Năm 2019 rồi, câu hỏi không nên đặt nhất đó là: “Không ở nhà dọn dẹp à”. Nếu bạn tình cờ thấy chị đồng nghiệp tag cả gia đình vào một bức ảnh quảng cáo du lịch Sa Pa 4 ngày 3 đêm từ Giao Thừa tới mồng 3 thì cũng đừng thắc mắc làm gì. Tết hiện đại, sao phải ngại đi chơi?
Tết là phải dọn dẹp. Tết là dịp đoàn viên. Tết là khoảng thời gian nên dành 100% cho gia đình. Mồng 1 Tết cha, mồng 2 Tết mẹ, mồng 3 Tết thầy. Những quan niệm có phần đã lạc hậu về Tết khiến người trẻ (thậm chí là cả người già) cảm thấy không còn mặn mà lắm với Tết.
“Có gia đình rồi Tết không vui đâu” là những câu cười gượng mà người ta vẫn dùng để đáp lại nhau sau kì nghỉ dài đúng thật là không mấy vui vẻ. Bao nhiêu công việc gia đình, đối nội đối ngoại, áp lực tài chính đổ dồn lên đầu, mấy ai vui cho được. Tết giờ đây gần như chỉ còn vui với đám nhỏ háo hức được sắm sửa quần áo mới, được nghỉ học, được nhuộm một quả đầu chất chơi cho hợp với bộ cánh lòe loẹt, được nhận thật là nhiều lì xì để sắm một đôi giày chúng ao ước bấy lâu.
Trẻ con thích Tết, người lớn thì không. Ai đi làm rồi sẽ hiểu, Tết cũng là lúc họ phải đối mặt với hàng loạt những câu hỏi mà giới trẻ thường cho là thiếu tế nhị: “Đi làm chưa, lương bao nhiêu, bao giờ lấy chồng”. Người độc thân thì bị thúc giục chuyện hẹn hò, cưới xin. Người đã có gia đình, tưởng là sẽ khỏi bị chất vấn, ai dè còn bị chất vẫn những câu hỏi khó nhằn hơn như “bao giờ có nhà?”, “bao giờ có xe?”, “tính kinh doanh gì không chứ làm thuê mãi à?”.
Có người trẻ nào thích Tết không? Có chứ, những người trẻ thành đạt, những người đã “làm nên chuyện lớn” từ rất sớm, háo hức được đánh con xe bốn bánh mới toanh của họ về quê thăm cụ nội cụ ngoại, ông bà nội ông bà ngoại, những người không sử dụng Facebook để kịp cập nhật và thả tim vào từng đường đi nước bước trên con đường thành công của họ. Trong khi những người trẻ chưa thành đạt khác tìm đủ mọi cách để lảng tránh những câu hỏi, thì với người trẻ đầy thành tích, được hét thật to vào đôi tai đã lãng của ông bà rằng “năm nay cháu mua nhà, mua xe, lấy vợ” là lí do chính thúc giục họ về quê ăn Tết.
Tết là để hỏi thăm nhau. Tuy nhiên, sự quan tâm thái quá của các bậc ông bà cha mẹ cùng với hiệu ứng tiêu cực từ mạng xã hội đã khiến người trẻ phát sợ cái sự hỏi thăm tưởng chừng như rất vô hại ấy. Thật ra ông bà, cô dì chú bác cũng muốn tìm một chủ đề khác để nói lắm, nhưng họ không thể bàn với bạn về chiếc iphone mới ra hay ngồi vắt chân lên ghế bắn PUBG cho hết một cái “mồng”. “Đi làm chưa”, “lương bao nhiêu” đôi khi cũng chỉ là vài cách mở đầu câu chuyện, vô thưởng vô phạt. Chỉ do chúng ta, chính những người chưa tự tin vào năng lực của bản thân mới cảm thấy những câu hỏi đó đầy tính chất vấn và dò xét.
Để tránh bầu không khí căng thẳng đó, người trẻ chọn cách biến Tết trở thành kì nghỉ xả hơi cho một năm dài làm việc đầy áp lực.
Nghỉ thì một năm có 12 ngày phép cơ mà, tại sao lại chọn Tết? Tôi hoàn toàn có thể book một chuyến du lịch 2 tuần để xài hết số ngày phép của mình. Nhưng cái cảm giác nghỉ ngơi xả láng trong khi công việc và các đồng nghiệp của mình vẫn đang quay cuồng thật chẳng dễ chịu chút nào. Vậy nên, Tết - dịp mà mọi người đều tạm gác lại những lo toan thường nhật để dành phần lớn tâm trí cho nghỉ ngơi và thư giãn mới là khoảng thời gian thích hợp để đi du lịch.
Những phong tục xưa cũ như 23 làm cỗ tiễn Ông Công Ông Táo về trời, đêm giao thừa thắp hương cúng gia tiên vẫn ở đó và còn nguyên giá trị văn hóa của chúng, nhưng không còn là cái gì đó buộc mọi người phải cùng nhau thực hiện nữa. Giờ đây, chúng ta không lạ lẫm gì với các gia đình rủ nhau đi “trốn” Tết. Vừa năm ngoái, bạn tôi đi du lịch xuyên Tết một tuần tại châu Âu. Năm nay, dù phải nghe kha khá những lời cằn nhằn từ bố mẹ nhưng tôi vẫn xin phép được hoàn thiện nghĩa vụ của một người con xong sớm vài ngày để đón Tết tại Sa Pa cùng nhóm bạn thân.
“Xuân vẫn tuần hoàn”, nhưng tuổi trẻ sẽ chẳng hai lần thắm lại. Chúng ta còn mấy mùa xuân để chơi nữa đâu, trước khi lập gia đình và phải trải nghiệm những cái Tết vất vả ngược xuôi như các mẹ, các chị? Cả một năm trời làm việc cả đêm lẫn ngày, cả Thứ 7 lẫn Chủ Nhật rồi, một kì nghỉ Tết chỉ tất bật với dọn dẹp, cỗ bàn, rửa mấy chồng bát và tham gia các buổi “hỏi cung” của họ hàng, liệu có phí phạm quá không bạn ơi?
Dọn dẹp sẽ chẳng cần thiết nếu nhà cửa của bạn trước giờ vẫn vậy, chỉ việc đặt thêm cây quất, chậu đào. Đoàn viên ngày Tết khác gì với những buổi sum họp gia đình hàng tháng với đầy đủ ông bà và cô dì chú bác? Những người đi làm xa gia đình, vất vả với cuộc sống mưu sinh có thể coi Tết là dịp hiếm hoi để đoàn tụ với gia đình. Tuy nhiên, những người hàng ngày vẫn là con ngoan, trò giỏi của bố mẹ, hàng tháng vẫn ăn cơm cùng với cô dì chú bác, hà cớ chi ta lại phán xét họ chỉ vì họ không tham dự buổi đoàn viên mà họ đã có mặt đầy đủ hàng tháng?
Không chỉ người trẻ, các bậc bô lão cùng ngày càng có khái niệm cởi mở hơn về Tết. Những việc cần làm như dọn dẹp nhà cửa, bao sái, thắp hương, chăm chút cho phần mộ tổ tiên có thể được hoàn thành sớm hơn dự kiến để dành toàn bộ thời gian nghỉ Tết cho du lịch và ăn chơi.
Giờ đây, người ta có thể nghe chị tiếp viên hàng không xinh đẹp nói lời chúc mừng năm mới, quay sang mỉm cười thật tươi và nói những lời an lành với người lạ ngồi ghế bên cạnh trên một chuyến tàu vừa đi qua khoảnh khắc giao thừa, ngắm pháo hoa ngay trên đường bay tới Phú Quốc.
Tết không còn là dậy sớm nấu nướng cho xong việc, ăn diện để người khác ngắm, nở những nụ cười gượng gạo trước những câu hỏi khó trả lời để rồi cuối ngày lăn đùng ra giường ngủ mà không kịp tẩy trang vì mệt. Bạn hoàn toàn có thể hít hà bầu không khí của năm mới trên một bãi biển xanh ngắt với cát trắng và nắng vàng. Hoặc thảnh thơi thưởng thức một bữa tối với nến và rượu vang thật lãng mạn trong tiếng nhạc du dương mà tuyệt đối chưa phải động vào cái chổi hay ngửi mùi thịt mỡ dưa hành thoang thoảng đâu đó.
Chúng ta chẳng thể phán xét người bạc mặt bên chồng bát đĩa suốt cả ba “mồng” là lỗi thời, hay dè bỉu những cô gái chàng trai xách ba lô lên và đi chơi xuyên Tết là thiếu trách nhiệm. Bạn có thể hòa mình vào không khí đoàn viên của gia đình những ngày Tết, hay tận dụng khoảng thời gian nghỉ ngơi quý báu để khám phá những điều mới lạ. Miễn là mỗi trải nghiệm đều mang tới cho bạn những gì mới mẻ, độc đáo mà năm cũ chưa đem lại. Miễn là xuân Kỷ Hợi này, bạn đã trở thành con người mới, chững chạc hơn, tiến bộ hơn, tự tin hơn để đón nhận những niềm vui và cả thách thức mới.