Một sứ mệnh không gian mang đậm ý nghĩa biểu tượng đã kết thúc theo cách không ai mong đợi: khoang vũ trụ do công ty khởi nghiệp hàng không vũ trụ Đức The Exploration Company (TEC) thiết kế, mang tên Nyx, mang theo tro cốt và ADN của 166 người đã khuất, đã rơi xuống Thái Bình Dương sau khi gặp sự cố trong quá trình trở lại Trái Đất.
Tàu Nyx mang theo tro cốt của hơn 160 người quá cố, bay quanh Trái đất hai đến ba vòng trước khi quay lại. (Ảnh: SPACE)
Sứ mệnh này được khởi động vào ngày 23/6/2025, được kỳ vọng là dấu mốc lịch sử trong hành trình kết nối giữa con người và không gian vĩnh hằng.
Tuy nhiên, kỳ vọng ấy đã không thành hiện thực. Theo thông báo chính thức của TEC, sau khi hoàn thành hai vòng quay quanh Trái Đất, khoang vũ trụ Nyx đã kích hoạt trình tự trở về khí quyển. Nhưng chỉ vài phút trước khi hạ cánh, hệ thống điều khiển mất liên lạc với Nyx và "thiết bị đã bị mất" ngay sau khi tái nhập bầu khí quyển.
Celestis, một công ty có trụ sở tại Texas (Mỹ), là đơn vị hợp tác chính trong sứ mệnh lần này. Họ chuyên cung cấp dịch vụ đưa tro cốt người thân vào không gian như một cách tiễn biệt mang tính biểu tượng. Sứ mệnh lần này của Celestis mang tên "Perseverance Flight", là lần đầu tiên họ thiết kế để khoang vũ trụ có thể quay lại Trái Đất sau khi hoàn thành chuyến bay không gian.
Với hai vòng bay quanh quỹ đạo, Celestis cho biết yêu cầu kỹ thuật của một "dịch vụ bay quỹ đạo Trái Đất" đã được hoàn tất. Tuy nhiên, sự cố xảy ra trong giai đoạn cuối khiến toàn bộ khoang tàu vũ trụ và tro cốt bên trong bị phát tán xuống Thái Bình Dương.
Trong tuyên bố gửi đến thân nhân các gia đình, Celestis viết:
"Dù hiện tại chúng tôi tin rằng không thể thu hồi các khoang tàu, chúng tôi hy vọng các gia đình sẽ tìm được sự an ủi khi biết rằng người thân của mình đã thực sự trở thành một phần của hành trình lịch sử - đã được phóng lên vũ trụ, bay quanh Trái Đất và nay yên nghỉ trong lòng Thái Bình Dương bao la, tựa như một nghi thức rải tro truyền thống thiêng liêng giữa biển cả".
Theo tạp chí Popular Mechanics, bên cạnh tro cốt, khoang tàu vũ trụ Nyx còn mang theo mẫu thực vật và hạt giống cần sa thuộc dự án khoa học cộng đồng "Martian Grow" - một sáng kiến thử nghiệm khả năng sinh trưởng của cây trồng trong điều kiện phi trọng lực.
Tuy nhiên, với việc khoang vũ trụ rơi xuống biển, toàn bộ những vật mẫu này cũng được cho là đã mất hoàn toàn, làm gián đoạn các mục tiêu nghiên cứu ban đầu.
Khoang tàu trũ trụ Nyx (Ảnh: TEC)
Dù thất bại, TEC khẳng định sứ mệnh "Mission Possible" đã giúp họ thu thập được những bài học quý giá. Đây là tàu không gian thứ hai do công ty tự phát triển đạt đến quỹ đạo chỉ trong vòng chưa đầy 4 năm thành lập và là chuyến bay đầu tiên của mẫu khoang vũ trụ Nyx, vốn được thiết kế để vận chuyển người và hàng hóa đến quỹ đạo Trái Đất thấp (LEO) và xa hơn nữa.
Bà Hélène Huby, nhà sáng lập kiêm CEO của TEC, phát biểu: "Chúng tôi đang tiếp tục hành trình của mình, đầy khát vọng và sẵn sàng học hỏi. Tôi biết ơn sâu sắc đội ngũ của TEC vì tinh thần kiên cường, đoàn kết và quyết tâm không ngừng để theo đuổi sứ mệnh".
Vụ việc một lần nữa đặt ra câu hỏi về độ an toàn của các sứ mệnh không gian mang tính tưởng niệm, trong bối cảnh ngày càng nhiều công ty tham gia lĩnh vực du hành vũ trụ dân sự. Việc biến không gian thành "nơi yên nghỉ cuối cùng" đang trở thành xu hướng, nhưng kèm theo đó là những rủi ro rất thật cả về công nghệ lẫn cảm xúc của các gia đình.
Dù mất mát, với nhiều người, đây vẫn là một cách vĩnh biệt thiêng liêng - nơi tro cốt người thân "bay lên các vì sao, rồi hóa thành biển lớn", khép lại một hành trình vượt khỏi ranh giới sự sống và cái chết, giữa đất trời và vũ trụ.
Dưới góc nhìn khoa học và công nghệ, việc đưa tro cốt người đã khuất vào quỹ đạo không chỉ mang ý nghĩa tưởng niệm mà còn là cơ hội thử nghiệm những ứng dụng thực tiễn trong lĩnh vực hàng không vũ trụ. Các công ty như Celestis hay The Exploration Company đang tận dụng những chuyến bay này để kiểm nghiệm và hoàn thiện thiết kế của các loại tàu không gian có thể tái sử dụng, linh hoạt vận hành và đủ điều kiện chở theo nhiều "hành khách đặc biệt" ngoài phi hành gia thông thường.
Qua đó, họ không chỉ chứng minh khả năng kỹ thuật mà còn mở ra triển vọng cho một ngành dịch vụ mới - dịch vụ tưởng niệm ngoài Trái đất - một lĩnh vực tuy còn non trẻ nhưng kết hợp chặt chẽ giữa yếu tố nhân văn và trình độ công nghệ cao.