Bạn cần những gì và bạn sẵn sàng trả bao nhiêu để có món đồ bạn cần? Câu trả lời của thế hệ Y (hay còn gọi là Millennials - những người sinh ra trong khoảng 1980-2000) là "muốn mọi thứ" và "không muốn trả xu nào".
Thế hệ Y là thế hệ trẻ (20-35 tuổi) hiện chiếm số dân đông đảo nhất thế giới và cũng là lực lượng lao động chủ chốt toàn cầu. Tuy nhiên, vì gia nhập thị trường lao động đúng thời điểm khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 nên thế hệ Y được đánh giá là "thế hệ khó khăn", thế hệ đầu tiên sẽ nghèo hơn cha chú mình.
Đối mặt với những khó khăn tài chính, giới trẻ đã nghĩ mọi cách để giảm chi phí. Trao đổi đồ là cách sống chung với thu nhập eo hẹp đang rất thịnh hành trong giới trẻ Mỹ và Canada.
Với những khó khăn tài chính đang gặp phải, việc đổi đồ hữu dụng hơn rất nhiều với những người trẻ so với việc bán đi mua lại.
Năm 2013, Emily Bitze, 33 tuổi tạo một nhóm kín trên Facebook để cô và những người bạn thân trao đổi những món đồ họ không cần dùng nữa để lấy những món đồ khác mà họ đang tìm kiếm.
"Tôi chuyển từ Montreal tới Toronto, một thành phố đắt đỏ hơn rất nhiều, điều này khiến vấn đề tài chính của tôi càng trở nên khó khăn. Thu nhập của tôi chỉ đủ trả tiền thuê nhà, điện nước, và các hoá đơn khác, nếu tình trạng này kéo dài, đến tiền ăn cũng sẽ không còn.
Rồi một ngày tôi nhìn quanh nhà, tôi phát hiện ra tôi đã mua rất nhiều đồ trong nhiều năm qua nhưng không hề dùng tới. Và giải pháp trao đổi đồ đã loé sáng trong đầu tôi", Emily chia sẻ về ý tưởng lập nhóm trao đổi đồ của mình từ 4 năm trước.
Ban đầu lập nhóm chỉ để bạn bè trao đổi đồ với nhau, nhưng dần dần nhiều người biết đến và gia nhập nhóm. Nhận thấy nhu cầu trao đổi đồ phát triển mạnh mẽ, năm 2016, Emily đã phát triển một ứng dụng nhằm đưa nhóm này phát triển rộng khắp ra quốc tế. Dù con số thành viên không được cung cấp, nhưng năm vừa qua lượng thành viên gia tăng đạt 400%.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của internet, các trang web rao vặt, buôn bán đồ cũ đã từng làm mưa làm gió một thời bởi đó là nơi để mọi người bán đồ mình không còn dùng tới. Nhưng với thế hệ trẻ ngày này, thế hệ đang phải đối mặt với khó khăn về tài chính thì đổi đồ thực tế hơn mua bán rất nhiều.
Trao đổi đồ vốn được biết đến là hình thái kinh tế của xã hội xưa kia trước khi có sự xuất hiện của đồng tiền nay lại đang có xu hướng quay trở lại. Theo quan điểm của các nhà kinh tế thì việc hình thái này sống lại ở xã hội hiện đại cũng không có gì khó lý giải.
Một nhóm đổi đồ ở Montreal, Canada.
Giáo sư kinh tế Giacomo Santangelo, trường ĐH Fordham, New York, Hoa Kỳ cho biết ông không hề ngạc nhiên về trào lưu đổi đồ.
"Trong thời đại Gig Economy (kinh tế tự do) này, dù bạn không xe, không nhà thì bạn vẫn có thể sở hữu một chiếc áo da đắt tiền bằng cách đổi một chiếc máy nghe nhạc", giáo sư Santangelo nói.
"Hiện tượng này là một chu kỳ. Chúng ta đã từng thấy nền kinh tế hàng đổi hàng đến rồi lại đi. Khi thị hiếu người tiêu dùng và thu nhập thay đổi, các giao dịch tiền mặt và tín dụng truyền thống sẽ quay trở lại", giáo sư Santangelo nói thêm.
Vừa đổi đồ vừa có thêm bạn
Hiện tượng trao đổi đồ không chỉ có ở Mỹ mà đang phát triển rộng khắp thế giới. Ở Tây Ban Nha, sự suy thoái kinh tế khiến những người trẻ phải trao đổi đồ - họ tự trồng thực phẩm rồi đổi nó lấy những món đồ khác mà họ cần. Ở Copenhagen, Đan Mạch, giới trẻ thậm chí còn tự lập chợ để đổi đồ ở thành phố mà họ sống.