Tục ăn bánh trôi, bánh chay vào ngày Tết Hàn thực của người Việt Nam ít nhất đã có từ trước thời Lê Trung hưng, vì nhà bác học Lê Quý Đôn từng ghi chép về tục này.
Dù đắt gấp nhiều lần loại thông thường nhưng bánh trôi, bánh chay nghệ thuật với nhiều hình thù, màu sắc đẹp mắt vẫn được chị em chi tiền mua trong dịp Tết Hàn thực.
Bánh trôi, bánh chay không chỉ là loại bánh truyền thống dâng cúng tưởng nhớ tổ tiên mà còn là lời cầu chúc cho gia đình hòa thuận, bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thái bình.
Tết Hàn thực thường được tổ chức vào ngày 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm. Với ngày này không thể thiếu các món bánh truyền thống: bánh trôi, bánh chay và bánh quả nhót.