“Gia đình người ta thì nghề thuốc gia truyền, nghề trống truyền thống... còn gia đình tôi lại khác, truyền đời chỉ có 1 ngón tay”, đó là lời tâm sự của ông Nguyễn Hữu Tiến ở thôn Hoàng Ly, xã Hoàng Đông (Duy Tiên, Hà Nam).
Cách Hà Nội không xa, qua khu công nghiệp Đồng Văn (Duy Tiên, Hà Nam) hỏi thăm đến gia đình một ngón, ai cũng biết đó là gia đình ông Nguyễn Hữu Tiến. Ông Tiến niềm nở cho hay, ngày nào gia đình cũng có khách đến thăm bởi một phần tò mò, một phần muốn tìm hiểu thực hư chuyện gia đình một ngón ra sao.
Ông Tiến viết và dịch chữ Hán.
Theo lời ông Tiến, gia đình ông không chỉ có mình ông mang khuyết tật một ngón. Mà một ngón không chỉ ở tay, mà cả chân nữa. Cộng cả 2 tay và 2 chân lại cũng chỉ được 4 ngón.
Ông Tiến sinh năm 1939 trong một gia đình thuần nông nghèo đất chiêm trũng chua phèn, quanh năm ngập lụt của huyện Duy Tiên. Bố mẹ ông sinh được 6 người con, ông là con thứ ba. Em trai của ông cũng chịu chung cảnh ngộ.
"Thời bấy giờ cả làng cả xã, cả huyện cả tỉnh không ai bị căn bệnh lạ lùng như anh em tôi nên mọi người cũng kỳ thị ghê gớm lắm. Người ta bảo, đó là do bị quả báo, bị trời phạt phải chịu kiếp chân tay thiếu ngón. Rồi có người lại bảo do ma quỷ hành, nói chung là không tốt đẹp gì. Nhưng tôi nghĩ, gia đình ông bà tôi ăn ở hiền lành phúc đức, chúng tôi lại chẳng may như thế lẽ nào lại do trời?", ông tâm sự.
Và từ khi ông Tiến chào đời, ở Hà Nam người ta đã gọi gia đình ông là "gia đình một ngón", "gia đình chân chim". Bao nhiêu năm chịu điều ong tiếng ve của người đời, ông cứ hy vọng đó chỉ là sự đột biến gen. Ông nghĩ vậy, để hy vọng đời sau con cái mình không phải chịu cảnh "một ngón" khốn khổ như mình. Nhưng bao nhiêu hy vọng, bao nhiêu đêm cầu trời để rồi sau khi lấy vợ và sinh con, ông Tiến phải chịu thua với những đau buồn khi biết căn bệnh của mình do di truyền.
Ông lão một ngón khéo léo cắt tỉa vườn cây cảnh.
Bảy người con của ông thì 2 người chịu cảnh một ngón như bố. Và em trai ông cũng lâm vào cảnh tương tự khi con cái đều một ngón như vậy. Chục năm sau khi vợ qua đời vì bệnh tật, ông Tiến đi bước nữa, một phần để có người gánh vác việc gia đình, phần nữa cho bản thân vốn đã đau khổ bớt đi những cô đơn sầu muộn. Người vợ thứ hai là bà Nguyễn Thị Thỉnh cùng quê với ông.
Bà Thỉnh sinh được một người con bị dị tật thiếu ngón như bố. Vì thế, lâu nay gia đình ông Tiến luôn có những đoàn nghiên cứu cả trong nước và quốc tế đến để tìm hiểu, phân tích nguyên nhân nhưng hiện gia đình vẫn chưa nhận được bất kỳ văn bản kết luận nào. Điều đó đồng nghĩa với việc căn bệnh kỳ quái mà gia đình ông gặp phải đang đi vào ngõ cụt và còn là một bí ẩn đối với y học.
Tuy nhiên, ngay từ lúc còn nhỏ, dù nhiều khi mặc cảm nhưng ông Tiến đã phấn đấu vươn lên. Thấy đám bạn đi xe đạp, ông thèm thuồng muốn được như vậy nên quyết chí tập. Với bàn tay, bàn chân thiếu ngón, việc cầm lái và giữ thăng bằng vô cùng khó. Nhiều lần ngã xe trầy xước thân thể nhưng không lâu sau, ông đã thành công. Người bình thường đạp xe từ Hà Nam vào miền Trung đã khó khăn nhưng ông Tiến đã nhiều lần đạp xe từ Hà Nam vào Thanh Hóa, Nghệ An để làm việc. Sau này, khi sắm được xe máy, ông cũng tập đi và thành công.
Cậu bé Đạt cũng chịu cảnh "tứ chi một ngón".
Ông Tiến còn quyết tâm đi học và năm 1963 ông đỗ vào trường Trung cấp Ngoại ngữ (Hà Nội). Khi ra trường, ông làm nghề dạy học và sau này chuyển sang công tác tại Ngân hàng tỉnh Hà Nam. Vừa kể, ông Tiến vừa lục tủ lôi ra hộp đựng các văn bản, quyết định bổ nhiệm vị trí khi làm việc tại Ngân hàng.
Ông còn bảo, mình viết chữ rất đẹp, không chỉ chữ ta mà cả chữ Hán, nên kiêm nghề "viết thuê" giấy khen, bằng khen cho các cơ quan và người dân địa phương khi có nhu cầu. Hiện, ông còn đi sưu tầm và dịch các câu đối, văn tự ở chùa chiền, các đền, miếu ở địa phương và vùng lân cận.
Cậu bé Nguyễn Văn Đạt, con trai út của ông cũng đã 13 tuổi và đang học cấp 2. Do trường cách xa nhà nên Đạt cũng đã tập đi xe và hàng ngày, cậu vẫn lọc cọc trên chiếc xe cà tàng mà ông Tiến dùng để đi công tác ngày trước. Năm nào Đạt cũng đạt học sinh giỏi hoặc tiên tiến, được thầy cô và bạn bè quý mến.
Nhắc đến con trai, bà Thỉnh mỉm cười cho hay: "Thằng Đạt được 2 cái giống bố nó, tứ chi một ngón và rất thông minh. Nó sẽ là "mầm sống", là chỗ dựa của chúng tôi khi về già".