3 tháng trôi qua sau tình thế hiểm nguy, đến nay tôi vẫn không khỏi kinh hãi. Suốt cuộc đời, tôi cũng không bao giờ quên được hình ảnh bánh xe ô tô chỉ cách đầu mình khoảng 5cm.
Cuối tháng 12/2024, trong một đêm đi làm về khuya, tôi chạy xe máy từ phố Lê Thanh Nghị rẽ ra đường Giải Phóng, Hà Nội. Trời rét, tay lạnh cóng nên tôi đi chậm, tốc độ trung bình chưa đến 40km/giờ. Vừa rẽ xong, tôi giật bắn mình khi một tràng còi xe chói lói, đanh thép đột ngột ré lên rất gần, phát ra từ chiếc xe ben to lừng lững đang lao nhanh đến.
Cú giật mình khiến tôi loạng choạng tay lái, cố nép vào bên phải để tránh. Vì vừa qua khúc cua, không gian để đánh lái hẹp, xe máy trượt bánh, cả người tôi đổ nhào. Tôi vừa kịp nhìn thấy một chiếc xe ô tô 4 chỗ đang rẽ vào thì mắt đã tối sầm lại vì đầu đập xuống đất. Cùng lúc, tai tôi nghe tiếng phanh kít và mũi ngửi được mùi khét của lốp.
Bánh xe ô tô 4 chỗ chỉ còn cách đầu tôi vài phân. Tài xế bước xuống đỡ tôi dậy giúp dựng chiếc xe máy lên rồi hỏi han. May mà tôi chỉ bị trợt da chảy máu một chút. Nếu người lái xe 4 chỗ không tỉnh táo, phản ứng nhanh thì không biết chuyện gì đã xảy ra. Còn chiếc xe ben vẫn vội vã phóng nhanh qua như không có chuyện gì, có lẽ tài xế không hề biết tiếng còi của mình khiến một người suýt bị tông chết.
Không ít tài xế dùng tiếng còi xe như một cách thị uy. (Ảnh minh họa: iStock)
Có lẽ một số người sẽ bảo tôi ngã vì tay lái yếu, hay là yếu bóng vía, dễ giật mình. Nhưng tôi đủ tiêu chuẩn về sức khỏe và kỹ năng để được cấp bằng lái; và tiếng còi lớn như vậy bỗng nhiên vang lên ngay cạnh thì mấy ai không giật thót? Sự thật là trước và sau tôi, có không biết bao nhiêu người khác cũng từng bị tiếng còi chát chúa với cường độ âm thanh lớn của ô tô làm cho giật mình ngã ra đường.
Nhiều người không may mắn như tôi, khi ngã xuống đã bị ô tô trên đường tông trúng, bị thương tích hoặc thậm chí thiệt mạng. Trưa 16/1/2023, trên tuyến Quốc lộ 62 đoạn ngã tư Mỹ Phú (xã Mỹ Phú, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An), tiếng còi xe tải phía sau lưng khiến người phụ nữ đi xe máy giật mình, vội táp vào lề phải để tránh. Do đường xấu nên xe đổ, chị ngã ra đường và bị xe tải cán qua người.
Trước đó, ngày 15/8/2018 tại phường Kim Tân, thành phố Lào Cai, tiếng còi xe xin đường của một ô tô tải khiến bà N.T.T. (sinh năm 1958) đang đi xe đạp giật mình ngã ra đường; chiếc xe tải đi tới cán qua khiến bà chết tại chỗ.
Còi xe được thiết kế với mục đích bảo vệ độ an toàn giao thông, nhưng rõ ràng còi xe có thể gây tai nạn nếu tài xế cứ bấm vô tội vạ. Chính vì thế mà quy định về còi xe được đưa vào các văn bản pháp luật về giao thông. Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024 (có hiệu lực từ 1/1/2025) quy định, người lái ô tô không được bấm còi xe trong thời gian từ 22h hôm trước đến 5h hôm sau trong khu đông dân cư, nếu vi phạm dẫn đến tai nạn sẽ bị phạt tiền từ 20 - 22 triệu đồng, trừ 10 điểm giấy phép lái xe.
Tuy nhiên, chuyện tài xế lái xe tải, xe ben, xe chở hàng cồng kềnh bấm còi loạn xạ vẫn diễn ra cực kỳ phổ biến; những tình huống giật mình ngã lăn ra đường, sướt sát tay chân hoặc bong gân, chảy máu như từng xảy ra với tôi không có gì hiếm lạ. Rất nhiều tài xế xem nhẹ điều luật trên, lúc đêm khuya lại càng táo tợn vì đường phố vắng vẻ, họ phóng nhanh, bấm còi cả tràng nhức nhối để mau chóng kết thúc hành trình.
Nghĩ đến lần suýt chết ấy, tôi giận sôi gan mỗi khi nhìn thấy những chiếc xe tải kềnh càng chạy nghênh ngang và bóp bòi dồn dập như thị uy, coi thường mạng sống và sự an toàn của người khác. Những nơi họ đi qua, có bao nhiều phụ nữ, người già phải tim đập chân run, lẩy bẩy nép vào lề để tránh.
Tôi từng đến khoảng 10 quốc gia, có cả châu Âu lẫn châu Á, tuyệt nhiên không nước nào có tình trạng bấm còi xe vô tội vạ như ở nước ta. Trong các khung giờ bị cấm sử dụng còi buổi đêm, hầu như không ai dùng còi. Ở Thái Lan, quốc gia có khá nhiều điểm tương đồng với Việt Nam về giao thông tương đồng với Việt Nam, mọi người hầu như không nghe thấy tiếng còi. Với họ, tùy tiện bấm còi xe là rất bất lịch sự và còi thường chỉ dùng trong trường hợp khẩn cấp.
Bạn tôi, người Thái Lan, kể về một lần anh được còi xe cứu sống. Hôm đó anh lái xe trong tình trạng buồn ngủ, thiếu tỉnh táo, xe trôi sang làn đường ngược chiều, sắp đối đầu một chiếc xe khác. Trong vòng vài giây trước khi tai nạn xảy ra, chiếc xe đó đã bấm còi rất to khiến anh bừng tỉnh, nhận ra tình huống nguy hiểm của mình và kịp thời đánh lái, tránh được thảm họa chết người.
Đến nay, anh vẫn biết ơn tiếng còi xe đúng lúc hôm đó. Sự việc ấy tạo thành phản xạ cho anh, khi đang chạy xe nếu nghe tiếng còi là anh nhận ra nguy cơ mất an toàn đang hiện diện, cần xử lý tức thì. Nhưng với môi trường giao thông hỗn loạn với việc bấm còi loạn xa như Việt Nam, ý nghĩa báo hiệu của tiếng còi lại không rõ ràng như vậy.
Còi xe chung quy vẫn chỉ là công cụ, tác động tốt hay xấu phụ thuộc vào người dùng. Do đó, tài xế nhất thiết phải dùng còi đúng luật, và cảnh sát giao thông nhất định phải kiểm soát tốt việc thực hiện các quy định về giao thông, bao gồm cả hành vi bấm còi, và nghiêm khắc xử lý những ai vi phạm.
Ngoài sự đáng sợ của tiếng còi xe tải, tôi có chung nỗi bức xúc với tác giả bài " Mức phạt cao nhưng tài xế không sợ , bấm còi tra tấn người đi đường" về nạn xe máy bấm còi đồng loạt đinh tai nhức óc mỗi lần dừng đèn đỏ. Trong cả hai trường hợp, mong cơ quan chức năng đánh giá đúng ảnh hưởng nguy hại của nạn bấm còi vô trách nhiệm và tăng cường xử phạt thay vì để tài xế nhờn luật như hiện nay.