5 câu nói này quá "nguy hiểm"! Trẻ con thường nói, lớn lên dự báo sẽ gặp nhiều khổ cực

Một bà mẹ mới đây chia sẻ câu chuyện gây chú ý: Con trai chị năm nay 10 tuổi, học mãi không tiến bộ. Mỗi lần thi về, cậu bé đều cúi đầu nói với mẹ: "Con đúng là ngốc, con không học được". Người mẹ an ủi: "Đừng lo, từ từ rồi sẽ hiểu". Nhưng trong lòng bà vẫn thắc mắc: "Hồi nhỏ rất thông minh, sao càng lớn càng tự nhận mình ngốc?".

Một hôm, người mẹ xem lại video cũ và giật mình phát hiện:

3 tuổi, con đã hay nói: "Mẹ ơi, con ngốc lắm". 5 tuổi, chơi xếp hình không được, cậu lẩm bẩm: "Con ngốc quá, chắc không làm được đâu". Vào tiểu học, gặp bài khó, cậu thở dài: "Con không thể hiểu được gì". 

Người mẹ chợt nhận ra: Những lời con tự nhủ từ nhỏ đã biến thành hiện thực – cậu bé giờ đúng là một đứa trẻ thiếu tự tin, luôn nghĩ mình "không thể".

Liệu đây có phải trùng hợp? Hay ngôn từ của trẻ thực sự định hình tương lai?

Trong tâm lý học có khái niệm "Hiệu ứng tự kỳ vọng": Nếu một người liên tục lặp lại một câu, não bộ sẽ tin đó là sự thật và hành động theo hướng khiến điều đó xảy ra.

Ví dụ: Trẻ nói "Con không giỏi" → Não tự tìm bằng chứng chứng minh "đúng là không giỏi" → Dần dần, trẻ thực sự kém cỏi. Trẻ nói "Con xui xẻo" → Vô thức bỏ qua cơ hội → Càng gặp nhiều chuyện không may. Đây không phải số phận, mà là "ngôn từ tạo ra hiện thực".

5 câu "độc hại" cha mẹ cần sửa ngay

Dưới đây là 5 câu nói rất "nguy hiểm", nếu trẻ thường xuyên nói, chúng ta cần phải chú ý.

"Con không làm được": Câu nói này sẽ khiến trẻ quen với việc rút lui, và khi gặp khó khăn, phản ứng đầu tiên của trẻ sẽ bỏ cuộc. Dần dần, trẻ sẽ thực sự trở thành người "không làm được gì".

"Con không học được": Khi trẻ tin rằng mình học không được, chúng sẽ tự động giảm nỗ lực và cuối cùng thực sự không học.

"Con ngốc thật đấy": Mất tự tin, ngại thử thách, không muốn thử sức và cuối cùng sẽ trở thành sự thật.

"Dù sao con cũng không thành công": Câu nói này sẽ tạo ra sự phủ nhận bản thân, ngay cả khi có cơ hội thành công, trẻ cũng sẽ không cố gắng. Dần dần, trẻ sẽ bỏ lỡ rất nhiều cơ hội trong cuộc đời.

"Con sinh ra đã thế này rồi": Khi trẻ nói câu này, chúng sẽ tự giới hạn bản thân, không thay đổi được điều gì, không thể tiến bộ.

Nếu con bạn thường xuyên nói những câu này, bạn cần phải cảnh giác, vì những lời nói này có thể quyết định cả cuộc đời của trẻ.

Thay đổi "số phận ngôn ngữ" của trẻ

Ngôn ngữ có ảnh hưởng rất lớn đến trẻ, và điều tốt là thói quen ngôn ngữ có thể thay đổi được. Dưới đây là 3 phương pháp đơn giản và hiệu quả bạn có thể thử.

Phương pháp 1: Chỉnh sửa ngôn ngữ tiêu cực, chuyển thành ý tích cực.

Khi trẻ nói "Con không làm được" phụ huynh có thể dẫn dắt bằng lời nói tích cực hơn. Nếu trẻ nói: "Con học không được" bạn có thể nói: "Con chỉ là chưa học được, nhưng con có thể học". Trẻ nói: "Con ngốc quá", bạn có thể nói: "Con chỉ cần thử thêm vài lần nữa".  Trẻ nói: "Chắc chắn không thể làm được". Bạn có thể nói: "Con chưa thử mà làm sao biết không làm được?".

Cách phản ứng của phụ huynh quyết định cách trẻ nhìn nhận bản thân. Nếu trẻ nói những câu tiêu cực, phụ huynh cần ngay lập tức thay thế bằng lời nói tích cực. Dần dần, cách suy nghĩ của trẻ sẽ thay đổi.

Phương pháp 2: Sử dụng "ngôn ngữ tích cực" để hình thành mô hình tư duy của trẻ.

Có thể luyện tập cho trẻ nói những câu tích cực để giúp những ngôn ngữ này đi vào tiềm thức của trẻ. Ví dụ, trước khi đi ngủ, cùng trẻ nói to: "Con ngày càng thông minh hơn!"; "Có thể làm được!"; "Con ngày càng tốt hơn!"; "Con học rất tốt!".

Phương pháp 3: Dùng câu chuyện để tạo ảnh hưởng tiềm tàng cho trẻ.

Trẻ con dễ tiếp tục thu những câu chuyện hơn là lý thuyết. Có thể kể cho trẻ nghệ những câu chuyện về nỗ lực và sự thay đổi, giúp trẻ hấp thụ tư duy tích cực một cách tự nhiên.

Ví dụ: Kể chuyện "Chú vịt xấu xí biến thành thiên nga" để nói với trẻ "Hiện tại không đồng nghĩa với tương lai". Kể chuyện "Cuộc đua giữa thỏ và rùa" để nói với trẻ "Kiên trì thì sẽ chiến thắng".

Kể câu chuyện về những người nổi tiếng vượt khó, ví dụ như Edison, khi còn nhỏ thầy giáo chê là "ngốc," nhưng mẹ ông luôn khuyến khích con, và cuối cùng ông trở thành một nhà phát minh vĩ đại.

Thông qua những câu chuyện này, tiềm thức của trẻ sẽ hình thành niềm tin "Nỗ lực có thể thay đổi"; "Con có thể làm được" và điều này hiệu quả hơn rất nhiều so với việc trực tiếp thuyết giảng.

Rất nhiều khi, mô hình ngôn ngữ của trẻ được hình thành từ chính cha mẹ. Nếu bạn muốn con mình có một tương lai tốt đẹp hơn, hãy chú ý đến những gì bạn nói với con. Bởi vì số phận của một người thực sự nằm trong ngôn ngữ mà họ nói ra mỗi ngày.