35 tuổi tôi mới nhận ra mình đã mắc bẫy ảo tưởng tiết kiệm: Giờ bắt đầu lại từ số 0, sao mà buồn!

Tôi từng nghĩ rằng tiết kiệm chỉ đơn giản là mỗi tháng nhận lương, cất được một khoản, thế là xong. Trong suốt nhiều năm trời, tôi đã tin mình đúng nhưng hóa ra tất cả chỉ là mình tự lừa mình. Tư duy ấy khiến tôi có cảm giác an toàn tạm thời, như thể mình đang biết quản lý tài chính.

Phải đến khi bước sang tuổi 35, tôi mới nhận ra và thấm thía sự thật phũ phàng: Tiết kiệm tiền nhưng không giữ được khoản tiết kiệm ấy thì cuối cùng cũng trắng tay, tiền bạc cứ trôi đi chẳng đọng lại thành thành quả gì. Nói cách khác, tôi tiết kiệm tiền chỉ để… tiêu tiền. Đó là vòng luẩn quẩn không hồi kết, cảm tưởng mình có kỷ luật nhưng thực chất lại đang bỏ lỡ cả tương lai.

Nhìn lại, tôi nhận ra trong suốt những năm 20 và thậm chí cả những năm đầu 30, hầu hết khoản tiết kiệm của tôi dồn vào những khoản tiêu sản. Khi thì là một chuyến du lịch xả stress, khi thì là lên đời điện thoại, lúc lại là đổi xe máy,... Tôi từng coi tất cả những thứ đó là phần thưởng cho nỗ lực làm việc. Ừ thì cũng không sai, không hẳn là vô nghĩa, chỉ là đến lúc trung niên, vẫn trắng tay dù luôn nỗ lực tiết kiệm.

Tôi cứ tự ru ngủ mình bằng niềm tin “ít ra mình còn biết tiết kiệm”, “tiết kiệm là được”. Nhưng tiết kiệm để tiêu dần thì chẳng khác nào không tiết kiệm. Nó chỉ là một cách tiêu tiền chậm rãi hơn, chứ không hề tạo ra nền tảng nào cho sự ổn định và tự chủ. Tôi cứ tưởng bản thân khéo léo cân bằng, nhưng thật ra chỉ đang trì hoãn việc đối diện với sự thật rằng tôi chưa hề chuẩn bị gì cho tương lai.

Đến tuổi này, khi nhìn quanh bạn bè đồng trang lứa, tôi mới thấy hụt hẫng, thấy mình đang đi lùi. Có người đã mua được căn hộ nhỏ, có người đầu tư đều đặn, có người thậm chí tính đến chuyện nghỉ hưu sớm. Còn tôi, sau nhiều năm gọi là “cố gắng tiết kiệm”, vẫn loay hoay với câu hỏi: Nếu ngày mai mất việc thì sống sao? Nếu có biến cố bất ngờ xảy đến thì xoay sở thế nào? Câu trả lời thật cay đắng: Tôi chẳng có gì ngoài hai bàn tay trắng.

Và thế là tôi buộc phải nhìn lại toàn bộ cách sống của mình. Tôi hiểu rằng tiết kiệm bền vững mới là điều quan trọng. Tiết kiệm không phải chỉ để cuối tháng có một khoản rồi dùng hết vào nhu cầu trước mắt. Tiết kiệm bền vững nghĩa là biết giữ tiền, làm cho tiền sinh lời và quan trọng hơn cả, là gắn nó với một mục tiêu rõ ràng.

Khi nghĩ đến điều này, tôi mới thấy mình chưa từng thật sự có mục tiêu tài chính. Tôi chỉ có những mong muốn ngắn hạn, những ham muốn tức thời. Còn chuyện xa hơn như mua nhà, chuẩn bị quỹ dự phòng, đầu tư cho bản thân, tôi toàn né tránh. Có lẽ vì tôi sợ phải nhìn thấy sự nhỏ bé của khoản tiết kiệm của mình so với những mục tiêu ấy. Nhưng càng trốn tránh, tôi càng tự đưa mình vào thế bị động.

35 tuổi, bắt đầu lại từ con số 0 không dễ nhưng thôi, muộn còn hơn không. Tôi đang cố học cách đặt câu hỏi, tìm mục tiêu cho từng khoản tiết kiệm: Khoản tiền này sẽ giúp mình đạt được gì trong 3 năm, 5 năm, 10 năm tới? Tôi tập giữ kỷ luật không chỉ ở việc cắt giảm chi tiêu, mà còn ở chuyện để tiền ở nơi an toàn, để nó sinh lời dù ít dù nhiều.

Tôi nhận ra rằng tự do thực sự không nằm ở chỗ hôm nay có thể tiêu gì, đi đâu, mà nằm ở chỗ ngày mai mình không phải lo sợ khi có biến cố. Sự an toàn không đến từ một chuyến du lịch, một món đồ công nghệ hay một chiếc xe máy mới, mà đến từ việc biết mình có đủ để sống bình tĩnh qua những cơn bão bất ngờ.

Thật lòng mà nói, đôi lúc tôi vẫn tiếc cho quãng thời gian đã qua. Nếu như tôi hiểu ra điều này sớm hơn, có lẽ giờ đã khác. Tiết kiệm bền vững không chỉ là chuyện tiền bạc. Nó còn là cách để tôi học được sự kiên nhẫn, sự kỷ luật và quan trọng nhất, học cách không phản bội chính mình thêm lần nào nữa.