Giá điện Việt Nam vừa tăng thêm 4,8%, so với các nước khác trong khu vực Đông Nam Á là đắt hay rẻ?

Chiều qua (9/5), tại Hà Nội, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã công bố Quyết định số 599/QĐ-EVN về việc điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.

Theo đó, kể từ ngày 10/5, giá bán lẻ điện bình quân sau khi điều chỉnh sẽ tăng lên 2.204,0655 đồng/kWh (khoảng 0,089 USD/kWh, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng). Mức điều chỉnh này tương đương mức tăng 4,8%, tăng hơn 100 đồng so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành.

Như vậy, kể từ đầu năm 2023 đến nay, EVN đã có 4 lần điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân, với mức tăng lần lượt là 3%, 4,5%, 4,8% và 4,8%.

Theo ông Võ Quang Lâm, Phó tổng giám đốc EVN, qua phối hợp tính toán với Cục Thống kê (Bộ Tài chính), giá bán lẻ điện bình quân tăng 4,8% sẽ tác động tăng 0,09% chỉ số CPI.

Đại diện lãnh đạo EVN cho biết, để đảm bảo cho mục tiêu tăng trưởng 8%, sản lượng điện thương phẩm sẽ tăng 12,2% so với năm 2024, tương đương mức tăng 33,6 tỷ kWh và cơ bản đều huy động từ nguồn điện sản xuất điện giá thành cao. Trong khi đó, hiện nay tỷ trọng huy động từ thủy điện (điện giá rẻ) đã sụt giảm vì đã khai thác đến mức giới hạn, chỉ còn khai thác được từ điện khí và than, nhiệt điện chạy dầu đều là những nguồn điện giá thành cao.

Hơn nữa, dự báo trong năm nay, vì biến động thời tiết, thủy điện giảm khoảng 7 tỷ kWh và sẽ phải huy động nhiều điện than ở các tỉnh phía Nam. Thực tế trong 4 tháng đầu năm nay, giá than nhập khẩu phục vụ sản xuất điện liên tục tăng.

Theo ông Võ Quang Lâm, việc điều chỉnh giá điện đã được cân nhắc trên cơ sở chi phí đầu vào, chi phí biến động và sự chi trả của người dân, doanh nghiệp. Vì vậy, ông cho rằng mức tăng 4,8% là tương đối phù hợp.

Với lần tăng giá điện thứ tư (kể từ năm 2023), nhiều người đặt câu hỏi rằng liệu giá điện tại Việt Nam hiện nay là đắt hay rẻ so với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á? Hãy cùng phân tích qua các số liệu và so sánh để có cái nhìn rõ nét hơn.

Với mức tăng 4,8%, giá bán lẻ điện bình quân tại Việt Nam hiện là 2.204 đồng/kWh, tương đương khoảng 0,089 USD/kWh. Với cơ cấu giá điện sinh hoạt 6 bậc, mức giá thấp nhất (bậc 1, 0-50 kWh) là 1.893 đồng/kWh (0,076 USD/kWh), trong khi bậc cao nhất (401 kWh trở lên) là 3.302 đồng/kWh (0,133 USD/kWh). Tuy nhiên, so với giá điện bình quân toàn cầu năm 2023 (0,169 USD/kWh theo Global Petrol Prices), giá điện Việt Nam vẫn thuộc nhóm thấp.

Trên thực tế, việc tăng giá liên tục trong hai năm qua (từ 1.864 đồng/kWh năm 2021 lên 2.204 đồng/kWh năm 2025) đã thu hẹp khoảng cách giữa giá điện Việt Nam và các nước trong khu vực. Đặc biệt, với các hộ gia đình sử dụng trên 400 kWh/tháng, chi phí điện đã bắt đầu tiệm cận mức giá ở một số quốc gia có thu nhập cao hơn trong khu vực.

Giá điện Việt Nam cao hay thấp so với các nước Đông Nam Á?

Dưới đây là bảng so sánh giá điện sinh hoạt (USD/kWh) dựa trên dữ liệu từ Global Petrol Prices (2023) và các nguồn cập nhật khác.

Việt Nam hiện có giá điện thấp hơn so với Singapore, Philippines và Thái Lan. Cụ thể, giá điện tại Singapore (0,238 USD/kWh) cao gấp 2,7 lần Việt Nam, do phụ thuộc vào khí thiên nhiên nhập khẩu và cơ chế thị trường minh bạch, điều chỉnh giá 3 tháng/lần. Với Philippines (0,175 USD/kWh), điá điện cao do chi phí nhiên liệu biến động và hệ thống phân phối phức tạp. Việt Nam chỉ bằng 51% giá điện của Philippines. Trong khi đó, sau cải cách giá điện theo giờ, giá điện Thái Lan (0,122 USD/kWh) tăng mạnh, cao hơn Việt Nam khoảng 37%.

Hiện nay, Việt Nam có giá điện cao hơn Lào, Malaysia và Myanmar ở khu vực Đông Nam Á. Cụ thể, Lào (0,034 USD/kWh) có giá điện thấp nhất khu vực nhờ nguồn thủy điện dồi dào (chiếm 70% sản lượng điện). Giá điện Việt Nam hiện cao gấp 2,6 lần Lào. Nhờ trợ giá từ nguồn dầu khí nội địa, giá điện Malaysia (0,049 USD/kWh) thấp hơn Việt Nam khoảng 45%.

Tương tự, Myanmar (0,029 USD/kWh) có giá điện thấp hơn Việt Nam, nhưng dữ liệu không đầy đủ và hệ thống cung cấp điện kém ổn định.

Như vậy, so với khu vực Đông Nam Á, giá điện Việt Nam hiện nằm ở mức trung bình thấp, thấp hơn Singapore, Philippines, Thái Lan, Indonesia (0,097 USD/ kWh), và Campuchia (0,150 USD/kWh), nhưng cao hơn Lào, Malaysia, và Myanmar. Tuy nhiên, mức giá này chưa phản ánh đầy đủ chi phí sản xuất, đặc biệt khi Việt Nam đang chuyển dịch từ các nguồn điện giá rẻ (thủy điện, than) sang các nguồn đắt đỏ hơn (nhiệt điện, năng lượng tái tạo). Việc tăng giá điện 4,8% là bước đi cần thiết để giảm lỗ cho EVN và khuyến khích đầu tư vào hạ tầng điện, nhưng cũng đặt ra thách thức về cân bằng giữa lợi ích người tiêu dùng và sự bền vững của ngành điện.

Trong bối cảnh nhu cầu điện dự kiến tăng 12% trong năm 2025 để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng GDP 8%, Việt Nam cần tiếp tục cải cách cơ chế giá điện theo hướng thị trường, minh bạch hơn, đồng thời đẩy mạnh các chương trình tiết kiệm điện và năng lượng tái tạo. Chỉ khi đó, giá điện mới thực sự phản ánh đúng giá trị và đảm bảo cung ứng ổn định cho cả người dân lẫn doanh nghiệp.

Minh Hằng