Người đàn ông đi rừng, mang con vật bé tí ti về thuần dưỡng: Ai ngờ thu được “vàng lỏng” 1,5 triệu đồng/lít

Loài động vật đó chính là ONG DÚ.

Ong dú có kích thước chỉ bằng con muỗi, có thể lấy mật từ những loài hoa nhỏ li ti mà ong mật thường không thể tiếp cận. Loài ong không có ngòi chích này rất hiền, ít tốn công chăm sóc, lại cho ra thứ mật hiếm có, được xem là “thần dược thiên nhiên” nhờ giàu dưỡng chất, kháng khuẩn và kháng viêm tự nhiên.

Mỗi tổ ong dú chỉ cho 0,5–1 lít mật mỗi năm, cùng 100–200g phấn hoa và keo ong. Dù sản lượng ít, giá trị kinh tế của loài ong này rất cao: mật bán 1,5–2 triệu đồng/lít, keo ong 2,5 triệu đồng/kg, còn ong giống dao động 1,5–5 triệu đồng/tổ. Chính vì vậy, việc nuôi ong dú được xem là hướng đi mới cho nhiều nông dân, giúp tăng thu nhập mà không gây tác động xấu đến môi trường.

Ong dú hiện được nuôi rộng khắp các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ những vùng có khí hậu nóng ẩm, nguồn hoa tự nhiên phong phú. Nhiều địa phương đã hình thành mô hình nuôi ong dú thương phẩm như Phú Yên, Khánh Hòa, Gia Lai, An Giang, Cà Mau... Loài ong hiền lành, dễ thích nghi này đang mở ra hướng phát triển nông nghiệp xanh, thân thiện với môi trường.

Trên Báo Phú Yên có đăng tải về trường hợp anh Nguyễn Văn Khương tại thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, Phú Yên là một trong những người đầu tiên mang ong dú từ rừng sâu về thuần dưỡng. Từ năm 2019, sau nhiều lần thất bại với ong mật và ong ruồi, anh tình cờ biết đến ong dú qua một người bạn thợ rừng. Nhận thấy loài ong này không đốt người, dễ thích nghi, anh bắt đầu hành trình lên rừng Đồng Xuân, Sông Hinh, Sơn Hòa, thậm chí sang Gia Lai tìm tổ ong dú mang về nuôi.

Sau thời gian thử nghiệm, anh Khương đã sáng tạo ra mẫu hộp gỗ hai ngăn – một ngăn cho ong sinh sản, ngăn còn lại để dự trữ mật. Thiết kế này giúp dễ dàng thu mật và chia đàn mà không làm ảnh hưởng đến tổ ong. Mỗi tổ sau khoảng một năm có thể thu được 250–500ml mật.

Hiện anh Khương duy trì hơn 400 tổ ong dú ở nhà và các trại phụ trong rừng, mỗi năm thu gần 100 lít mật, bán ra với giá 1,5 triệu đồng/lít. Sau khi trừ chi phí, anh lãi khoảng 100 triệu đồng/năm, chưa kể doanh thu từ bán ong giống, mang lại thêm 40–50 triệu đồng.

Mô hình tiềm năng làm giàu

Ong dú không ăn đường mà chỉ hút nhụy hoa nên mật hoàn toàn tự nhiên và nguyên chất. Mật ong dú có ba vị – ngọt, chua và đắng – trong đó loại đắng được xem là quý nhất, giá cao hơn vì khó tìm giống cho ra mật này. Ngoài dùng làm thực phẩm, mật ong dú còn được ứng dụng trong y học dân gian và mỹ phẩm thiên nhiên.

Nhờ khai thác đúng cách, đàn ong luôn duy trì và sinh sản ổn định, góp phần bảo tồn loài ong bản địa. Mô hình này không đòi hỏi diện tích lớn, không gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với phát triển nông nghiệp bền vững.

Để hướng tới phát triển bền vững, theo các chuyên gia, cần khuyến khích người nông dân xây dựng vùng nuôi ong dú tập trung, gắn với trồng cây bản địa và cây dược liệu làm nguồn hoa tự nhiên quanh năm. Mô hình nuôi ong kết hợp bảo tồn sinh cảnh rừng giúp duy trì đa dạng sinh học, hạn chế khai thác mật ong tự nhiên gây suy giảm quần thể ong hoang dã. Đồng thời, việc chuẩn hóa quy trình sản xuất, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu tập thể sẽ giúp mật ong dú không chỉ là đặc sản địa phương mà còn trở thành sản phẩm sinh kế xanh, thân thiện với môi trường.