Khu Bảo tồn thiên nhiên Tây Côn Lĩnh có diện tích 15.012 ha, bao gồm 10 xã thuộc 3 huyện, thành phố: Lao Chải, Xín Chải, Thanh Thủy, Phương Tiến, Cao Bồ, Quảng Ngần, Thượng Sơn (Vị Xuyên); Phương Độ, Phương Thiện (TP Hà Giang) và Túng Sán (Hoàng Su Phì).
Đỉnh núi Tây Côn Lĩnh được mệnh danh là "Nóc nhà Đông Bắc"
Đỉnh núi Tây Côn Lĩnh với độ cao 2.428 m so với mực nước biển, được mệnh danh là "Nóc nhà Đông Bắc".
Theo thống kê của ngành chức năng, nơi đây có 796 loài thực vật đã được ghi nhận, trong đó 54 loài thực vật quý hiếm, chiếm 7% tổng số loài. Trong số này, có 49 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Khu bảo tồn còn có 213 loài động vật được ghi nhận, trong đó có 36 loài quý hiếm.
Chinh phục đỉnh núi Tây Côn Lĩnh ở độ cao 2.428 m so với mực nước biển
Do địa hình hiểm trở cho nên khu bảo tồn còn giữ được những vùng rừng nguyên sinh. Những cánh rừng này đang được lực lượng chức năng, chính quyền địa phương bảo vệ nghiêm ngặt.
Tây Côn Lĩnh mang vẻ đẹp hoang sơ với những khu rừng cổ thụ đầy rêu xanh
Thôn Lùng Tao, xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên nằm dưới chân núi Tây Côn Lĩnh, cách TP Hà Giang 35 km, là nơi đồng bào dân tộc Dao sinh sống. Ngôi làng ngỏ này đang trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, thiên nhiên hùng vĩ, độc đáo.
Khu Bảo tồn thiên nhiên Tây Côn Lĩnh có 796 loài thực vật đã được ghi nhận, trong đó 54 loài thực vật quý hiếm
Tại đây, du khách còn được thưởng thức những món ăn do chính bà con tự tay nuôi trồng, chế biến và tìm hiểu những giá trị truyền thống tốt đẹp mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc từ ngôn ngữ, trang phục, lễ hội…
Vẻ đẹp thiên nhiên Tây Côn Lĩnh
Được công nhận Làng Văn hóa du lịch cộng đồng từ năm 2009, thôn Lùng Tao hiện có 76 hộ, hơn 418 nhân khẩu, chủ yếu là dân tộc Dao sinh sống, trong đó có 10 hộ làm du lịch cộng đồng homestay.
Du khách check in trong khu rừng đầy rêu xanh
Du khách có thể chọn các homestay nhà sàn truyền thống của người Dao áo dài nằm trên những đỉnh núi cao như Homestay Đặng Quang, 1983 homestay, Homestay Thung lũng Trà Shan Tuyết…
Sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên với con người khiến Lùng Tao cuốn hút du khách
Anh Đặng Tùng, chủ homestay Thung lũng Trà Shan Tuyết, cho hay mỗi ngày thôn Lùng Tao có thể phục vụ 100 du khách chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh hay khám phá thiên quanh vùng.
"Từ Lùng Tao, khách có thể di chuyển khoảng 6 km bằng xe máy đến rừng thảo quả, sau đó đi bộ thêm 8 km để chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh" - anh Đặng Tùng cho hay. Du khách sẽ được đắm mình trong cảnh sắc thiên nhiên vô cùng kỳ vĩ, nguyên sơ, tinh khôi đến diệu kỳ. Nơi đây được ví như một bức tranh được thiên nhiên ưu ái bởi có nhiều thác nước, rừng chè cổ thụ, những thửa ruộng bậc thang trùng điệp tuyệt đẹp.
Bên cạnh vẻ đẹp tự nhiên còn có khí hậu mát mẻ, trong lành, phong cảnh hữu tình, không gian yên tĩnh
Nhờ làm du lịch, cuộc sống người Dao ở thôn Lùng Tao đã có nhiều thay đổi. Những lúc không làm ruộng nương, hái chè, trồng thảo quả, người dân trở thành những hướng dẫn viên không chuyên giúp du khách có thêm trải nghiệm thú vị và ấn tượng.
Hoa trên đỉnh Tây Côn Lĩnh
"Bốn mùa ở Vị Xuyên, Hà Giang, mùa nào cũng đẹp. Mùa xuân có thể leo núi Tây Côn Lĩnh, ngắm hoa đỗ quyên. Lúc này chè Shan Tuyết cũng vào vụ xuân. Tháng 2 âm lịch hàng năm có lễ hội cầu mùa của người Dao. 3-3 thì ăn tết thanh minh"- anh Đặng Tùng nói.
Hoa đỗ quyên tại Tây Côn Lĩnh
Tháng 4-5 âm lịch, du khách có thể ngắm mùa nước đổ ruộng bậc thang. Chè Shan Tuyết vào vụ hai. Khách cũng có thể tắm thác nước, camping đồi chè.
Vẻ đẹp của những thửa ruộng lúa chín
Với những người yêu mùa vàng lúa chín, tháng 8-9 là mùa đẹp nhất. Trong khi đó, tháng 10-11-12 âm lịch chính là mùa thu hoạch thảo quả. Du khách có thể check in mùa lá rụng của cây phong rừng, "lạc" giữa rừng cây cổ thụ hay săn mây ngắm bình minh hoặc hoàng hôn trên đỉnh Tây Côn Lĩnh.