Những bữa cơm mộc mạc mang đậm hồn Raglay

Bữa cơm mộc mạc mang đậm hồn Raglay

Giữa đại ngàn Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa, có những bữa cơm mộc mạc mang đậm hồn Raglay - thứ hương vị mà chỉ khi lặng lẽ ngồi giữa núi rừng, ta mới thấm được hết cái đậm đà, nguyên sơ và sâu lắng. Ở nơi ấy, ẩm thực là sự kết hợp của nguyên liệu, kết tinh của mùa rẫy, của tiếng suối, của bàn tay cần mẫn người Raglay.

Không cần mâm cao cỗ đầy, không cần những món ăn được chế biến cầu kỳ, chỉ cần vài nguyên liệu từ rừng như: tép suối, măng non, cà đắng, nếp rẫy là đủ làm nên một bản giao hòa của đất trời trong từng bữa ăn.

Tép suối bé xíu sống dưới chân thác, được người Raglay vớt về từ sáng sớm, khi nước còn trong vắt và lạnh buốt. Tép được xào cùng nụ hoa bí, món ăn vừa giòn, vừa ngọt, vừa đậm vị, gói trọn vị mát lành của con suối và hương nồng ấm của núi rừng.

Cá suối nơi đây cũng đặc biệt, là cá lội ngược dòng, thịt chắc, ít tanh, da giòn. Chỉ cần chiên giòn, chấm chút mắm me pha theo kiểu người miền núi: chua thanh, cay thoảng, đậm vị mắm rừng, là vị giác như bừng tỉnh. Từng miếng cá mang theo cái nắng của đá, cái mát của nước, cái sâu lắng của rừng già, khiến ai ăn rồi cũng phải xuýt xoa, nhớ mãi.

Mùa xuân ở Khánh Vĩnh là mùa măng rừng. Những búp măng đầu mùa tươi non, ngọt lịm, được người Raglay hái từ sườn đồi cao, mang về trong gùi đan tay. Măng được xào với tỏi hoặc thịt bò xé nhỏ, tạo thành món ăn tuy quen mà lạ. Lạ vì vị ngọt thanh khác hẳn măng thường, bởi cái hồn rừng như vẫn còn vương trong từng thớ măng giòn tan.

Rau rịa, cà đắng, những món rau rừng đặc trưng vùng Khánh Vĩnh nấu thành canh hoặc xào đơn giản, nhưng giữ nguyên vẹn cái mát, cái đăng đắng nhẹ nơi đầu lưỡi. Cái đắng ấy không gắt, mà dịu, rồi lan tỏa, như một triết lý sống của người miền núi: càng đơn sơ, càng bền bỉ.

Bạn không thể không kể đến cơm lam - “linh hồn” của bữa cơm rừng. Gạo nếp rẫy, thơm dẻo được gói trong ống tre, nướng bên bếp lửa rừng. Hương tre, khói bếp, lá chuối… hòa quyện trong từng hạt cơm nóng, đậm ngọt đến khó quên. Cơm lam ăn kèm muối mè, thịt nướng hoặc tép suối, là gói gọn cả tinh thần cao nguyên trong một bữa cơm mộc mạc mà đậm đà.

Ở Khánh Vĩnh, ẩm thực không chỉ là ăn mà còn để kết nối. Mỗi món ăn là một lát cắt đời sống - nơi núi rừng lên tiếng bằng hương vị. Nó kể về mùa măng non, về ngày săn tép, những bữa cơm bên bếp lửa chập chờn khói, những trưa hè đầy nắng khi người Raglay nghỉ tay bên suối, cùng nhau chia sẻ cơm lam, uống ngụm nước mát.

Du khách đến Khánh Vĩnh như được chạm vào di sản sống động: di sản của thiên nhiên, tập quán, lối sống gắn với núi rừng. Khi ngồi bên mâm cơm vùng cao, nghe tiếng lá xào xạc, nhìn làn khói mỏng từ bếp lửa nghi ngút lan trong không khí trong lành, để cảm nhận mình đang sống một phần ký ức của đại ngàn.

Giữa lòng Khánh Vĩnh, giữa thung lũng rừng già Yang Bay, mỗi món ăn còn là một bài ca, âm thầm nhưng sâu lắng về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.