Mỹ đề xuất phạt tù 20 năm người sử dụng một sản phẩm công nghệ của Trung Quốc

Thượng nghị sĩ Josh Hawley, một thành viên Đảng Cộng hòa từ Missouri, bất ngờ trình làng dự luật "khóa chặt" khả năng tiếp cận công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) của Mỹ đối với Trung Quốc. Điều đáng nói, dự luật này không chỉ dừng lại ở việc cấm các giao dịch thương mại giữa hai quốc gia, mà còn khiến người dùng internet "đứng tim" khi đề xuất những hình phạt nặng cho hành vi... tải xuống ứng dụng AI có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Theo nội dung dự luật được công bố, bất kỳ ai "cố ý" tải về các mô hình AI được phát triển tại Trung Quốc, ví dụ như ứng dụng DeepSeek đang gây sốt gần đây, có thể phải đối mặt với án tù lên đến 20 năm, hoặc bị phạt tiền 1 triệu đô la Mỹ, hoặc cả hai.

Ông Kevin Bankston, cố vấn cấp cao về quản trị AI tại Trung tâm Dân chủ & Công nghệ (CDT), nhận định đây là một "đòn tấn công" vào sự trao đổi khoa học và công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực AI. Ông cảnh báo dự luật này có thể gây ra những hậu quả "khủng khiếp" cho các nhà nghiên cứu và người dùng AI, đồng thời đe dọa nghiêm trọng đến tự do ngôn luận và tự do nghiên cứu khoa học trên mạng.

Thượng nghị sĩ Hawley biện minh cho dự luật của mình bằng lý do "mỗi đô la và mỗi gigabyte dữ liệu chảy vào AI Trung Quốc đều là những thứ cuối cùng sẽ được sử dụng để chống lại Hoa Kỳ". Ông nhấn mạnh "Mỹ không thể cho phép đối thủ lớn nhất của mình mạnh lên bằng chi phí sức mạnh của chính chúng ta."

Đáng chú ý, trong tuyên bố của mình, Thượng nghị sĩ Hawley trực tiếp nhắc đến DeepSeek, một mô hình AI tiên tiến đang cạnh tranh mạnh mẽ với các đối thủ Mỹ. Ông cho rằng DeepSeek là một "mô hình AI chi phí thấp, thu thập dữ liệu" đã gây ra "mối lo ngại quốc tế" và khiến cổ phiếu công nghệ Mỹ lao dốc.

Dự luật "Decoupling America’s Artificial Intelligence Capabilities from China Act" (Đạo luật tách rời năng lực trí tuệ nhân tạo của Mỹ khỏi Trung Quốc) được đề xuất bao gồm các điều khoản cấm nhập khẩu và xuất khẩu công nghệ AI từ và đến Trung Quốc, cấm các công ty Mỹ nghiên cứu AI tại Trung Quốc hoặc hợp tác với các công ty Trung Quốc, và cấm các công ty Mỹ đầu tư vào phát triển AI của Trung Quốc.

Mặc dù được một số kênh truyền thông ủng hộ, dự luật này đang vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ giới chuyên gia và cộng đồng mạng. Nhiều người cho rằng ngôn ngữ của dự luật quá rộng và mang tính "dystopian" (phản địa đàng). Khác với các biện pháp trước đây nhằm vào TikTok, dự luật của Thượng nghị sĩ Hawley có thể hình sự hóa hành vi của hàng triệu người dùng thông thường, những người có thể vô tình hoặc cố ý tải xuống các ứng dụng AI từ Trung Quốc.

Nhiều người cho rằng dự luật này mang nặng tính "diều hâu" và khó khả thi trong bối cảnh hiện tại. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng đang có sự đồng thuận lưỡng đảng ở Mỹ về việc đối phó với Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ. Bài học từ việc TikTok bị cấm cho thấy những điều tưởng chừng "lố bịch" ban đầu hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.