Trong cái khó ló cái khôn: Một cách tiết kiệm mới “lên ngôi”, thoải mái tiêu pha nhưng vẫn dư dả?!

Trong suy nghĩ của các thế hệ đi trước, Gen Z - Những người chào đời từ năm 1997 đến năm 2009, thường bị gắn mác là "chi tiêu hoang phí", sống buông thả và chẳng biết quản lý tiền nong.

Những bức ảnh khoe kỳ nghỉ sang chảnh, những bữa ăn cầu kỳ hay outfit đắt tiền,... được đăng trên MXH, càng như một bằng chứng củng cố định kiến ấy. Nhưng đằng sau những hình ảnh hào nhoáng được trưng trổ trên MXH, là một thế hệ có cách tiếp cận tài chính hoàn toàn mới: Vừa tận hưởng hiện tại, vừa chuẩn bị cho tương lai. Họ gọi đó là "soft-savings" (Tạm dịch: Tiết kiệm thả lỏng).

Không phải là tiêu pha hoang phí, tiêu tiền như nước chẳng thấy tiếc, họ chỉ đơn giản là tiết kiệm theo một cách khác - không giống những quan điểm hay phương thức chắt chiu của những thế hệ trước.

"Soft-savings" là gì?

Nếu Gen X hoặc Gen Y từng ám ảnh với việc phải tích lũy càng nhiều càng tốt cho tuổi nghỉ hưu, thì Gen Z đang chọn một cách tiết kiệm nhẹ nhàng hơn. Theo nghiên cứu được công bố bởi McKinsey, phần lớn người trẻ thuộc thế hệ này có xu hướng ưu tiên chi tiêu cho trải nghiệm hơn là mua sắm linh tinh.

Thế nên "Soft-savings" không phải là chi tiêu như thể ngày mai không tồn tại, mà là triết lý sống cân bằng giữa việc tận hưởng cuộc sống hiện tại, và chuẩn bị “tấm đệm tài chính” cho tương lai. Những khoản tiết kiệm không còn là những con số vô tri trong tài khoản ngân hàng, mà được quy hoạch rõ ràng: Quỹ nghỉ hưu, quỹ du lịch, quỹ trải nghiệm cá nhân,... tất cả đều được Gen Z lên kế hoạch rõ ràng, tỉ mỉ và cặn kẽ.

Andy Reed - Chuyên gia nghiên cứu hành vi tài chính tại Vanguard (Một tập đoàn tư vấn đầu tư tại Pennsylvania, Hoa Kỳ) nhận định: "Gen Z không tiếc tiền để chi tiêu cho trải nghiệm, vì với họ, sản phẩm phi vật lý này thường mang lại cảm giác hài lòng lâu hơn so với việc mua sắm những món đồ có thể cầm, nắm, trưng trong nhà. Nhưng điều đó không có nghĩa là Gen Z không tiết kiệm. Thực tế, họ còn nỗ lực tiết kiệm nhiều hơn so với các thế hệ trước, vì chi phí sinh hoạt cao, khủng hoảng kinh tế hậu Covid-19 và áp lực từ khoản nợ sinh viên".

Cách Gen Z thực hành “soft-savings”

Qistina - 26 tuổi (Sydney, Úc): Cân đo đong đếm để đủ tiền vi vu khắp thế giới

Qistina, hiện đang sống tại Sydney và làm việc như một freelancer trong lĩnh vực tiếp thị liên kết trên MXH. Cô thừa nhận bản thân ừng là một người tiêu tiền không biết nghĩ.

"Lúc tôi 20 tuổi, tôi tiêu xài không tiếc tay cho những thứ xa xỉ chỉ vì chúng khiến tôi trông ngầu đét. Vì chi quá nhiều tiền để chăm chút ngoại hình, tôi đã đánh mất nhiều cơ hội trong cuộc sống, và cũng hoàn toàn không hiểu cảm giác an tâm sống là gì" - Qistina chia sẻ.

Khoảnh khắc nhận ra điều đó cũng là lúc Qistina quyết định sống khác. Cô lên kế hoạch cho mọi khoản chi tiêu, chia thu nhập thành hai phần: Một phần gửi vào tài khoản tiết kiệm với kỳ hạn có lãi suất cao nhất, phần còn lại - cô đặt tên là "quỹ nhu cầu" dùng để đi du lịch và gặp gỡ bạn bè.

Mỗi chuyến đi được Qistina tính toán cẩn thận: Từ vé máy bay, khách sạn cho tới từng bữa ăn đều được so sánh giá hàng nghìn lần. Đằng sau những bức ảnh check-in ở Dubai hay Paris là hàng trăm giờ, Qistina phải đau đầu tính toán để đi chơi thoải mái mà không vượt ngân sách.

"Nhiều người thường không nhận ra rằng những thói quen nhỏ như mua cốc cà phê 7 USD/ngày (khoảng 183.000 đồng), hay ăn ngoài cả tháng,... chính là căn nguyên khiến bản thân không đủ tiền đi du lịch” - Qistina nói và nhấn mạnh đi du lịch khắp thế giới chưa bao giờ đồng nghĩa với việc không thể tiết kiệm.

Kevin Droniak - 28 tuổi (New York, Mỹ): Du lịch tối giản

Không cần những kỳ nghỉ kéo dài cả tháng trời ở khách sạn 5 sao, Kevin sống ở New York (Mỹ), chọn cách du lịch cực kỳ tối giản: Một đêm ở Iceland, vài ngày ở Pháp hay chuyến đi chớp nhoáng tới Ai Cập. Tất cả đều được gói gọn trong mức chi tiêu dưới 1.000 USD (khoảng 26,1 triệu đồng).

"Tôi xem việc du lịch là nhu cầu chứ không phải sở thích. Đó là liệu pháp giải tỏa căng thẳng của tôi, là cách tôi đầu tư vào sức khỏe tâm lý" - Kevin chia sẻ.

Kevin sống trong một căn hộ nhỏ, tiết kiệm phần lớn thu nhập cho việc nghỉ hưu và dành một phần nhỏ cho các chuyến đi. Tính toán của anh rất rõ ràng: Vé máy bay dưới 500 USD (khoảng 13 triệu đồng), điểm đến phải có phương tiện di chuyển giá rẻ (như tàu điện ngầm), và ăn uống tại những quán địa phương bình dân. Khi đến nơi, Kevin ưu tiên trải nghiệm những hoạt động/dịch vụ miễn phí.

Mặc dù đi du lịch thường xuyên, nhưng Kevin tiết lộ anh vẫn tiết kiệm được 20.000 USD/năm (khoảng 523,8 triệu đồng) cho quỹ hưu trí.

Chia sẻ của Qistina và Kevin cho thấy Gen Z không hề phung phí như nhiều người vẫn nghĩ. Họ lựa chọn chi tiêu dựa trên giá trị cảm xúc - điều mà thế hệ trước có thể coi là chẳng quan trọng, nhưng đồng thời, họ vẫn không quên tích lũy cho tương lai.

Chuyên gia tài chính Andy Reed kết luận: "Gen Z có xu hướng lập kế hoạch tiêu dùng thay vì tiêu xài bốc đồng. Khi họ đã đảm bảo được những nhu cầu thiết yếu như tiền thuê nhà hay chi phí ăn uống, đi lại,... thì việc tiêu tiền mua trải nghiệm là hoàn toàn chính đáng, nhất là khi điều đó giúp họ cảm thấy cuộc đời họ có ý nghĩa”.

Theo The Guardian