Hết thời dối trá vì dân mạng đã có sẵn “cap màn hình”
Thị trường hiện tại không thiếu sản phẩm tốt, cũng chẳng thiếu người bán tử tế. Điều còn thiếu là sự trung thực.
- "Tôi không livestream vì tiền" và loạt tuyên bố gây ngỡ ngàng của Hoa hậu Thuỳ Tiên trước khi bị bắt tạm giam, "khui" ra bỏ túi 7 tỷ từ KERA
- Từ vụ “check var” Hương Giang bán kem chống nắng 1 triệu 7 còn 600k: Chiêu trò buff giá sau các màn livestream “giảm sốc”?
- Xôn xao bảng giá booking 350 triệu đồng cho 3 giờ livestream của Hằng Du Mục ở thời đỉnh cao
Chỉ trong chưa đầy một tháng, hàng loạt cái tên nổi tiếng hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu người theo dõi, đồng thời làm ăn dựa trên danh tiếng trên mạng, lần lượt bị cơ quan chức năng "sờ gáy".
Từ YouTuber Thế Lòng Se Điếu với màn khoe bộ lòng 40m lố lăng, đến DJ Ngân 98 và Ngân Collagen Cần Thơ với các sản phẩm giảm cân, thải mỡ mập mờ nguồn gốc, giấy phép lưu hành gây tranh cãi. Chưa hết, vợ chồng Đoàn Di Băng - Nguyễn Quốc Vũ cũng không thoát, khi loạt mỹ phẩm bị đình chỉ, thu hồi, và mới đây nhất, cơ quan chức năng đã thống nhất khởi tố vụ án liên quan đến công ty mỹ phẩm của chồng Đoàn Di Băng.
Thế Lòng Se Điếu
Ngân 98 (trái) và Ngân Collagen (phải)
Nguyễn Quốc Vũ và Đoàn Di Băng
Làn sóng ồn ào trên mạng, người tiêu dùng đặt dấu hỏi lớn, và cơ quan chức năng không khoan nhượng vào cuộc.
Thời của những ông bà chủ, doanh nhân mạng xã hội dựa hơi fame để muốn nói gì thì nói, muốn quảng bá sản phẩm thế nào cũng được đã chấm dứt. Cư dân mạng và người tiêu dùng giờ đây sắc sảo, tỉnh táo hơn bao giờ hết, không dễ bị dắt mũi bởi những chiêu trò hào nhoáng.
Khi người tiêu dùng đặt những câu hỏi mang tính bước ngoặt
Mạng xã hội là nơi để người ta có thể dễ dàng tạo một hình ảnh đẹp đẽ, sang chảnh hoặc xúc động, hoặc ồn ào, thị phi. Miễn là thu hút sự chú ý, là “câu” được nhiều người theo dõi.
Sau khi đã có lượng fan nhất định, họ tìm đường “chuyển đổi”, biến người theo dõi thành người tiêu dùng trên kênh của mình, mua các sản phẩm mà mình đang kinh doanh. Với những lời giới thiệu ngọt như mía lùi, dễ gây FOMO như “không tốt hoàn tiền”, “dùng một lần là mê”, “luôn cháy hàng”, “lấy uy tín ra đảm bảo”,... Và khách hàng, trong vai người nghe, tiếp nhận lời rao từ những người họ quen mặt trên livestream, trên MXH mà không phải qua cửa hàng, thương hiệu uy tín.
Nhưng khi lòng se điếu của Thế Lòng Se Điếu dài đến 40m - chuyện chưa từng có, khi sản phẩm giảm cân của Ngân 98 và Ngân Collagen giúp “giảm sương sương 5 - 10 - 15 - 20kg là chuyện bình thường”, khi dung dịch vệ sinh phụ nữ của Đoàn Di Băng có khả năng giúp chữa đau bụng kinh... thì người mua bắt đầu tự đặt câu hỏi:
- Lòng se điếu cả đời người mổ lợn cũng chưa chắc gặp được quá 5 bộ, lấy đâu ra mà cửa hàng lòng nổi tiếng quảng cáo “khi nào cũng có hàng, luôn sẵn sàng phục vụ quý khách”?
- “Kẹo táo thải mỡ bụng” của Ngân Collagen hay “Super Detox X3” của Ngân 98 có gì mà thần kỳ đến vậy? Đã được cơ quan chức năng kiểm định và cấp phép chưa?
- Dung dịch vệ sinh phụ nữ của Đoàn Di Băng gồm những chất gì mà có thể dùng như chức năng trong 1 như gội đầu, tắm rửa, trị viêm da và chấn động nhất là giúp se khít, giảm trĩ, giảm đau bụng kinh - thần dược à?
…
Bộ lòng se điếu 40m là khởi nguồn cho tranh cãi liên quan đến lòng se điếu
Các sản phẩm giảm cân của Ngân 98 và Ngân Collagen có gì mà kỳ diệu thế?
Dung dịch vệ sinh nhà Đoàn Di Băng cũng để lại nhiều câu hỏi lớn
Có lẽ những câu hỏi này chính là bước ngoặt rất quan trọng.
Đó là khi khán giả không còn mù quáng theo dõi livestream để nghe và mua, không còn dễ dàng tin vào những lời quảng cáo hoa mỹ, thậm chí sẵn sàng quay lưng với những chiêu trò lố lăng hay dối trá, thì mọi mánh khóe đều trở nên vô nghĩa.
Lộng ngôn để câu kéo sự chú ý, người bán tự rơi vào cái bẫy do chính mình giăng: Mất niềm tin, mất uy tín, và cuối cùng, mất luôn khách hàng.
Giàu nhanh nhờ nổi tiếng và bán hàng trên mạng: Xưa rồi Diễm
Từ những sự việc vừa rồi, có thể nhận thấy thị trường nội dung và kinh doanh online bây giờ vận hành theo kiểu khác.
Đã qua rồi cái thời một vài KOL, hot TikToker hay doanh nhân tự phong đứng trước camera, nói một tràng về công dụng sản phẩm, điểm xuyết vài câu chuyện cá nhân như học giỏi nhưng phải giấy trắng vì sợ ba mẹ không có tiền cho đi học, giờ vẫn thành công sống biệt thự đi siêu xe,... để dẫn dụ đám đông.
Hình ảnh biệt thự, xe sang, hàng hiệu của Đoàn Di Băng
Cũng không dễ dàng để ai đó vừa làm người kể chuyện, vừa làm chuyên gia, vừa làm người bán rồi kỳ vọng người xem sẽ tin tất cả. Bởi người xem, đồng thời là cư dân mạng giờ đều là những “nhà thông thái”. Sau khi có những câu hỏi hay nghi vấn, họ liền đi tìm lời giải và xa hơn là tìm cách xử lý, tức là tìm đến các cơ quan chức năng.
Netizen cũng đủ tinh ý để phân biệt giữa người có chuyên môn và người có kịch bản.
Những lời quảng cáo dối trá, bức ảnh khui thùng hàng có dòng chữ lạ, hàng chục túi xách Hermes nằm lăn lóc trên sàn, hột xoàn trang sức được đựng trong bọc nhựa… do các “doanh nhân mạng” chủ động đưa lên để đánh bóng tên tuổi thời điểm trước - đều sẽ trở thành bằng chứng không thể chối cãi ở hiện tại, vì dân mạng đã “cap màn hình”, “lưu lại clip” làm bằng chứng đối chất.
Ngân Collagen cũng có "công thức" biệt thự - siêu xe - túi hiệu
Nói cách khác, lời nói hình ảnh, nhất là trong không gian công cộng như mạng xã hội, không còn là “tài sản riêng” của người bán hàng nổi tiếng. Nó được kiểm chứng mỗi ngày bởi những người tiêu dùng tỉnh táo.
Trong các hội nhóm, người mua không còn bị cuốn theo những lời đường mật trên livestream mà vội “chốt đơn”. Họ chẳng màng những màn la hét suốt 5 tiếng, chỉ quan tâm sản phẩm có bền bỉ sau 5 tuần sử dụng hay không.
Quyết định mua sắm giờ đây dựa trên lý trí, nhu cầu thực tế và chất lượng thật sự, chứ không phải cảm xúc nhất thời hay niềm tin mù quáng. Thị trường hiện tại không thiếu sản phẩm tốt, cũng chẳng thiếu người bán tử tế. Điều còn thiếu là sự trung thực và một cộng đồng người tiêu dùng đủ mạnh để buộc người bán phải minh bạch.
Giàu nhanh vì nổi tiếng rồi chuyển sang bán hàng, chắc sẽ trở thành chuyện của quá khứ.
Phân tích về sự thay đổi cách kinh doanh online hiện tại như vai trò của người tiêu dùng, cách xử lý tình huống của doanh nghiệp và người bán hàng, chuyên gia truyền thông Lê Minh Tâm - Founder TGM Media bày tỏ quan điểm:
“Trước đây người ta nghĩ giám sát, kiểm định chất lượng là của cơ quan chức năng còn vai trò này của công chúng khá mờ nhạt. Bây giờ với sự phát triển của MXH và thông qua những vụ việc vừa rồi, có thể thấy vai trò của người tiêu dùng rõ ràng hơn, thực sự trở thành người giám sát về chất lượng sản phẩm.
Về phía người kinh doanh và bán hàng, đây là một áp lực buộc doanh nghiệp phải hoàn thiện hơn, không chỉ về sản phẩm mà còn về dịch vụ và trải nghiệm khách hàng. Bởi khi người tiêu dùng trở nên khó tính và có quyền lực hơn, doanh nghiệp càng cần làm tốt hơn.
Nhưng điều đó cũng là cơ hội và lợi thế cho doanh nghiệp, đặc biệt là cho các startup có tư duy hiện đại, cởi mở. Do nhiều doanh nghiệp lâu đời, kinh doanh theo kiểu cũ sẽ có sức ì nhất định trong sự thay đổi. Điển hình như những dịch vụ bún mắng cháo chửi, ngay cả khi bị đưa lên MXH thì họ vẫn có quan điểm kiểu 'ở đây chỉ như thế, ai ăn được thì ăn, không thì thôi'.
Tiếp tục lật ngược vấn đề, dưới áp lực giám sát từ người tiêu dùng, doanh nghiệp cần củng cố việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của mình. Vì thực tế, có nhiều trường hợp chưa xác định được nguyên nhân là do doanh nghiệp, do dịch vụ hay lỗi từ bên nào nhưng khách hàng sử dụng MXH để có hành động mang tính đe dọa, gây sức ép, thậm chí tạo ra điều tiếng và thiệt hại lên doanh nghiệp.
Nhìn chung kinh doanh online, hoạt động trên các nền tảng TMĐT ở Việt Nam đang ở giai đoạn phát triển nhanh, cơ quan chức năng lẫn thị trường sẽ có nhiều thay đổi và điều chỉnh để theo kịp. Nếu nhìn sang các nước đi trước ở lĩnh vực này thì giai đoạn tiếp theo, các bên sẽ chuyển sang trạng thái tạm gọi là ‘bình tĩnh’ hơn. Doanh nghiệp không bị cuốn theo megalive, giảm giá sập sàn; người tiêu dùng không mua hàng bằng cảm xúc nữa mà sẽ lý trí hơn.
Ngoài ra, cách mà các bên phản ứng với khủng hoảng truyền thông cũng đang thay đổi. Trước đây, khi nghe có ‘phốt’ là netizen kéo vào đánh giá 1 sao nhưng bây giờ đã trải qua nhiều sự việc, có kinh nghiệm hơn thì người ta dần điều chỉnh tốt hơn. Nhiều người tiêu dùng chọn cách tìm hiểu thông tin đa chiều; nhiều doanh nghiệp biết cách xử lý truyền thông hợp lý hơn như giữ im lặng đúng lúc, phối hợp với cơ quan chức năng, chỉ lên tiếng khi đã có kết quả xác minh,... góp phần tạo nên một môi trường kinh doanh lành mạnh, văn minh”.
