Thiếu thuốc điều trị tay chân miệng, nguy cơ tử vong cao

Số ca mắc tay chân miệng (TCM) ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam liên tục tăng, trong đó nhiều ca khi nhập viện đã trở nặng, phải thở máy, lọc máu.

Số ca mắc tăng, nhiều ca chuyển nặng

PGS.TS.BS Phạm Văn Quang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - chống độc BV Nhi đồng 1 cho biết, bệnh viện đang điều trị 68 ca, trong đó có 6 ca thở máy, 1 ca lọc máu.

BS Quang cho biết thêm, có 1 ca vừa thở máy, vừa lọc máu là bệnh nhi 19 tháng tuổi (ngụ Bình Dương), mắc TCM cấp độ 4. Bệnh nhi nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, sốc, phù phổi cấp độ 4, phải đặt nội khí quản, thở máy, truyền tĩnh mạch, chống sốc.

Số ca mắc tay chân miệng tại TP.HCM liên tục tăng (Ảnh: Lâm Ngọc)

"Do bệnh TCM cấp độ 3 chuyển cấp độ 4 rất nhanh nên bệnh nhi phải lọc máu. Đã qua 20 giờ lọc máu, tình trạng bệnh nhi có cải thiện song vẫn còn rất nặng, các BS đang theo dõi đáp ứng điều trị", BS Quang chia sẻ.

Ghi nhận tại BV Nhi đồng 2, ngày 20/6, số ca nhập viện điều trị nội trú TCM là 45 trẻ. Hiện BV đang điều trị 1 ca nặng.

Ca nặng là bệnh nhi 3 tuổi (ngụ Bình Thuận), nhập viện ngày 15/6 trong tình trạng sốt cao liên tục, mạch và huyết áp tăng cao, giật mình run chi, chẩn đoán TCM cấp độ 3.

BS Nguyễn Trung Bạo, khoa Hồi sức - Nhiễm, BV Nhi đồng 2 cho biết bệnh nhi đã được đặt nội khí quản, thở máy, truyền kháng thể. Tuy nhiên, sau đó bệnh chuyển nặng lên cấp độ 4 nên phải lọc máu. Sau lọc máu ba ngày, bệnh nhi có dấu hiệu thần kinh ổn, giảm sốt, tri giác tỉnh nên được ngưng lọc máu và cai máy thở.

Thông tin từ người nhà bệnh nhân cho biết, trước đó, bé chỉ sốt nhẹ, sau đó sốt cao 39 độ C. Người nhà đã lau mát và uống thuốc hạ sốt không hạ. Hôm sau bé nổi hồng ban ở lòng bàn chân và miệng, nghi con mắc TCM chị đưa đến khám ở BV tư.

"BS cho uống thuốc nhưng bé vẫn sốt cao, ngủ giật mình, nên tôi đưa bé lên BV tỉnh khám. BS chẩn đoán bé mắc TCM cấp độ 2B, đề nghị chuyển lên BV Nhi đồng 2. Hiện, bé đã tỉnh táo nhưng vẫn đang được các BS theo dõi và điều trị", người nhà nói.

Thiếu thuốc điều trị, nguy cơ tử vong cao

Theo BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP.HCM, năm nay, nếu không phòng ngừa tốt, TCM sẽ kéo đến hết tháng 10, khi đó các BV sẽ thiếu thuốc.

BV Nhi đồng 1 đang thiếu Phenobarbital tan truyền (truyền tĩnh mạch), phải thay thế bằng thuốc Phenobarbital dạng uống. Thuốc Immunoglobulin truyền tĩnh mạch vẫn còn nhưng nếu số ca tiếp tục tăng, thời gian tới chắc chắn sẽ thiếu.

"Số ca TCM chuyển nặng cao hơn năm trước là do nhiều người tự trị bệnh tại nhà cho trẻ, khi trẻ đến BV thì đã bệnh nặng. Thêm nữa, hai năm dịch COVID-19 trẻ không được tiếp xúc nhiều nên miễn dịch kém, nợ miễn dịch, lúc nhiễm bệnh dễ trở nặng", BS Khanh nhận định.

Tỉ lệ ca nặng tăng do nhiều phụ huynh chủ quan, tự điều trị bệnh tại nhà (Ảnh: Lâm Ngọc)

Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS.BS Nguyễn Thanh Hùng, Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1, cho rằng, năm nay, tỷ lệ bệnh nặng và tử vong cao hơn so với năm 2022, dẫn đến thiếu thuốc điều trị, trong đó có 2 huyết thanh gamma globulin và phenobarbital. Dự kiến phenobarbital được cung ứng trong tháng 7, trong khi gamma globulin đang khan hiếm trên toàn cầu.

BS Hùng cho biết thêm, nếu các bệnh viện sử dụng thuốc gamma globulin theo đúng phác đồ, số thuốc dự trữ sẽ nhanh chóng cạn kiệt sau 1-2 tuần. Vì vậy, các chuyên gia của 3 bệnh viện nhi và Bệnh viện Bệnh nhiệt đới đã họp và thống nhất phương pháp điều trị tạm thời.

"Ví dụ, nếu trẻ mắc TCM nặng cần dùng 2 liều gamma globulin theo phác đồ thì nay dùng 1 liều theo dõi và đánh giá tiếp. Chúng tôi đang làm hết sức để cứu sống từng cháu bé, hội chẩn và cân nhắc rất kỹ để đưa ra quyết định như vậy. Tuy nhiên, vấn đề pháp lý vẫn phải trình Bộ Y tế xem xét", BS Hùng cho hay.

Trước tình hình diễn biến phức tạp của bệnh TCM, Sở Y tế TP.HCM cho biết đã báo cáo lên Bộ Y tế, cần có giải pháp căn cơ và chủ động hơn về cung ứng thuốc cho công tác điều trị bệnh TCM nặng.

Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, trong thời gian chờ các nguồn cung thuốc đầy đủ hơn, các bác sĩ sẽ hội chẩn để có quyết định tốt nhất cho bệnh nhi. Dự kiến, hết tuần này, khu vực phía Nam có thể sẽ được phân bổ thêm 4.000 lọ gamma globulin.

Phát hiện sớm triệu chứng để đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất thăm, khám và điều trị để tránh bệnh diễn tiến nặng (Ảnh: Lâm Ngọc)

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược - Bộ Y tế, xác nhận đã nhận được báo cáo của Sở Y tế TP.HCM về việc thiếu thuốc điều trị bệnh TCM.

"Thuốc gamma globulin có 13 số đăng ký ở Việt Nam nhưng lại đang khan hiếm trên toàn cầu. Thuốc này được điều chế từ huyết tương nhưng do ảnh hưởng của dịch COVID-19, số lượng người đi hiến máu giảm trầm trọng. Nguyên liệu thiếu hụt dẫn đến huyết thanh miễn dịch này chỉ được sản xuất theo đặt hàng trước", ông Lâm lý giải.

Để giải quyết tình trạng này, đại diện Cục Quản lý dược đề xuất cần có sự tính toán, cân đối hợp lý. Ví dụ như tính toán trong vòng 5 năm trở lại đây, số lượng sử dụng là bao nhiêu để có cơ chế dự trữ, có thể không dự trữ 100% nhưng ít nhất cũng chiếm từ 30%-50%.

Theo Viện Pasteur TP.HCM, cho biết trong tuần 24, toàn miền Nam ghi nhận hơn 2.000 ca mắc TCM, tăng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Tính từ đầu năm đến nay, đã có 7 trường hợp tử vong do bệnh TCM; trong đó có 5 trường hợp được xác định do chủng enterovirus (EV71), 2 trường hợp còn lại chưa có kết quả xét nghiệm.

Phân tích dựa trên các ca nặng, Viện Pasteur TP.HCM nhận thấy An Giang, Bình Dương, Đồng Nai, Kiên Giang, Cần Thơ, TP.HCM là những địa phương có tỉ lệ ca nặng cao.