Hội phụ huynh vốn được kỳ vọng là cầu nối giữa nhà trường và gia đình, cùng chung tay tạo điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh. Thế nhưng, không ít lần những hoạt động của hội phụ huynh trở thành đề tài gây tranh cãi. Từ chuyện quỹ lớp, quỹ trường cho tới việc mua sắm trang thiết bị, nhiều phụ huynh thừa nhận họ từng rơi vào tình thế khó xử.
Mới đây, trên mạng xã hội xuất hiện chia sẻ của một phụ huynh về áp lực khi tham gia hội lớp của con. Người mẹ này kể lại việc hội trưởng phụ huynh đề xuất mua điều hòa dòng cao cấp trị giá hơn 30 triệu đồng/chiếc, tổng cộng hai chiếc. Trung bình, mỗi phụ huynh sẽ phải đóng khoảng 1,5 triệu đồng. Khi chị góp ý rằng chỉ cần loại vừa tầm là đủ, ngay lập tức nhận về phản ứng gay gắt: “Phụ huynh nào không đồng ý thì mời ra khỏi lớp”. Quá bức xúc, chị thốt lên: “Mình là nạn nhân của hội phụ huynh nhà giàu mới nổi”.
Câu chuyện của phụ huynh này nhanh chóng nhận được sự quan tâm của dân tình. (Ảnh minh họa)
Cái kết của câu chuyện là phần lớn phụ huynh dù không đồng tình với mức đóng góp vẫn buộc phải ký tên chấp thuận, nhằm tránh phát sinh rắc rối. Riêng người mẹ kể trên vẫn kiên quyết giữ lập trường, thậm chí sẵn sàng để con chuyển lớp hoặc chuyển trường nếu cần thiết.
"Nếu bạn im lặng, thì bạn phải chấp nhận. Còn nếu bạn đủ dũng cảm để lên tiếng, thì bạn phải đủ mạnh mẽ để đi đến cùng", phụ huynh này bày tỏ.
Cộng đồng mạng nghĩ gì?
Ngay sau khi câu chuyện được chia sẻ, nhiều phụ huynh lên tiếng cho rằng việc lắp điều hòa cho học sinh là cần thiết, nhưng không nhất thiết phải chọn loại xa xỉ. Theo họ, mục tiêu quan trọng là tạo môi trường học tập thoải mái, chứ không phải thể hiện sự sang trọng.
- Điều hòa chỉ cần bền, đủ mát là được, không nhất thiết phải chọn loại cao cấp, loại đắt nhất, mấy chục triệu đồng. Khoản tiền đó dù chia ra vẫn là quá sức với nhiều người.
- Tính bình quân mỗi phụ huynh phải đóng 1,5 triệu, với nhiều gia đình thì số tiền ấy không hề nhỏ, chưa kể họ còn phải lo nhiều khoản khác đầu năm.
- Nếu thật sự muốn chọn loại cao cấp, thì những gia đình có điều kiện hãy hỗ trợ thêm, không thể ép tất cả cùng theo tiêu chuẩn như vậy.
Bên cạnh đó, một số ý kiến tập trung vào cách ứng xử của hội phụ huynh. Nhiều người cho rằng vấn đề không chỉ nằm ở chuyện tiền bạc, mà là cách làm thiếu tinh tế, thậm chí mang tính áp đặt.
- “Không đồng ý thì mời ra khỏi lớp” - cách nói này khiến phụ huynh khác cảm thấy bị coi thường. Đóng góp cho lớp phải dựa trên sự đồng thuận, chứ không phải mệnh lệnh.
- Có vẻ ở nhiều nơi, hội phụ huynh dần biến thành chỗ để thể hiện “ai chịu chơi hơn”, chứ không còn đúng nghĩa hỗ trợ thầy cô và học sinh nữa thì phải.
Netizen có nhiều quan điểm về chủ đề này.
Cũng có những luồng ý kiến khác nhìn nhận rằng lắp điều hòa loại tốt là hợp lý, miễn sao học sinh được hưởng môi trường thoải mái nhất. Tuy nhiên, ngay cả những người đồng tình cũng nhấn mạnh việc này phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện và minh bạch.
- Con mình được ngồi học mát mẻ, thoải mái, phụ huynh nên ủng hộ. Nhưng chọn thiết bị đắt đỏ thì cần hỏi ý kiến kỹ, để ai có điều kiện thì đóng thêm.
- Nếu lớp thống nhất ngay từ đầu, thì khó ai phản đối. Vấn đề là không nên ép buộc, vì mỗi gia đình một hoàn cảnh.
Có thể thấy, dư luận không phản đối việc đóng góp, mà chủ yếu lo ngại cách thu chi thiếu đồng thuận, tạo ra cảm giác nặng nề cho phụ huynh. Nhiều người đồng tình rằng khi sự minh bạch chưa được đảm bảo, thì mỗi khoản thu, dù hợp lý đến đâu, vẫn dễ trở thành gánh nặng.
Chuyện lạm thu, bao giờ mới kết thúc?
Năm nào cũng vậy, cứ vào đầu năm học, phụ huynh lại phải đối diện với muôn kiểu khoản thu: từ học phí chính thức, tiền quỹ lớp, quỹ trường, rồi đến bảo hiểm, đồng phục, sách vở, thậm chí cả những khoản mang tên gọi khá “lạ tai” như tiền vệ sinh, tiền bảo trì, tiền hỗ trợ giáo viên. Nhiều khoản tuy nhỏ lẻ nhưng cộng dồn lại thành gánh nặng không hề nhẹ, đặc biệt với những gia đình lao động có thu nhập trung bình. Chính vì thế, cứ đến mùa tựu trường, câu chuyện “lạm thu” lại trở thành chủ đề nóng, không chỉ trên mạng xã hội mà còn trong những buổi họp phụ huynh, thậm chí thành nỗi ám ảnh của nhiều cha mẹ.
Điều đáng nói, không ít khoản thu lại đến từ sự “tự nguyện” nhưng thực chất là… bắt buộc. Các phụ huynh thường rơi vào tình thế khó xử: nếu đồng ý thì thấy bất hợp lý, nếu phản đối thì lo con cái sẽ bị đối xử khác biệt. Chính sự im lặng này đã biến “lạm thu” thành vòng luẩn quẩn kéo dài năm này qua năm khác. Một số phụ huynh bày tỏ rằng họ không ngại đóng góp cho những điều cần thiết, nhưng vấn đề nằm ở sự minh bạch và hợp lý. Lắp điều hòa cho lớp học là điều tốt, nhưng có cần thiết phải chọn loại đắt đỏ bậc nhất? Xây dựng quỹ lớp để phục vụ học tập là cần, nhưng tại sao lại phát sinh thêm những khoản mập mờ không rõ mục đích?
Khi “lạm thu” trở thành gánh nặng, nó vô tình khiến phụ huynh mất niềm tin, còn học sinh thì bị ảnh hưởng tâm lý. Không ít trẻ cảm nhận được sự căng thẳng của cha mẹ, thậm chí bị đặt vào tình huống khó xử nếu bố mẹ không theo số đông. Đó không chỉ là câu chuyện tiền bạc, mà còn là câu chuyện công bằng, minh bạch và văn hóa trong giáo dục.
Vậy bao giờ chuyện “lạm thu” mới kết thúc? Câu trả lời có lẽ nằm ở sự thay đổi từ cả hai phía. Nhà trường và ban đại diện phụ huynh cần minh bạch trong từng khoản thu, chỉ nên thu những gì thực sự cần thiết cho việc học tập và phát triển của học sinh. Các bậc phụ huynh cũng cần mạnh dạn lên tiếng, thay vì im lặng chấp nhận. Sự đồng thuận và giám sát của tập thể mới có thể chấm dứt tình trạng “thu - chi” thiếu rõ ràng. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý giáo dục cần siết chặt quy định, kiểm tra và xử lý nghiêm những trường hợp lạm thu, bởi nếu không có chế tài, mọi tranh luận cũng chỉ dừng lại ở bức xúc nhất thời.
Câu chuyện “lạm thu” không chỉ đơn thuần là chuyện đóng góp vài triệu đồng, mà phản ánh cả một tư duy về sự công bằng trong giáo dục. Khi những khoản thu được đặt đúng chỗ, minh bạch và hợp lý, phụ huynh sẽ không ngần ngại chung tay, bởi ai cũng muốn con mình có điều kiện học tập tốt nhất. Nhưng khi việc thu trở thành gánh nặng, gây chia rẽ, thậm chí làm tổn thương đến học sinh thì đó là lúc cần phải thay đổi.