Khi khắc đến đồng bằng sông Cửu Long, người ta nghĩ ngay đến sông nước, đồng ruộng và cũng chính nhờ lợi thế về địa hình này mà nơi đây đã phát triển nhiều loại cây trái hấp dẫn, lạ vị. Trong đó, phải kể đến hai loại quả giải nhiệt miền Tây được cho là đặc sản, gắn liền với đời sống của người dân tại đây, đó chính là thốt nốt và dừa nước.
Nếu như mùa hè ở miền Bắc là sự lên ngôi của dừa thì về miền Tây sông nước, bạn sẽ được tận hưởng vị ngọt mát tự nhiên của nhiều loại cây quả độc đáo. Trong đó, một món được gọi là đặc sản của vùng này chính là thốt nốt. Đây là loại cây thực vật họ cau, trông tương tự như cây dừa nhưng cao và to hơn. Thốt nốt gắn bó với đời sống và ẩm thực của người dân nơi đây, đặc biệt là ở vùng Tri Tôn và Tịnh Biên của tỉnh An Giang.
Xuất hiện nhiều nhất trong các món giải nhiệt chính là quả thốt nốt. Những chùm quả tròn, màu nâu sẽ cho ra nhiều múi thịt nhỏ, trắng phau bên trong. Nhờ có vị ngọt dịu và mùi thơm thoảng mà chúng được thưởng thức như một món ăn chơi. Nếu như quả non có độ mềm mại dễ ăn thì quả đủ độ chín hấp dẫn ở cái giòn sựt nhai vô cùng đã miệng.
Sẽ rất thiếu hụt hương vị nếu chỉ ăn mỗi quả mà không kết hợp cùng với nước thốt nốt. Thức uống lấy từ cuống hoa của loài cây này nên mang đến một mùi thơm nồng, lạ lùng khó tả. Chẳng cần phải thêm đường, vị ngọt tự nhiên, tinh khiết của món khi ăn cùng quả thốt nốt đã đủ giúp thực khách tận hưởng cái mát lạnh sảng khoái.
Quả thốt nốt sẽ được bán theo kí, trung bình mức giá sẽ dao động từ 20k - 30k mỗi kí. Nhưng nếu quả đã tách vỏ, gọt sẵn thì giá có phần cao hơn, tầm 40k - 50k.
Một "người họ hàng" với dừa và cũng không hề thua kém về độ ngọt thơm, đó chính là quả dừa nước. Đây là loại cây chỉ xuất hiện ở các vùng đầm lầy, dọc theo bờ sông ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Quả dừa nước mọc thành từng quầy, trung bình mỗi quầy tận 40 - 50 quả nhỏ. Bên trong lớp vỏ cứng, màu nâu sậm ấy chính là lớp cơm dừa thơm ngon hấp dẫn.
Để có được những miếng dừa tươi ngon, người ta phải dùng dao chẻ đôi quả ra và khéo léo nạo phần cơm bên trong rồi rửa sạch. Cơm dừa nước sẽ có màu trắng hơi trong, thơm dịu và ngọt thanh. Cái hay là phải chọn đúng quả vừa độ chín để cảm nhận trọn vẹn cái dẻo mềm, tươi mát.
Cơm dừa nước có thể dùng để làm mứt, thạch trong các món chè. Nhưng chỉ cần đơn giản pha cùng nước đường và đá thì đã có một món giải khát mát rượi và lạ vị. Ở miền Tây, món này thuộc hàng bình dân bởi mỗi ly dừa nước giải nhiệt chỉ có giá là 10k. Còn nếu mua cơm dừa thì sẽ là 50k/kg đã được tách vỏ làm sạch.