Nhà có nhiều anh chị em, ai là người "khổ nhất"? Câu trả lời quá chuẩn, 90% gia đình đều giống nhau

Trong những gia đình có nhiều anh chị em, sự phân chia vai trò thường hình thành một cách rất tự nhiên. Con đầu thường gánh trách nhiệm, con út được cưng chiều, còn con giữa đứng ở vị trí lưng chừng, vừa không quá nổi bật, vừa khó được ưu tiên.

Nghiên cứu Birth Order (Thứ tự sinh) của nhà tâm lý học Mỹ Kevin Leman cho thấy một thực tế đáng chú ý khi thời lượng bố mẹ dành cho con giữa thường ít hơn 25% so với con đầu và ít hơn 40% so với con út. Khoảng cách vô hình này tạo nên những khác biệt sâu sắc trong tính cách, cảm xúc và cách con giữa hòa nhập vào gia đình.

Khảo sát năm 2022 của Viện Khoa học Xã hội Thượng Hải cũng cho thấy 82% các tình huống hòa giải mâu thuẫn anh chị em đều xuất phát từ việc con giữa chủ động đứng ra dàn xếp. Chúng mang trách nhiệm giống con cả, có sự đồng cảm giống con út nhưng lại rất hiếm khi nhận được sự ghi nhận tương xứng. Hình ảnh Deok-sun trong Reply 1988 là một ví dụ quen thuộc khi sinh nhật luôn phải gộp chung với chị và đôi giày mới lúc nào cũng ưu tiên cho em trai trước.

Đằng sau sự "biết điều" ấy chính là cái gọi là "Hội chứng đứa con giữa", một khái niệm được Đại học Columbia đề xuất. Theo đó, 67% trẻ ở vị trí con giữa đã học cách chủ động nhường nhịn trước năm 12 tuổi.

Theo một nghiên cứu khác theo dõi 500 gia đình đông con của Trường Kinh doanh Harvard, con giữa lại có tỷ lệ khởi nghiệp thành công cao hơn con cả 18%. Việc lớn lên trong môi trường cạnh tranh tài nguyên khiến họ rèn được khả năng thương lượng và linh hoạt, những kỹ năng trở thành lợi thế lớn khi trưởng thành.

Giống như trong Tiểu sử Steve Jobs, là một đứa trẻ được nhận nuôi, lại đứng giữa mối quan hệ rối rắm với cha mẹ ruột và cha mẹ nuôi, Jobs mang góc nhìn của "người đứng ngoài" - điều tạo nên tư duy sáng tạo khác biệt của ông.

Khi bước vào tuổi trung niên, nhiều con giữa trở thành người giỏi xử lý các mối quan hệ phức tạp và tốc độ thăng tiến nghề nghiệp của họ cao hơn dự đoán tới 27%. Nhà trị liệu gia đình Nhật Bản Kawai Hayao từng đưa ra thuyết "thứ tự linh hoạt", theo đó khi con cả gặp khó khăn về sức khỏe, con thứ thường tự nhiên đứng lên đảm trách vai trò lãnh đạo.

Sự tinh tế của cuộc sống nằm ở chỗ mỗi vị trí đều có món quà riêng. Con cả có nguồn lực gia đình, con út nhận được sự nâng niu về cảm xúc, còn con giữa lại thu hoạch trí tuệ đời sống khó ai sánh kịp. Chúng giống như đợt trà thứ hai trên cây trà, không còn quá non xanh như lứa đầu nhưng cũng chưa mất đi hương vị dịu hậu.

Khi chúng ta thôi dùng hai chữ "khổ nhất" để đo đếm, mới nhận ra người luôn đứng giữa để hòa giải, để quan sát và để yêu thương chính là người đã dần trở thành "trụ cột thầm lặng" của cả gia đình.

Lần tới trong buổi họp mặt, hãy để ý xem ai là người âm thầm rót trà nóng cho từng người, khả năng cao đó chính là "người con giữa" của nhà bạn. Tình yêu của họ không ồn ào, nhưng như không khí, lặng lẽ nâng đỡ nhịp thở của cả gia đình.