Meta chuẩn bị có "quái vật" 50.000 km, dài hơn chu vi trái đất: Mục tiêu nhắm đến quốc gia tỷ dân?

Hệ thống cáp quang biển đóng vai trò then chốt trong văn hóa kỹ thuật số toàn cầu hiện nay. Hơn 95% dữ liệu viễn thông giữa các châu lục được truyền tải qua mạng lưới cáp khổng lồ này, trải dài khắp các đại dương. Tuy nhiên, ít ai nhận ra tầm quan trọng của chúng hoặc lầm tưởng đây là công nghệ lỗi thời.

Ngày 16/8/1858, tuyến cáp xuyên Đại Tây Dương đầu tiên đi vào hoạt động đã tạo nên kỳ tích. Mặc dù chỉ có thể truyền khoảng một byte mã Morse mỗi hai phút nhưng nó đã mở ra một kỷ nguyên mới. Khoảng cách giữa các châu lục, trước đây mất hàng tuần hoặc hàng tháng để vượt qua, giờ đây được rút ngắn xuống chỉ còn vài giây nhờ những thông điệp được truyền qua điện tín. 

Chưa đầy 20 năm sau, tuyến cáp đơn lẻ này đã phát triển thành một mạng lưới rộng lớn và ngày càng quan trọng. Vì lý do an ninh, Anh đã kết nối đế chế của mình từ London đến Ấn Độ và xa hơn nữa bằng các tuyến cáp nằm dưới sự kiểm soát duy nhất của họ.

Hiện nay, hơn 600 tuyến cáp quang biển đang kết nối thế giới với nhau, tạo thành một mạng lưới giống như hệ thống đường sắt ngầm toàn cầu. So với cáp quang biển, liên kết vệ tinh gần như là phương án dự phòng khi xét về lưu lượng dữ liệu. Sự việc các tuyến cáp biển Baltic bị cắt đứt nhiều lần trong những năm gần đây, đặc biệt là xung quanh Phần Lan và Thụy Điển, đã thu hút sự chú ý của chính phủ các nước trên thế giới do tính chất đáng ngờ của chúng.

Hệ thống cáp phá vỡ những kỷ lục

Tháng 2/2025, Meta đã công bố kế hoạch xây dựng dự án cáp ngầm dưới nước dài nhất thế giới, nhằm kết nối Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nam Phi, Brazil và các khu vực khác. Công ty công nghệ này cho biết dự án Waterworth sẽ tạo ra một tuyến cáp ngầm dài 50.000 km, dài hơn chu vi Trái Đất, ước tính tiêu tốn khoảng 10 tỷ USD.

Đường dây cáp sẽ tạo thành xương sống mới cho hệ thống dữ liệu toàn cầu. Ngoài chiều dài kỷ lục, tuyến cáp này còn có dung lượng lớn hơn nhiều với 24 cặp sợi quang, trở thành tuyến cáp lớn nhất từng được xây dựng, giúp tăng dung lượng và hỗ trợ các dự án AI của công ty.

Cáp sẽ được đặt dưới đáy biển ở độ sâu lên tới 7 km, một số đoạn ở vùng nước nông sẽ được chôn xuống để tránh bị can thiệp vô tình hoặc cố ý. Các tuyến cáp quang biển ban đầu được làm bằng đồng, được bọc bằng cáp thép để bảo vệ cũng như các lớp vật liệu chống thấm. Ngày nay, cáp quang sử dụng sợi thủy tinh mang xung laser thay vì điện.

Tại sao Meta muốn có cáp riêng?

Có một số lý do tại sao việc xây dựng cáp ngầm dưới biển lại hấp dẫn các công ty công nghệ lớn như Meta. 

Đầu tiên, quyền sở hữu duy nhất đối với tuyến đường và cáp sẽ giúp Meta có quyền ưu tiên trên chính tài sản của mình.  Giống như Google, Meta cũng đề cao vai trò của mình trong việc nâng cao vị thế của các khu vực thông qua các khoản đầu tư dưới biển. 

Tuy nhiên, vẫn còn động lực thực tế hơn cho các khoản đầu tư này: Các công ty công nghệ muốn sở hữu trực tiếp các đường dẫn cần thiết để cung cấp nội dung, quảng cáo và nhiều nội dung khác cho người dùng trên toàn thế giới.

Theo báo cáo thu nhập của công ty, Meta kiếm được nhiều tiền hơn bên ngoài Bắc Mỹ so với thị trường trong nước. Việc ưu tiên cáp ngầm chuyên dụng có thể giúp đảm bảo chất lượng dịch vụ trên lưu lượng đó. 

"Họ kiếm tiền từ việc giới thiệu sản phẩm của mình đến người dùng cuối và họ sẽ làm mọi thứ có thể để đảm bảo trải nghiệm của khách hàng, cho dù đó là cung cấp video hay các tài sản khác", Scarbrough, nhà phân tích cho biết. "Thành thật mà nói, ai sẽ dựa vào các công ty viễn thông truyền thống nữa? Các công ty công nghệ hiện đã độc lập. Họ đã nhận ra rằng họ phải tự xây dựng nó".

Thứ hai là địa chính trị. Trong những năm gần đây, cáp ngầm đã bị phá hủy nhiều lần, trực tiếp hoặc gián tiếp do chiến tranh. Theo TechCrunch, đây là lộ trình Meta vạch ra nhằm mục đích giúp công ty "tránh các khu vực căng thẳng về địa chính trị". 

Ngoài ra, người ta còn suy đoán có một lý do khác khiến Meta bắt tay vào việc cho ra đời cáp ngầm dài nhất thế giới. Theo Sunil Tagare, một chuyên gia về cáp ngầm (và là người tiên phong trong lĩnh vực này với tư cách là nhà sáng lập Flag Telecom), Meta có cơ hội xây dựng trung tâm dữ liệu tại Ấn Độ, dành riêng cho việc đào tạo và làm việc với các mô hình AI. 

Ông chỉ ra rằng chi phí băng thông tính toán của Ấn Độ chỉ bằng một phần nhỏ giá ở Hoa Kỳ và nhiều người ở Ấn Độ đã xôn xao sau chuyến thăm gần đây của Jensen Huang. Trong cuộc họp với chủ tịch Reliance Mukesh Ambani, CEO Nvidia đã nói về việc Ấn Độ xây dựng cơ sở hạ tầng AI của riêng mình. Reliance, cùng với các nhà cung cấp khác, sẽ sử dụng chip Blackwell của Nvidia trong các trung tâm dữ liệu AI trong tương lai. 

“Ấn Độ có thể trở thành thủ đô đào tạo của thế giới”, Tagare nói trong một cuộc phỏng vấn. Ông tin rằng Meta có thể muốn xây dựng chương trình đào tạo AI tại quốc gia này xung quanh cơ sở hạ tầng đó. 

AI là một phần lớn trong lộ trình cơ sở hạ tầng của Meta. Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng là một thị trường khổng lồ cho Meta, đứng đầu ước tính là quốc gia có nhiều người dùng nhất trên Facebook ( hơn 375 triệu người dùng ), Instagram ( 363 triệu người dùng ) và WhatsApp ( 536 triệu người dùng ). 

Các nguồn tin thân cận với dự án cho biết rằng vẫn còn quá sớm để nói liệu AI có phải là một phần của phương trình Meta trong dự án này hay không, đồng thời mô tả nó như một phần của "đuôi dài" các cân nhắc và khả năng, cùng với việc liệu Meta có mở rộng năng lực cho những người dùng khác cùng tham gia hay không.

Meta từ chối bình luận về bài viết này.