Vàng miếng trở lại đường đua

Từ ngày 10-10, Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng chính thức có hiệu lực. Dự kiến, thông tư hướng dẫn triển khai Nghị định 232 cũng sắp được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành. Thị trường vàng được kỳ vọng có chuyển biến mới sau khi xóa bỏ cơ chế độc quyền, cho phép nhiều đơn vị đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm thu hẹp cách biệt với thế giới.

Có giấy phép là sản xuất ngay

Đến cuối ngày 6-10, giá vàng miếng SJC tiếp tục tăng mạnh, đạt mức kỷ lục 138,1 triệu đồng/lượng mua vào và 140,1 triệu đồng/lượng bán ra, tăng thêm 1,5 triệu đồng chỉ trong một ngày. Không chỉ vàng miếng, vàng nhẫn và vàng trang sức 99,99% cũng tăng tương ứng, lên 134,3 triệu đồng/lượng mua vào và 137 triệu đồng/lượng bán ra, cao hơn 1,4 triệu đồng so với hôm trước. Cùng lúc đó, giá vàng thế giới cũng tăng sốc, lên tới 3.942 USD/ounce - mức cao nhất trong lịch sử nhưng vẫn thấp hơn giá vàng miếng SJC tới 14 - 15 triệu đồng mỗi lượng.

Dù vậy, thị trường vẫn đang chờ đợi bước ngoặt lớn khi Nghị định 232/2025 của Chính phủ - xóa bỏ cơ chế độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng chính thức có hiệu lực vào ngày 10-10 tới. Nghị định cho phép các doanh nghiệp (DN) và NH thương mại đủ điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu, sản xuất và kinh doanh vàng miếng. Đây được xem là bước đi quan trọng để tăng nguồn cung, thu hẹp chênh lệch giá và đưa thị trường vàng về đúng bản chất hàng hóa - tài sản.

Trong diễn biến mới nhất, nhiều tổ chức tài chính và DN vàng bạc đá quý đang có những bước chuẩn bị cần thiết để trở lại thị trường vàng miếng sau hơn một thập kỷ "vắng bóng". NH Á Châu (ACB) - từng tham gia sản xuất vàng miếng thương hiệu Bông Lúa và Ngôi sao ACB trước năm 2012, cho biết đang chờ thông tư hướng dẫn của NHNN để đăng ký tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng theo đúng quy định. "Tính đến hiện nay, ACB thực hiện kinh doanh mua bán 2 loại vàng miếng là vàng miếng SJC và vàng miếng ACB đã sản xuất giai đoạn trước 2012" - đại diện NH ACB nêu rõ.

Đại diện một NH cổ phần khác tiết lộ đã làm việc với đối tác quốc tế để nhập khẩu vàng nguyên liệu và sẵn sàng sản xuất vàng miếng mang thương hiệu riêng. "Thị trường sắp tới sẽ cạnh tranh mạnh hơn, và chúng tôi muốn sớm giành chỗ đứng trong phân khúc vàng miếng thương hiệu NH" - vị này nói.

Ngoài ra, Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC) cũng cho biết hiện công ty đã có sẵn dây chuyền sản xuất và từng gia công vàng miếng cho NHNN. Bây giờ chỉ cần làm các thủ tục xin giấy phép, nhập khẩu vàng miếng về là có thể sản xuất ngay để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Tại buổi họp báo công bố kết quả hoạt động ngành NH quý III/2025, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý Ngoại hối (NHNN), cho biết cơ quan này đang khẩn trương xây dựng thông tư hướng dẫn triển khai Nghị định 232. Theo ông Tuấn, việc cấp phép nhập khẩu và sản xuất vàng miếng sẽ bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, tuân thủ cơ chế thị trường, đồng thời phù hợp với định hướng điều hành chính sách tiền tệ. "Nguồn cung vàng trên thị trường sẽ được bảo đảm, đáp ứng nhu cầu thực tế. Mọi quy trình mua bán sẽ được công khai và thống nhất, giúp thị trường vàng vận hành minh bạch hơn" - ông khẳng định.

Chờ tín hiệu cạnh tranh

TS Nguyễn Duy Quang, Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP HCM, kỳ vọng sau mốc 10-10, thị trường vàng miếng trong nước sẽ bước vào giai đoạn cạnh tranh sôi động khi hàng loạt thương hiệu cùng tham gia như SJC, ACB, DOJI, PNJ… "Khi có thêm các đơn vị cung ứng, người dân sẽ có nhiều lựa chọn hơn, biên độ mua - bán sẽ thu hẹp và thanh khoản tăng rõ rệt. Giao dịch tại quầy và trên nền tảng NH điện tử sẽ sôi động hơn, giúp dòng tiền lưu thông nhanh, giảm chênh lệch giá và hạn chế đầu cơ" - ông Quang nhận định.

Chuyên gia này cũng cho rằng quy định minh bạch hóa thông tin và giao dịch sẽ hạn chế hoạt động "chợ đen", giúp NHNN dễ dàng quản lý luồng vốn ngoại tệ và điều tiết chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, ông dự báo trong giai đoạn đầu, tâm lý chờ đợi có thể khiến giá vàng trong nước biến động ngắn hạn. "Sự tham gia của NH sẽ giúp tối ưu hóa chi phí giao dịch, tăng độ tin cậy và dần kéo giá vàng SJC sát hơn với giá thế giới" - ông nói.

PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, đánh giá: "Khi nguồn cung được mở rộng, tình trạng khan hiếm nhân tạo và đầu cơ giá sẽ được hạn chế. Vàng sẽ trở lại đúng vị thế là một loại hàng hóa - tài sản đầu tư, không còn bị thổi phồng vì tâm lý".

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý chính sách vàng chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể của điều hành kinh tế vĩ mô. "Để ổn định thị trường, quan trọng nhất vẫn là quản trị kỳ vọng lạm phát. NHNN cần công bố thường xuyên các chỉ số lạm phát cơ bản và giá vàng, giúp người dân hiểu rằng vàng tăng không có nghĩa là lạm phát tăng. Khi niềm tin vào đồng nội tệ được củng cố, người dân sẽ ít chạy theo vàng như một kênh trú ẩn ngắn hạn" - ông nói.

Theo ông Long, việc mở cửa thị trường vàng không chỉ giúp hạ nhiệt giá SJC mà còn góp phần thu hút dòng vốn đang nằm trong dân, khi người dân chuyển từ tích trữ vàng sang đầu tư, tiết kiệm hoặc tiêu dùng. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của các thương hiệu vàng miếng mới sẽ tạo sức cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy các DN cải tiến công nghệ, nâng cao dịch vụ khách hàng và đẩy mạnh giao dịch số hóa.