Râu hùm Himalaya: “Kho báu độc lạ” trên đỉnh Hoàng Liên Sơn khiến giới nghiên cứu kinh ngạc

Vườn quốc gia Hoàng Liên từ lâu được biết đến như một “kho báu xanh” với hệ động, thực vật phong phú, trong đó có nhiều loài đặc hữu và quý hiếm.

Tại Vườn quốc gia Hoàng Liên hiện đã ghi nhận tới 172 loài theo “Phương án quản lý rừng bền vững Vườn quốc gia Hoàng Liên giai đoạn 2020–2030”. Không ít loài chỉ gặp tại Sa Pa, như: Lan Sứa Sa Pa (Anoectochilus chapaensis Gagnep.), Lan Môi dày Sa Pa (Epigeneium chapaense Gagnep.)…

Theo thông tin đăng tải trên Cổng thôn tin điện tử của Vườn quốc gia Hoàng Liên vào năm 2019, các nhà nghiên cứu và công bố sự hiện diện của một loài lan mới tại độ cao khoảng 2.500m. Loài lan này mang tên là: Râu hùm Himalaya (Corybas himalaicus). Đây là loài có hình thái đặc biệt, thường mọc trên các thảm rêu ven đường hoặc trên đá phủ rêu trong rừng ẩm.

Vẻ đẹp độc đáo khó phát hiện

Loài lan Râu hùm Himalaya có kích thước rất nhỏ, chỉ bằng ngón tay, từ củ đến hoa. Hoa nở vào khoảng tháng 6 hằng năm, mang màu đỏ tươi nổi bật, được điểm xuyết bởi 4–5 đường tím song song. Thân cây nhẵn, có một bẹ gần gốc, lá đơn độc dài 1–1,5 cm nằm ngay dưới hoa.

Điểm đặc biệt là hoa của loài này không có cánh hoa như hầu hết các loài lan khác. Hoa đơn độc, lá đài mặt lưng cong và lõm che qua cột nhụy, cặp lá đài bên ngắn như sợi chỉ, trong khi môi hoa thuôn dài, uốn lượn với hai cựa thẳng hình trụ ở gốc. Chính sự khác biệt này khiến loài lan trở thành một “bông hoa kỳ dị” trong họ nhà Lan.

Theo các chuyên gia việc phát hiện loài lan Râu hùm Himalaya giúp làm giàu thêm quần thể 172 loài lan của Vườn quốc gia Hoàng Liên, đồng thời góp phần khẳng định vị trí của nơi đây là một trong những “trung tâm lan” tự nhiên quan trọng của Việt Nam.

Râu hùm Himalaya là loài lan này vốn chỉ được ghi nhận tại một số vùng ở dãy Himalaya, việc tìm thấy tại Hoàng Liên cho thấy mối liên hệ sinh học độc đáo, mở ra hướng nghiên cứu mới về sự phân bố và thích nghi của thực vật núi cao. Điều này khiến cho các nhà nghiên cứu không khỏi kinh ngạc.

Những loài lan đặc hữu, hiếm gặp và dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu, khai thác trái phép… Vì vậy, việc phát hiện loài mới là lời nhắc nhở về sự cần thiết bảo vệ hệ sinh thái rừng Hoàng Liên, đồng thời khuyến khích các chương trình nghiên cứu và nhân giống bảo tồn.

Không chỉ là một loài hoa đẹp, Râu hùm Himalaya còn là minh chứng cho sự phong phú của thiên nhiên Việt Nam. Mỗi phát hiện mới như vậy góp phần tạo thêm giá trị cho Vườn quốc gia Hoàng Liên – một trong những khu vực được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới.

Sự xuất hiện của loài lan độc lạ này là tín hiệu tích cực cho công tác bảo tồn và nghiên cứu đa dạng sinh học, đồng thời là niềm tự hào của giới khoa học trong nỗ lực khám phá những bí ẩn của rừng núi Việt Nam.