Ở Oscar 2018 sức mạnh lan tỏa của nữ quyền vừa chạm đến một cột mốc mới

Lễ trao giải điện ảnh thường niên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh (AMPAS) – Oscar 2018 lần thứ 90 đã khép lại, nhưng chắc chắn một điều, dư âm bài diễn văn khi lên nhận tượng vàng của chủ nhân giải Nữ chính xuất sắc Frances McDormand sẽ còn lan tỏa được thông điệp nghiêm túc khắp toàn cầu, trên mọi lĩnh vực và lắng đọng nơi tâm trí mỗi người chúng ta.

Với vai trò diễn chính ở Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, nữ diễn viên đã lột tả một tâm hồn gai góc, bản lĩnh, đan xen nỗi tuyệt vọng ở người mẹ ngày đêm đương đầu với thử thách trăm bề chỉ để tìm lại công lý cho đứa con gái bị cưỡng bức và giết hại, McDormand xứng đáng với chừng đó sự ngưỡng mộ tới từ những tiếng vỗ tay và lời chúc tụng không chỉ dưới sân khấu nhà hát Dolby mà còn từ người hâm mộ trên toàn thế giới. 

Frances McDormand trong vai Mildred Hayed, "Three Billboards Outside Ebbing, Missouri"

Đối diện hàng trăm người bên dưới các hàng ghế vừa đứng lên hướng về bà tràng pháo tay giòn giã, Frances McDormand đã mở lời đầy hóm hỉnh: "Nhỡ may tôi có sung sướng tới mức xỉu tại đây, mong rằng các bạn sẽ đỡ tôi dậy vì tôi có vài lời muốn nói!". Đặt pho tượng vàng xuống sàn sân khấu, bà cất lên bài diễn thuyết trong niềm tự hào, nhưng cũng không kém phần đanh thép: "Đây sẽ niềm vinh dự lớn của tôi, khi được đứng đây mời tất cả các nữ diễn viên đồng hạng mục với tôi đứng dậy". 

Đầy khôn ngoan, McDormand đã không quên "nhắn nhẹ" đồng nghiệp mình, Meryl Streep – nữ diễn viên "đại thụ" của làng điện ảnh Hollywood. Tiên phong đứng lên cổ vũ người bạn của mình, nữ minh tinh đã tiếp thêm niềm tin và truyền cảm hứng cho tất cả các nữ diễn viên hiện diện trong khán phòng hưởng ứng. Đó là giây phút bắt đầu hành trình tìm lại công bằng cho giới nữ, tiếp nối lan truyền thông điệp #MeToo đến các lĩnh vực mà phụ nữ dù đang cống hiến hết mình, đạt được nhiều thành tựu vang dội nhưng vẫn chưa thể có tiếng nói nhất định và nhận được sự công nhận tương xứng.

Frances McDormand chia sẻ những suy nghĩ trong sự dí dỏm mà sâu sắc

Bạn hoàn toàn có thể kết luận tiêu điểm sáng giá của Oscar năm nay chính là khoảnh khắc mà trải khắp khán đài, từ các gương mặt gạo cội cho đến những người đẹp trẻ trung đã đóng góp đáng kể nên thành công của mỗi bộ phim: diễn viên, nhà sản xuất, đạo diễn, biên kịch gia, nhà soạn nhạc, nhà thiết kế trang phục, hóa trang… đều đồng loạt đứng lên, mắt nhìn nhau, miệng mỉm cười, gương mặt ai nấy đều toát lên sự tự hào và hạnh phúc. Cảm xúc đầy chân thực đó chính là tiếng lòng của bao phụ nữ đang âm thầm cống hiến và xây dựng sự nghiệp, ước mơ của mình, dù có thể họ không được đối xử một cách công bằng và còn chịu nhiều thiệt thòi.

Minh tình màn ảnh Meryl Streep "thần thái ngút trời" đại diện cho cộng đồng nữ diễn viên thể hiện sự ngưỡng mộ trước bài phát biểu của Frances McDormand

Và giây phút máy quay trên sân khấu lia về phía cuối rạp hát Dolby, hình ảnh mỗi người phụ nữ không còn phải đơn độc chống lại sự bất công hữu hình khi họ đã, luôn và sẽ nhận được sự hỗ trợ và yêu thương của cả cộng đồng mình thuộc về. Một người, hai người, rồi cả trăm người cùng đứng lên, mỗi cá nhân hòa vào dòng thác cuồn cuộn đầy quyết tâm, rằng "chúng ta – những người phụ nữ hãy cất lên tiếng nói từ sâu thẳm tâm hồn mình. Chúng ta xứng đáng được công nhận, đánh giá và đối xử công bằng".

Khép lại tiêu điểm xúc động và nhân văn tại giải Oscar 2018, Frances McDormand tiếp tục để lại dấu ấn khó phai với thông điệp ý nghĩa: "Thưa các quý ông, quý bà, hãy nhìn xung quanh chúng ta xem, chúng ta có câu chuyện cần phải kể và một chiến dịch nên được tập trung tài trợ. Không cần phải nói chuyện liền với chúng tôi tối nay đâu! Cứ mời chúng tôi tới văn phòng đàng hoàng, và chính chúng tôi sẽ nói rõ câu chuyện đó".

Trên gương mặt khắc sâu vẻ từng trải và cương nghị, nữ diễn viên nhấn mạnh:" Đêm nay, tôi có HAI TỪ dành cho tất cả các quý ông, quý bà, đấy là Inclusion Rider."

Hai nữ diễn viên Margot Robbie và Allison Janney đồng loạt cổ vũ lời phát biểu của đồng nghiệp

Inclusion Rider được hiểu là điều lệ trong hợp đồng diễn xuất đề cao bình đẳng giới và sắc tộc, có thể hiểu theo lời giải thích của nữ diễn viên - nghệ sĩ hài kịch Whitney Cumming: "Đây là điều tối quan trọng đề cập trong biên bản hợp đồng của mọi diễn viên, để bảo đảm sự công bằng giới tính và chủng tộc trên trường quay". Các điều lệ này vốn có từ lâu trong ngành công nghiệp điện ảnh, nhưng qua thời gian luôn có một tỉ lệ đáng kể giới nam áp đảo các nữ đồng nghiệp trước và sau màn ảnh, hay chuyện "tẩy trắng" vẫn thường thấy khi các phim điện ảnh Mỹ vắng bóng diễn viên da màu. Vấn đề này vẫn tiếp tục là cái gai gây nhức nhối với bao người trong và ngoài cuộc. Từ khán giả mê phim ảnh đến diễn viên đều tỏ thái độ bất bình trước sự phân biệt giới tính và kì thị chủng tộc trên các thước phim.

Xuyên suốt hành trình đấu tranh đó, không ít lần Hollywood xuất hiện nhiều pha "dằn mặt công khai" Oscar. Cụ thể là, nam diễn viên gạo cội Marlon Brando nổi tiếng với vai Bố Già (God Father) đã từ chối thẳng thừng tượng vàng Oscar cho Nam diễn viễn chính xuất sắc cùng phim, vì bức xúc trước sự kém tôn trọng người Mỹ bản địa của Hollywood. Ngoài ra, phải kể đến tài tử Will Smith, người đã từ chối bước chân đến lễ trao giải vì cay đắng trước thực tại hai năm liên tiếp, 20 đề cử diễn xuất đều thuộc về người da trắng.

Diễn viên "bố già "Marlon Brando từ chối tham gia nhận giải thưởng cao quý Oscar

Sau tất cả, bạn có cho mình một câu hỏi: Liệu sự kiện này có mang tính quyết định, phần nào lan truyền ảnh hưởng, hay lại rơi vào quên lãng như bao chiến dịch truyền thông cổ vũ nữ quyền, bình đẳng giới và công bằng chủng tộc?

Chỉ có thể trả lời rằng, vào hôm ấy, ngày 5/3, trước ngày Phụ Nữ Thế Giới 3 ngày, một sự kiện long trọng mang tính toàn cầu, được phát sóng trực tiếp trên hàng trăm quốc gia, với sự tham gia của những cái tên gạo cội trong giới nghệ thuật đã không chỉ công nhận sự đóng góp của nữ giới, tôn trọng tiếng nói của nữ quyền mà còn thay đổi cục diện cực đoan của Hollywood nhiều năm qua.

Những nữ diễn viên được đề cử Oscar 2018 cho hạng mục Nữ chính xuất sắc

Từ phong trào #MeToo tới chiến dịch Time's Up, một lần nữa chứng minh sức mạnh của sự lan truyền. Đấy là kết quả cộng hưởng không chỉ từ một cá thể, một nhóm người, mà từ cả cộng đồng cùng đứng lên chung tay kể câu chuyện của mình, cùng lan tỏa cảm hứng để truyền đi thông điệp.

Chỉ khi mỗi người chúng ta dám bước ra khỏi vùng an toàn của nỗi sợ cô độc thì tiếng nói của các nạn nhân trực tiếp, nạn nhân gián tiếp, các phe nhóm thiểu số, yếu thế mới được tiếp thêm sức mạnh và được hỗ trợ thiết thực từ tài chính, tinh thần, phương tiện, truyền thông... để dũng cảm vạch trần sự thật, đưa thước đo chuẩn mực về giá trị con người, nhân phẩm, đạo đức về vị trí vốn có, và xóa nhòa đi lằn ranh trong giới tính, màu da và quy luật mạnh yếu mà tự con người đặt ra. 

Giải thưởng Oscar 2018 vậy là đã khép lại 9 thập kỉ vàng son mà tất cả chúng ta đã dùng tài năng, nhan sắc, câu chuyện đến các kỹ thuật tối tân hiện đại chỉ để thể hiện những thông điệp về một bức tranh thế giới bình đẳng , đẹp đẽ hơn về sắc tộc, về giới qua ngôn ngữ nghệ thuật. Từ những hành động thể hiện bất bình bằng sự vắng mặt ở lễ trao giải của một diễn viên da màu, đến người luôn cố gắng chạm đến được tượng vàng Oscar chỉ để kêu gọi cả thế giới quan tâm đến môi trường như Leonardo DiCarpio, giờ đây cũng ta đã đi đến được vị trí mà ở đó, từng phụ nữ da trắng đứng lên bảo vệ chính họ, kêu gọi những người đồng nghiêp cùng lý tưởng ngay trên sân khấu trao giải bằng một thái độ quyết liệt, mạnh mẽ và đoàn kết hơn bao giờ hết.