp với khát vọng mạnh mẽ để tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn. Hiểu rõ chân dung phức tạp này của Gen Alpha là chìa khóa để chúng ta, những thế hệ đi trước, có thể hỗ trợ và trang bị tốt nhất cho họ, giúp họ phát huy tối đa tiềm năng và trở thành những công dân toàn cầu có trách nhiệm và đầy đủ năng lực.

Nguồn: BBC, GWI, TheLight Albury