Gần 30, tôi đứng trước lựa chọn khó nhất đời: Có nên hy sinh hết tiền tiết kiệm để mua nhà, hay tiếp tục ở trọ cho nhẹ đầu?

Năm nay tôi 28 tuổi, đi làm được hơn nửa thập kỷ, lương tạm ổn và cũng dành dụm được một khoản mà mỗi khi nhìn vào tài khoản ngân hàng, tôi thấy tự hào rằng ít ra mình không sống phí tuổi trẻ. Nhưng càng ngày, tôi càng bị bao quanh bởi một câu hỏi khiến bản thân lăn tăn không ít: có nên dốc hết số tiền tiết kiệm ấy để mua một căn hộ, hay tiếp tục ở trọ cho nhẹ đầu?

Mua nhà - với nhiều người, đó là cột mốc quan trọng, là minh chứng cho sự trưởng thành. Câu "an cư lạc nghiệp" dường như đã trở thành chân lý. Tôi vẫn nhớ mỗi lần về quê, các cô bác hàng xóm hỏi thăm: "Bao giờ mua nhà? Ở trọ mãi phí tiền lắm con ạ". Nghe riết thành áp lực vô hình. Tôi cũng muốn có một nơi để gọi là của mình, không phải dè chừng khi đóng đinh treo tranh, không phải lo sợ một ngày đẹp trời chủ nhà thông báo tăng tiền thuê hoặc lấy lại phòng. Tôi muốn tự do nuôi mèo, muốn mời bạn bè về tụ tập mà chẳng thấy ngại ngùng.

Nhưng mua nhà đâu đơn giản như mua một cái điện thoại. Tôi từng tính toán sơ bộ: một căn hộ chung cư vừa tầm giá 2 tỷ, tôi có thể xoay sở được khoảng 1,1 tỷ, tức là vẫn cần vay gần 1 tỷ từ ngân hàng. Khoảnh khắc tưởng tượng cảnh cầm chìa khóa căn hộ mới, tôi thấy lòng rộn ràng. Nhưng ngay sau đó, ý nghĩ mỗi tháng phải trả góp 15 đến 17 triệu khiến tôi nghẹt thở. Nếu lương tôi 30 triệu, gần nửa số ấy sẽ "chạy thẳng" vào ngân hàng. Nghĩ thôi đã thấy áp lực chồng chất, huống chi là sống với nó 15, 20 năm trời.

Một chị đồng nghiệp của tôi từng kể, ngày ký hợp đồng mua nhà chị hạnh phúc đến phát khóc. Nhưng chỉ vài tháng sau, chị thú thật: "Chưa kịp tận hưởng thì ngày nào cũng nơm nớp nghĩ đến deadline trả nợ. Đi ăn quán cũng phải dè chừng từng nghìn". Câu nói ấy làm tôi chột dạ. Có phải giấc mơ an cư, nếu đến sai thời điểm, sẽ biến thành gánh nặng xiềng xích?

Thế rồi tôi nhìn lại cuộc sống trọ hiện tại. Tôi đang thuê một căn hộ nhỏ ở quận 7, giá 7 triệu/tháng. Không rẻ, nhưng có ban công để trồng vài chậu cây, có bếp riêng để nấu những bữa ăn tử tế. Tôi có thể tự do chuyển nhà nếu công việc thay đổi, không bị gắn chặt với một chỗ chỉ vì đã "trót" mua. Quan trọng hơn cả, tôi không phải còng lưng trả góp, không phải thức dậy mỗi sáng trong nỗi lo "tháng này đủ tiền trả ngân hàng chưa". So với con số 15 - 17 triệu trả góp, thì số tiền thuê chỉ bằng một nửa, phần dư ra tôi hoàn toàn có thể gửi tiết kiệm hoặc đầu tư.

Dĩ nhiên, thuê nhà đồng nghĩa với việc sau 10 năm, số tiền tôi chi ra sẽ chẳng quay lại, và tôi vẫn "tay trắng". Thỉnh thoảng bạn bè nói câu ấy, tôi cũng thấy chạnh lòng. Nhưng tôi lại nghĩ: nếu 10 năm đó tôi vừa thuê vừa đầu tư khôn ngoan, biết đâu đến lúc ấy, tôi đủ khả năng mua một căn hộ rộng rãi hơn, mà không cần phải gồng gánh từ tuổi 30.

Một hôm, tôi ngồi tính lại bài toán tài chính. Các chuyên gia hay khuyên rằng chi phí nhà ở không nên vượt quá 30 – 35% thu nhập. Với mức lương 30 triệu, nghĩa là tôi chỉ nên chi khoảng 9 - 10 triệu cho nhà ở. Nếu tôi mua căn hộ 2 tỷ và vay tới 1 tỷ, thì ngay từ đầu tôi đã đi lệch khuyến nghị. Chưa kể, để dốc hết tiền tiết kiệm đồng nghĩa với việc tôi không còn quỹ dự phòng. Chỉ cần một cơn ốm nặng, một cú mất việc, tôi sẽ ngay lập tức rơi vào cảnh bế tắc. Nhìn con số lạnh lùng trên giấy, tôi thấy mình tỉnh táo hơn hẳn.

Tôi nhận ra, mua hay thuê không phải câu chuyện có một đáp án đúng cho tất cả. Có những người bạn của tôi chọn mua nhà sớm, họ chấp nhận sống tiết kiệm nhưng an tâm vì "đã có chỗ chui ra chui vào". Cũng có người chọn thuê, dùng tiền dư để trải nghiệm, du lịch, đầu tư, và họ hạnh phúc với sự tự do đó. Mỗi lựa chọn đều có giá phải trả, và chẳng ai có quyền phán xét ai ngu hay ai khôn.

Với tôi, ít nhất ở thời điểm hiện tại, sự nhẹ đầu và tự do tài chính vẫn quan trọng hơn một cuốn sổ đỏ. Tôi muốn tiếp tục thuê thêm vài năm, nhưng thay vì "đốt tiền" vào những cuộc vui chóng vánh, tôi sẽ cố gắng kỷ luật bản thân hơn: tiết kiệm, đầu tư, tích lũy kinh nghiệm sống. Tôi tin rằng, khi đủ chín, tôi sẽ tìm thấy căn nhà của mình mà không cần đánh đổi quá nhiều.

Có lúc tôi cũng tự hỏi, ổn định thực sự nghĩa là gì? Là một căn hộ đứng tên mình, hay là mỗi tối về phòng trọ, bật nhạc, pha một tách trà và thấy lòng yên bình? Có lẽ, ổn định không nằm ở số mét vuông căn hộ, mà ở cảm giác bạn bước vào ngôi nhà - dù thuê hay mua - và thấy nơi đó là chỗ để trở về.