Ngày tàn nghề lái taxi: Dự án robotaxi của Google vượt mặt Tesla, đạt 10 triệu lượt đặt khiến Elon Musk phải cay cú, ngành gọi xe đang sắp có ‘bão’

Dưới bề mặt có vẻ yên ả, có một cuộc cách mạng âm thầm đang diễn ra trên khắp các con phố của những thành phố lớn nước Mỹ: xe taxi tự lái hay robotaxi của Waymo.

Ít ai ngờ rằng, những con số quan trọng tiết lộ tốc độ phát triển chóng mặt của ngành công nghiệp này lại được công bố một cách hết sức… "kín đáo" trên trang web của Ủy ban Tiện ích Công cộng California (CPUC).

Mỗi quý, CPUC đăng tải các bảng tính (spreadsheets) liệt kê số chuyến xe tự lái đã hoàn thành và số hành khách sử dụng dịch vụ tại tiểu bang. Trong đợt cập nhật gần nhất, một cái nhìn sơ lược về Waymo đủ để khiến bất kỳ người quan tâm đến công nghệ cũng phải giật mình.

Từ mới lạ đến bình thường

Tháng 8/2023, Waymo chỉ mới thực hiện trung bình 10.000 chuyến xe tự lái tính phí mỗi tuần tại các khu vực được phép hoạt động. Thế nhưng chỉ chưa đầy một năm sau, tức vào tháng 5/2024, con số này đã nhảy vọt lên 50.000 chuyến mỗi tuần.

Sang tháng 8/2024, Waymo cán mốc 100.000 chuyến/tuần và đến đầu hè 2025, các robotaxi của họ đã lăn bánh hơn 250.000 chuyến/tuần.

Từ 1 triệu chuyến tổng lũy kế vào cuối 2023, Waymo gấp năm lần con số đó đến cuối 2024 (5 triệu chuyến), rồi tiếp tục bứt phá, đạt hơn 10 triệu chuyến trước nửa đầu năm 2025.

Những con số ấy cho thấy một xu thế rõ rệt khi ban đầu xe tự lái chỉ thu hút nhóm người yêu công nghệ (early adopters) thì nay đang lan rộng ra đại chúng một cách nhanh chóng.

Tờ Wall Street Journal (WSJ) nhận định robotãi của Waymo đang đi đúng theo đường cong chấp nhận công nghệ (diffusion curve), mô tả một sản phẩm/dịch vụ mới được đón nhận, từ giai đoạn thử nghiệm hẹp lẻ, lan dần sang nhóm người dùng phổ thông và cuối cùng trở thành "bình thường".

Điều này đã từng diễn ra với ChatGPT khi chatbot trí thông minh nhân tạo (AI) còn mới lạ rồi chuyển thành kỹ năng bình thường phổ cập rộng rãi.

Waymo hiện cũng đang đi đúng quỹ đạo đó.

Dữ liệu quý đầu năm 2025 cho thấy, sau khi tăng trưởng chậm lại nhẹ trong tháng 1 và tháng 2 (chỉ tăng khoảng 2% mỗi tháng), sang tháng 3, số chuyến xe tự lái tính phí của Waymo bỗng tăng vọt 27%.

Hiện tại, Waymo mới chỉ chính thức cung cấp dịch vụ tại một số thành phố quy mô nhất định: Phoenix (Arizona), Los Angeles (California) và San Francisco (California).

Ở những nơi này, nhiều người coi robotaxi như một "điểm tham quan" đúng nghĩa: cảm giác lạ lẫm khi ngồi trên xe không tài xế, nhìn chiếc vô lăng chẳng mảy may động đậy, khiến họ khó kiềm được sự tò mò.

Thế nhưng, sự tò mò ấy nhanh chóng nhường chỗ cho sự tin tưởng và dần trở thành một thói quen sử dụng hàng ngày.

So với dịch vụ truyền thống như Uber hay Lyft, giá cước Waymo không phải là rẻ nhất. Tuy vậy, do không phải trả tiền tip cho tài xế và không cần tương tác "giao tiếp" với người lái, mức phí cuối cùng giữa các ứng dụng thường khá trung hòa.

Chưa kể, Waymo liên tục tăng số lượng xe, rút ngắn thời gian chờ, mở rộng vùng phục vụ (cả ở San Francisco và một số khu vực thuộc Silicon Valley) để phục vụ khách hàng.

An toàn đến mức Elon Musk cay cú

Một điểm mấu chốt khiến Waymo có thể tự tin tăng tốc mạnh mẽ là hồ sơ an toàn "khủng" sau hàng chục triệu dặm (1 mile=1,6 km) thử nghiệm.

Tính đến đầu năm 2025, Waymo đã tích lũy hơn 50 triệu dặm chạy xe không người lái (tương đương di chuyển vòng nước Mỹ khoảng 20.000 lần).

Trong khi Mỹ mỗi năm xảy ra hàng triệu vụ tai nạn giao thông làm hàng trăm người tử vong mỗi ngày, Waymo gần như chưa để xảy ra sự cố nghiêm trọng nào thuộc lỗi hệ thống.

Tuy vậy, công ty vẫn luôn nhấn mạnh rằng chỉ cần "một vụ tai nạn tồi tệ" cũng đủ làm đảo chiều niềm tin của người dùng nói riêng và cản trở cả ngành xe tự lái nói chung.

Quá trình từ khởi đầu của nhóm sinh viên, giảng viên Stanford xây dựng robot "Stanley" và thắng giải Darpa Grand Challenge năm 2005, đến việc Google hé lộ dự án xe tự lái (2010), rồi Waymo độc lập tách ra thành công ty con của Alphabet, đều là những bước đi kiên trì nhưng đầy thử thách.

Năm 2015, Waymo (khi đó vẫn là dự án nội bộ của Google) công bố chuyến xe hoàn toàn tự động đầu tiên trên đường công cộng mà không cần người dự phòng ở ghế lái. Đến 2018, hãng ra mắt dịch vụ "Early Rider Program" ở Phoenix, và đến 2020, chính thức đưa robotaxi làm dịch vụ trả phí đầu tiên cho người dân.

Theo lời Co-CEO Tekedra Mawakana: "Sự tăng trưởng của Waymo là kết quả trực tiếp từ tiến bộ cộng gộp qua tháng năm, qua từng bộ phận kỹ thuật, bản đồ, cảm biến, và cả phản hồi của con người".

Mặc dù đi trước trong cuộc đua robotaxi, Waymo hiện vẫn chưa thể gọi là "đại lợi nhuận". Họ đã chi hàng tỷ USD để nghiên cứu, thử nghiệm, hoàn thiện hệ thống cảm biến lidar, radar, camera và mô hình bản đồ 3D chi tiết.

Báo cáo tài chính năm 2024 cho thấy những bộ phận như Waymo của Alphabet lỗ đến 4,4 tỷ USD. Năm 2024, Waymo phải huy động thêm 5,6 tỷ USD vốn đầu tư để duy trì đà mở rộng.

"Vấn đề với xe của Waymo là chúng tiêu tốn quá nhiều tiền", Elon Musk chê bai.

"Với chúng tôi, sự an toàn cần được quan tâm trước rồi mới đến chi phí chứ không phải ngược lại", CEO Mawakana đáp trả.

Phía đối thủ, nhiều cái tên lớn như Uber, Lyft, General Motors (Cruise) đã lần lượt rút lui khỏi cuộc đua xe tự lái. Amazon vẫn duy trì Zoox – dự án robotaxi riêng – nhưng chừng nào nó thương mại hóa đại trà thì vẫn còn là ẩn số.

Trong khi đó, Tesla của Elon Musk đang là "đối thủ nặng ký" nhất ở Mỹ. Thay vì dựa vào hệ thống cảm biến lidar-radar-camera như Waymo, Tesla chỉ dùng camera kèm AI (Autopilot, Full Self-Driving-FSD) để điều khiển xe.

Tesla kỳ vọng khi khai thác triệt để AI và mạng lưới xe electric hiện có, họ có thể triển khai robotaxi với chi phí rẻ hơn.

Trong tháng 6/2025, Tesla dự kiến tung dịch vụ gọi xe tự lái đầu tiên cho công chúng tại Austin (Texas).

Điều này có nghĩa là, rất sớm thôi, người ta sẽ thấy những chiếc Tesla đang dừng chờ tín hiệu đèn đỏ cạnh robotaxi trắng muốt của Waymo. Một "cuộc song mã" chắc chắn sẽ tạo ra nhiều so sánh về công nghệ, chi phí, an toàn và trải nghiệm người dùng.

Ngày tàn nghề taxi

Dù công nghệ tiên tiến đến đâu, thành công cuối cùng vẫn phải được quyết định bởi con người: họ có tin tưởng để đặt sinh mạng và sự an toàn của mình vào "một chiếc xe không tài xế" hay không?

Theo dữ liệu CPUC, tại San Francisco – nơi Waymo bắt đầu thí điểm chuyến xe tự lái có trả phí vào 2023 rồi mở rộng cho công chúng năm 2024 – sự đón nhận của người dân rõ ràng vượt mong đợi.

Ban đầu, nhiều người phàn nàn robotaxi di chuyển chậm, phạm vi chưa phủ khắp thành phố, và vẫn chưa thể đưa họ đi đến Sân bay Quốc tế San Francisco (SFO).

Tuy nhiên càng về sau, số lượng xe được phê duyệt tăng lên (hơn 600 xe tại San Francisco), vùng phục vụ mở rộng ra cả vùng Silicon Valley (khu vực tập trung nhiều chuyên gia công nghệ), khiến thời gian chờ rút ngắn, tỷ lệ đặt xe tăng cao.

Kết quả là không còn ai phàn nàn "chiếc xe kỳ lạ" nữa, mà trái lại, nhiều người sẵn sàng lựa chọn Waymo thay vì Uber hay Lyft, chỉ đơn giản vì sự tiện lợi, không phải tương tác với tài xế, không lo đánh giá "sao" hay tip tiền.

Trước đây, nếu một người ở San Francisco muốn đến sân bay bằng Waymo, họ sẽ phải di chuyển vào khu vực trung tâm, bắt xe đến ga BART rồi mới lên máy bay. Hiện công ty đã hoàn thành việc lập bản đồ khu vực quanh sân bay, chỉ chờ xin phép thêm để đưa xe vào bãi đậu cho khách khởi hành.

Khi đó, trải nghiệm "từ cửa khách sạn đến cửa máy bay" sẽ gần như toàn tuyến do robotaxi đảm trách, phản ánh bước tiến quan trọng trong thay đổi hành vi di chuyển của người dân địa phương.

Các chuyên gia công nghệ và giao thông đều đồng ý rằng xe tự lái sắp không còn là chuyện tương lai nữa, mà đã xuất hiện khắp nơi. 

Trong bối cảnh chi phí lắp đặt và vận hành đang dần giảm, bản đồ số và thuật toán AI ngày càng hoàn thiện, không cần nhiều năm nữa để robotaxi có thể là lựa chọn mặc định của nhiều người thay cho taxi truyền thống.

Waymo đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 sẽ cán mốc 20 triệu chuyến xe tự lái có trả phí.

Trong khi đó, Tesla cũng không ngồi yên.

Nếu Elon Musk và nhóm kỹ sư của ông có thể chứng tỏ công nghệ thuần AI của họ đủ an toàn và chi phí rẻ hơn đáng kể, cả ngành sẽ lại bước vào một vòng đua mới, quyết liệt hơn bao giờ hết.

*Nguồn: WSJ