Phát hiện dấu hiệu 'tiến hóa' đặc biệt ở những nữ thợ lặn huyền thoại Hàn Quốc

Haenyeo là những nữ thợ lặn không cần bình dưỡng khí khi khai thác hải sản quanh đảo Jeju, dù lặn tới độ sâu 18m nhiều lần trong ngày, kể cả khi đang mang thai hay ở độ tuổi ngoài 70. Họ được xem là biểu tượng văn hóa độc đáo của Hàn Quốc.

Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Cell Reports mới đây, các nhà khoa học từ Mỹ, Hàn Quốc và Đan Mạch đã phân tích dữ liệu sinh học của 30 Haenyeo, so sánh với phụ nữ không lặn trên đảo Jeju và phụ nữ ở đất liền Hàn Quốc.

Kết quả cho thấy phụ nữ Jeju, dù lặn hay không, có tỉ lệ mang biến thể gene liên quan tới huyết áp thấp cao gấp 4 lần so với phụ nữ đất liền. Đây có thể là đặc điểm tiến hóa nhằm bảo vệ thai nhi, do Haenyeo vẫn tiếp tục lặn trong thời kỳ mang thai - khi huyết áp cao có thể gây nguy hiểm.

Những nữ thợ lặn dành phần lớn thời gian trong ngày dưới nước, liên tục lặn xuống đáy biển để bắt nhím biển, bào ngư và các loại hải sản khác. (Ảnh: Shutterstock)

Ngoài ra, họ cũng có khả năng chịu lạnh và đau cao hơn - yếu tố quan trọng khi lặn vào mùa đông giá rét. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cho biết vẫn cần thêm dữ liệu để xác nhận mối liên hệ này.

Một điểm đáng chú ý là khả năng thích nghi không chỉ đến từ di truyền mà còn do rèn luyện. Khi tham gia bài kiểm tra mô phỏng lặn, các Haenyeo có nhịp tim giảm mạnh hơn 50% so với nhóm đối chứng - dấu hiệu cho thấy họ đã huấn luyện cơ thể sử dụng oxy hiệu quả hơn.

Nghiên cứu trước đó của nhóm tại Indonesia từng phát hiện người Bajau - cộng đồng lặn truyền thống - có lá lách lớn bất thường để dự trữ máu. Tuy nhiên, Haenyeo tuy có lá lách lớn hơn trung bình nhưng không khác biệt đáng kể khi xét đến các yếu tố khác.

Độ tuổi trung bình của Haenyeo ở Jeju là khoảng 70 và rất ít phụ nữ trẻ muốn theo học nghề thợ lặn. (Ảnh: Shutterstock)

Một chuyên gia độc lập, GS Ben Trumble (Đại học bang Arizona), nhận định: "Biến thể gene giúp giảm hơn 10% huyết áp là một phát hiện đáng chú ý. Nếu hiểu rõ cách protein liên quan hoạt động, ta có thể phát triển thuốc mới".

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo truyền thống lặn của Haenyeo đang mai một. Phần lớn thế hệ thợ lặn hiện nay đã cao tuổi và không còn nhiều người trẻ tiếp nối nghề.

"Những phụ nữ này thực sự đặc biệt, cả về thể chất lẫn văn hóa", TS Melissa Ilardo, trưởng nhóm nghiên cứu, nói. "Nghiên cứu này mở ra thêm nhiều câu hỏi, nhưng trên hết, nó cho thấy những gì họ làm là phi thường và xứng đáng được tôn vinh".