Rắn và dơi có khả năng chính là nguồn lây lan chủng virus corona gây viêm phổi ở Vũ Hán
Những giả thiết này còn phải kiểm chứng bằng thực nghiệm. Tuy nhiên nếu chính xác, chúng sẽ thách thức sự hiểu biết của khoa học về cách lan truyền của virus từ nhiều loài động vật khác nhau sang con người.
Theo SCMP, tính đến chiều 23/1 đã có 17 người thiệt mạng và hàng trăm người được chẩn đoán nhiễm virus lạ bắt nguồn từ Vũ Hán, Trung Quốc. Tình trạng này có thể phát triển thành bệnh dịch lan rộng và kéo dài. Trong khi đó, nhiệm vụ cấp bách của giới khoa học là tìm hiểu nguồn gốc và quá trình lây lan của loại virus mới để ứng phó kịp thời.
Theo SCMP đến ngày 23/1 liên quan đến virus Vũ Hán gây bệnh viêm phổi, đã ghi nhận 17 người chết và 583 ca bệnh. Bao gồm ở Trung Quốc đại lục 571 ca, Thái Lan 4, Hong Kong 2, Ma Cao 2, Đài Loan 1, Hàn Quốc 1, Nhật Bản 1, Hoa Kỳ 1 và Việt Nam đang theo dõi thêm. (Nguồn: SCMP)
Mới đây, nhóm các nhà khoa học ở Bắc Kinh, Nam Ninh, Ninh Ba, Vũ Hán - dẫn đầu bởi Wei Ji từ Trung tâm Khoa học Sức khỏe Đại học Bắc Kinh - đã hợp tác nghiên cứu về cấu trúc vật lý của loại virus lạ. Họ vừa báo cáo kết quả trên tạp chí Medical Virology vào hôm thứ tư 22/1.
Trong đó, các nhà nghiên cứu tìm thấy mẫu "S protein" bí ẩn. Chúng vốn được virus dùng để nhận diện và bám vào bề mặt vật chủ, thế nhưng mẫu protein trong loại virus mới chưa từng được nhìn thấy. Nó có thể là yếu tố quan trọng dẫn đến tái tổ hợp di truyền ở nhiều loài vật khác nhau.
Tiếp đó, các nhà nghiên cứu so sánh mã gen của loại virus mới với mã gen từ virus corona đã biết trên nhiều loài động vật khác nhau. Cuối cùng, họ tìm ra sự tương thích trên 2 loài rắn phổ biến có mặt khắp đất nước tỷ dân. Đó là rắn cạp nia bắc và rắn hổ mang Trung Quốc.
"Các phát hiện của chúng tôi đặt ra giả thiết rằng, rắn là loài động vật hoang dã có khả năng cao nhất đã chứa mầm bệnh [gây ra bệnh viêm phổi lạ]" - nhóm khoa học gia kết luận.
Rắn hổ mang Trung Quốc (Ảnh: AFCD)
Rắn cực độc Cạp nia bắc (Ảnh: AFCD)
Theo CNN, loại virus mới có mối liên hệ gần gũi với virus corna gây dịch SARS xuất hiện ở loài dơi. Trên thực tế, rắn cũng thường săn dơi trong môi trường hoang dã. Mặt khác, rắn còn được bán tại chợ đầu mối hải sản Vũ Hán - nơi bị nghi là điểm phát tán virus viêm phổi.
Dù vậy, cộng đồng khoa học Trung Quốc vẫn đang tranh cãi gay gắt về khả năng truyền virus từ một loài bò sát. Trước đó, các trường hợp dịch bệnh tương tự đều bắt nguồn từ virus trên động vật có vú.
Mặt khác, một nghiên cứu độc lập đăng trên tạp chí Khoa học đời sống Trung Quốc ra ngày 21/1 đã phát hiện ra rằng virus corona tại Vũ Hán có quan hệ mật thiết với một loại virus tồn tại ở dơi. Các nhà nghiên cứu đánh giá việc xem dơi là vật chủ tự nhiên của virus corona mới là hợp lý, dù vẫn còn khả năng có loài lây truyền trung gian từ dơi sang người.
Virus từ dơi từng gây dịch SARS năm 2002-2003, nhưng khoa học chưa thể khẳng định chúng là tác nhân lây lan virus gây bệnh viêm phổi hiện tại.
Tất cả vẫn chỉ là giả thiết, chưa chắc chắn việc virus lạ ở Vũ Hán bắt nguồn từ đâu (Ảnh: Xinhua)
Zheng Aihua - nhà nghiên cứu virus tại Viện Thú y ở Bắc Kinh - nói rằng mặc dù việc virus lây lan cho con người từ một loài xa lạ có thể diễn ra (ví dụ như trường hợp sốt xuất huyết và Zika từ muỗi), nhưng hiểu biết đến giờ của khoa học vẫn không có đủ nền tảng vững chắc để nói rắn Trung Quốc gây lây nhiễm virus lạ. Hơn nữa, nghiên cứu của nhóm tác giả Wei Ji cũng chưa tính đến những điều kiện khác nhau tác động đến sự sống sót và đột biến của virus.
"Giả thiết vừa đưa ra rất đáng chú ý, nhưng nó đòi hỏi nhiều lần thí nghiệm để kiểm chứng" - Zheng Aihua bày tỏ.
(Theo SCMP)
