Việt Nam tổ chức giỗ Tổ Hùng Vương từ bao giờ?

Người Việt Nam ai cũng quen thuộc với câu ca dao: "Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày giỗ mồng 10 tháng 3". Giỗ Tổ Hùng Vương là một lễ hội truyền thống quan trọng của Việt Nam, nhằm tôn vinh và tưởng nhớ các vua Hùng, những người lập nên và lãnh đạo nhà nước Văn Lang, nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.

Người Việt Nam tổ chức giỗ các vua Hùng từ bao giờ?

Các nhà nghiên cứu cho biết người Việt thờ cúng các vua Hùng từ khoảng 2.000 năm trước. Dưới thời Thục Phán An Dương Vương, cột đá thề đã được dựng trên núi Nghĩa Lĩnh, khẳng định lòng trung kiên và sự tôn thờ miếu Tổ Hùng Vương, ghi rõ: "Nguyện có đất trời lồng lộng chứng giám, nước Nam được trường tồn lưu ở miếu Tổ Hùng Vương, xin đời đời trông nom lăng miếu họ Hùng và gìn giữ giang sơn mà Hùng Vương trao lại; nếu nhạt hẹn, sai thề sẽ bị gió giăng, búa dập".

Theo Ngọc phả Hùng Vương do Hàn lâm trực học sỹ Nguyễn Cố biên soạn dưới thời vua Lê Thánh Tông, từ thời nhà Tiền Lê, nhà Lý, nhà Trần cho đến thời Hậu Lê, vua quan và nhân dân địa phương đều coi trọng việc lễ bái các vua Hùng tại đền ở Phú Thọ. Các triều đại phong kiến Việt Nam giao thẳng cho dân sở tại nhiệm vụ trông nom, sửa chữa Đền Hùng, thờ cúng và tổ chức lễ giỗ Hùng Vương. Người dân địa phương nhờ thế mà được triều đình miễn các khoản thuế ruộng, miễn sưu dịch và đi lính.

Như vậy, có thể thấy thờ tự, cúng giỗ các vua Hùng là một truyền thống có từ rất sớm.

Về việc xác định ngày 10 tháng 3 Âm lịch là ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, bia Hùng Vương từ khảo tại đền Thượng (Đền Hùng, Phú Thọ) do Tham tri, Hữu tuần phủ Phú Thọ là Bùi Ngọc Hoàn soạn ghi như sau: "Năm Khải Định thứ hai, tức năm 1917 lịch dương, Tuần phủ Phú Thọ là Lê Trung Ngọc có công văn xin Bộ Lễ ấn định lấy ngày mùng 10 tháng 3 hàng năm làm ngày Quốc tế, tức trước ngày giỗ Hùng Vương thứ 18 là ngày 11 tháng 3 một ngày, còn ngày giỗ (11 tháng Ba) do dân sở tại làm lễ”.

Đề xuất này được triều đình chấp nhận. Trước đó, dân vùng đất Tổ làm giỗ vua Hùng vào ngày 11/3 Âm lịch; có địa phương cúng Tổ vào ngày 12/3, kết hợp cúng Thổ kỳ. Đến thời Khải Định, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương chính thức được thống nhất là ngày 10/3.

Văn khấn Giỗ Tổ Hùng Vương

Đền Hùng là trung tâm của lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3. Tại đây, tất cả mọi thứ đều được ban tổ chức chuẩn bị kỹ càng và nghi lễ quốc giỗ được tổ chức trang trọng. Về mặt cá nhân, bạn cũng có thể khấn giỗ tổ Hùng Vương tại lễ hội Đền Hùng bằng một trong hai bài khấn sau.

Bài văn khấn giỗ Tổ Hùng Vương tại Đền Hùng số 1

Chúng con xin lạy chín phương trời cùng với mười phương chư Phật. Chúng con xin kính lạy các vị vua Hùng linh thiêng, những người đã tạo dựng nên đất Tổ. Con là... đang cư ngụ tại...

Hôm nay là ngày mùng 10 tháng 3 năm..., nhân ngày giỗ Tổ, con bày tỏ lòng thành kính sâu sắc. Các vua Hùng đã có công lớn trong gây dựng nước nhà và luôn bảo vệ, ban phúc lành cho dân. Nay, chúng con xin dâng lên lễ vật…

Chúng con cầu mong các vua Hùng rủ lòng nhân từ, phù hộ và ban phước lành cho chúng con mọi điều tốt lành, sức khoẻ dồi dào... Chúng con xin kính tạ ơn sâu!

Bài văn khấn giỗ Tổ Hùng Vương tại Đền Hùng số 2

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.

Con xin kính lạy ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần.

Con kính lạy các vua Hùng linh thiêng, gây dựng nên đất Tổ.

Hương tử con là... tuổi...

Ngụ tại...

Hôm nay là ngày... tháng... năm... (Âm lịch), nhân ngày giỗ Tổ, hương tử con đến nơi... đền thờ vua Hùng thành tâm kính nghĩ: Vua Hùng và các bậc tổ tiên đã có công dựng nước, tạo nên giang sơn đất nước mấy nghìn năm, luôn ban phúc lành che chở cho dân. Nay hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản…

Cầu mong cho các vị vua Hùng luôn giữ mãi uy nghiêm và linh thiêng để bảo vệ nước, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.

Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Phục duy cẩn cáo!

Văn khấn giỗ Tổ Hùng Vương tại nhà

Bên cạnh việc cúng Tổ tại Đền Hùng, rất nhiều gia đình cũng tổ chức lễ cúng tại nhà. Sau đây là mẫu văn khấn giỗ Tổ Hùng Vương tại nhà mà bạn có thể tham khảo.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Chúng con xin lạy chín phương trời cùng với mười phương chư Phật. Xin kính lạy các vị vua Hùng linh thiêng. Con tên… hiện ở địa chỉ…

Nhân ngày giỗ Tổ, mùng 10 tháng 3 năm… (Âm lịch). Con xin dâng lên một ít hương hoa và lễ vật, thể hiện tấm lòng của gia đình đình con đối với các vị vua Hùng và các bậc tổ tiên.

Kính xin đấng bề trên độ trì phù hộ, cho mọi chuyện tốt lành và bình an, bệnh tật đều tan biến. Cầu cho mọi điều hanh thông, mọi sự diễn ra thuận lợi đến với gia đình chúng con. Nam mô A Di Đà Phật!