6 cách để tối ưu hóa tấm bằng đại học: Đừng bỏ phí và bỏ lỡ cơ hội!

Khi học đại học trở thành “thủ tục xã hội”

Ở Việt Nam, học đại học đã trở thành lựa chọn mặc định. Nhiều học sinh thi đại học chỉ để “làm yên lòng phụ huynh”, “không xấu hổ với hàng xóm”, hoặc để có cái danh “người có học”.

Nhưng chính vì tâm thế đó, không ít sinh viên bước vào giảng đường với sự mông lung: học ngành mình không hiểu, nghe giảng như “đi cho đủ buổi”, học xong cũng chẳng biết mình sẽ làm gì.

Thực tế, tấm bằng đại học không đảm bảo cho bạn một công việc tốt. Nhưng nếu biết tối ưu hóa nó, bạn hoàn toàn có thể biến quãng thời gian này thành bước đệm quý giá để trưởng thành và tạo lợi thế cạnh tranh sau này.

Dưới đây là 6 cách để “kích hoạt” giá trị thật của tấm bằng đại học.

1. Đừng chỉ chăm chăm vào điểm số

Điểm cao giúp bạn vượt qua kỳ thi, nhưng kỹ năng và tư duy mới giúp bạn vượt qua cuộc đời. Rất nhiều sinh viên vẫn đang học theo kiểu “học để thi”, cắm cúi chép bài và ghi nhớ công thức mà không hề hiểu sâu bản chất.

Hãy biến mỗi môn học thành cơ hội rèn luyện: học cách đặt câu hỏi, cách thảo luận, cách nhìn vấn đề từ nhiều góc độ. Nhà tuyển dụng không cần bạn thuộc lòng giáo trình, họ cần người biết vận dụng và sáng tạo từ kiến thức ấy.

Đừng sợ điểm thấp, hãy sợ mình học mà không hiểu gì.

2. Đừng tự cô lập bản thân

Nhiều sinh viên sống khép kín, ngại giao tiếp, chỉ đi học rồi về nhà, bỏ lỡ hàng trăm cơ hội để mở rộng mạng lưới quan hệ. Thực tế, rất nhiều cơ hội nghề nghiệp đến từ mối quan hệ bạn xây dựng được khi còn học đại học – bạn cùng lớp, thầy cô, bạn ở CLB, người cùng tham gia dự án…

Nếu bạn là người ít nói, hãy bắt đầu bằng những bước nhỏ: chủ động bắt chuyện với bạn cùng nhóm, tham gia hoạt động ngoại khóa, hoặc đơn giản là đặt một câu hỏi với giảng viên sau buổi học. Một lời chào hôm nay có thể mở ra một cơ hội nghề nghiệp mai sau.

3. Thăm dò thị trường lao động và phân loại ưu tiên cho các môn học

Đừng học “vô tội vạ”. Khi đã hiểu xu hướng nghề nghiệp ngoài kia, bạn sẽ biết môn nào nên đầu tư nhiều thời gian, môn nào chỉ cần nắm cơ bản.

Ví dụ, nếu bạn học Kinh tế nhưng muốn theo hướng Digital Marketing, hãy đầu tư sâu vào các môn liên quan đến truyền thông, hành vi khách hàng, dữ liệu… thay vì dàn trải thời gian cho những môn ít ứng dụng.

Song song đó, hãy thường xuyên cập nhật thông tin tuyển dụng, báo cáo xu hướng nghề nghiệp, hoặc theo dõi LinkedIn để hiểu doanh nghiệp đang cần gì ở sinh viên mới ra trường. Khi hiểu thị trường, bạn sẽ học có mục tiêu – chứ không phải học vì điểm.

4. Tìm cơ hội từ các hội nhóm, CLB

CLB sinh viên, tổ chức tình nguyện, dự án khởi nghiệp… đều là “phòng thí nghiệm thực tế” giúp bạn rèn kỹ năng mềm – thứ mà trường học không dạy.

Tham gia CLB không chỉ để vui, mà còn để học cách làm việc nhóm, quản lý thời gian, lên kế hoạch, giao tiếp, và giải quyết vấn đề. Rất nhiều nhà tuyển dụng đánh giá cao những ứng viên từng tham gia hoạt động ngoại khóa vì họ linh hoạt và có kinh nghiệm thực tế.

Hãy coi mỗi CLB là một “doanh nghiệp nhỏ” mà bạn đang thực tập trong đó. Khi bạn có tư duy như vậy, mỗi hoạt động sẽ trở thành bài học thật sự.

5. Tích cực tương tác với giảng viên

Giảng viên đại học không chỉ là người dạy – họ còn là người mở cánh cửa cho bạn bước vào thế giới chuyên môn. Đừng ngại đặt câu hỏi, xin lời khuyên, hay nhờ họ giới thiệu tài liệu, cơ hội nghiên cứu hoặc thực tập.

Một email lịch sự, một buổi trao đổi chân thành có thể khiến thầy cô nhớ đến bạn – và đôi khi, họ chính là người giúp bạn có công việc đầu tiên sau khi ra trường.

Ở nước ngoài, sinh viên thường duy trì quan hệ mentor – mentee (người hướng dẫn – người được hướng dẫn) với giảng viên. Tại Việt Nam, điều này vẫn hiếm, nhưng nếu bạn chủ động, bạn sẽ đi trước số đông.

6. Tận dụng hệ thống cựu sinh viên và mạng lưới doanh nghiệp

Mỗi trường đại học đều có hệ thống alumni – cựu sinh viên, nhiều người trong số họ đang giữ vị trí quan trọng ở doanh nghiệp. Đây chính là kho dữ liệu quan hệ vàng mà bạn nên khai thác.

Đừng ngại nhắn tin hoặc gửi email: “Em là sinh viên khóa sau, em rất ngưỡng mộ công việc của anh/chị tại công ty X, liệu em có thể xin 15 phút để học hỏi thêm về lĩnh vực này được không?”

Hầu hết cựu sinh viên sẽ sẵn lòng giúp đỡ, vì họ từng ở vị trí của bạn. Ngoài ra, nhiều trường còn hợp tác với doanh nghiệp để tạo chương trình thực tập, workshop hoặc tuyển dụng. Hãy tận dụng chúng, thay vì chỉ đi học và đợi cơ hội “tự rơi xuống đầu”.

Đại học là bệ phóng, không phải đích đến

Bốn năm đại học là khoảng thời gian hiếm có để bạn khám phá bản thân, mở rộng mối quan hệ và tích lũy nền tảng nghề nghiệp. Tấm bằng chỉ là “tấm vé vào cửa”, nhưng bạn đi được bao xa là do cách bạn tận dụng hành trình ấy.

Đừng để sau này khi nhìn lại, bạn phải thở dài: “Giá mà mình sống khác đi trong thời sinh viên.” Vì cơ hội, cũng như tuổi trẻ, chỉ đến một lần mà thôi.