Ở Việt Nam, ít ai ngờ rằng một loại quả gia vị nhỏ xíu, nhìn qua tưởng "đồ trang trí" lại thuộc hàng hiếm, đắt và có giá trị cao bậc nhất thế giới. Loại ớt đó chính là Aji Charapita, giống ớt được mệnh danh là gia vị đắt nhất hành tinh với mức giá từng được báo quốc tế ghi nhận lên tới 25.000 - 35.000 USD/kg, tương đương hàng trăm triệu đồng.

Ớt Aji Charapita - loại gia vị có kích thước nhỏ bằng hạt đậu, xuất xứ từ phía Bắc của Peru (Ảnh: Pixabay)
Aji Charapita có tên khoa học Capsicum Baccatum, xuất xứ từ khu vực rừng rậm phía Bắc Peru. Người địa phương còn gọi bằng cái tên thân thiện "Charapas", hàm ý trạng thái thư thái, dễ chịu. Ớt có kích thước chỉ bằng hạt đậu nhưng hương vị lại được đánh giá là đa tầng, thơm mùi trái cây, cay nồng nhưng không gắt, rất hợp để ăn sống, làm sốt, hoặc nghiền thành bột để tạo độ sâu hương vị. Độ cay của Charapita đạt 50.000 Scoville, khiến dân mê ẩm thực gọi vui là loại ớt "có thể làm thủng lưỡi".
Sở dĩ loại gia vị này đạt mức giá thuộc hàng top thế giới là bởi hiếm, khó trồng, khó thu hoạch trong môi trường tự nhiên. Một cây chỉ cao khoảng 40-55cm, mất gần 3 tháng mới cho trái và mỗi quả chỉ chứa 12-20 hạt. Thời điểm được săn lùng nhiều nhất, ớt Charapita gần như chỉ có mặt tại các nhà hàng fine dining và bếp trưởng cao cấp.
Không chỉ đắt đỏ, Charapita còn nổi tiếng về giá trị dinh dưỡng: giàu vitamin C, vitamin A, chất chống oxy hóa, capsaicin, giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm cân, tăng trao đổi chất, bảo vệ thị lực và được nhiều nghiên cứu ghi nhận khả năng hỗ trợ ngăn ngừa tế bào ung thư.

Loại ớt này có màu đỏ hoặc vàng, với độ cay đạt 50.000 Scoville (Ảnh: Pixabay)
Giống ớt "siêu sang" này hiện đã được nhập về Việt Nam từ năm 2012 và phát triển mạnh tại Lâm Đồng, Hà Tĩnh và Sơn La nhờ khí hậu mát mẻ, phù hợp sinh trưởng. Nhiều nông hộ đã nhân giống bằng kỹ thuật nuôi cấy mô, giúp cây khoẻ, sai quả và giữ trọn chất lượng tương đương môi trường bản địa.
Tại Việt Nam, Aji Charapita được bán theo trái lẻ, cây giống, ớt tươi và ớt sấy. Từng có thời điểm, giá ớt tươi lên đến 10 triệu đồng/kg và ớt khô 50 triệu đồng/kg. Mỗi cây giống nuôi cấy mô đang được bán phổ biến từ 250.000 - 400.000 đồng/cây, tuổi thọ có thể lên tới 5 năm nếu chăm sóc đúng kỹ thuật.

Để ớt Aji Charapita phát triển và cho quả chất lượng như ớt ở Peru khi trồng ở Việt Nam, cần mua cây giống chất lượng cao (Ảnh: Pixabay)
Từ một loại gia vị chỉ xuất hiện trong thực đơn cao cấp quốc tế, Aji Charapita giờ đây đã có mặt tại Việt Nam, được trồng thành công, nhân rộng và trở thành niềm tự hào mới của cộng đồng trồng trọt.