Du lịch Bắc Cực ngày càng trở nên thịnh hành

(Ảnh: Lembi)

Bắc Cực không còn là vùng đất xa lạ đối với ngành du lịch thế giới. Những năm gần đây, nhu cầu khám phá "nơi tận cùng Trái đất" tăng mạnh, đặc biệt sau đại dịch COVID-19, khi du khách ngày càng muốn tìm kiếm trải nghiệm độc đáo, biệt lập và gần gũi với thiên nhiên.

Theo Hiệp hội Du thuyền Bắc Cực (AECO), lượng khách du lịch đến khu vực này đã tăng gấp ba lần chỉ trong vòng một thập kỷ. Mùa hè năm 2024, hơn 30.000 du khách đã đặt chân tới quần đảo Svalbard của Na Uy - một trong những cửa ngõ vào Bắc Cực. Nhiều chuyến du thuyền hạng sang, điển hình như Le Commandant Charcot (Pháp), đã kín chỗ từ nhiều tháng trước, với mức giá lên tới 30.000 USD/người cho hành trình 10 ngày.

Trên mạng xã hội, hình ảnh những chú gấu trắng băng qua tảng băng trôi, những vệt hoàng hôn đỏ rực trên nền tuyết hay cực quang rực rỡ đã thu hút hàng triệu lượt yêu thích. Hashtag #ArcticTravel, #PolarCruise hay #FrozenWonders trở thành xu hướng.

Trước đây, Bắc Cực chủ yếu là đích đến của các nhà khoa học, nhà báo, hoặc những nhà thám hiểm được đào tạo kỹ lưỡng. Nhưng hiện tại, với sự phát triển của công nghệ và hạ tầng du lịch, "chuyến đi vùng cực" đã trở nên dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.

Các tàu phá băng hiện đại, trang bị phòng hạng sang, nhà hàng 5 sao và cả phòng gym, cho phép du khách tận hưởng tiện nghi như khách sạn giữa đại dương băng giá. Một số công ty thậm chí còn cung cấp dịch vụ trực thăng bay qua Bắc Cực hay lặn xuống dưới lớp băng bằng tàu ngầm cá nhân.

Ở Greenland, các thị trấn như Ilulissat và Sisimiut trở thành điểm dừng chân phổ biến. Những ngôi làng bản địa Inuit giờ đây đón hàng nghìn lượt khách mỗi năm, mang theo nguồn thu lớn từ dịch vụ homestay, ẩm thực địa phương và thủ công mỹ nghệ.

Trớ trêu thay, chính hiện tượng biến đổi khí hậu - vốn là mối lo toàn cầu - lại đang góp phần thúc đẩy sự bùng nổ du lịch Bắc Cực. Nhiệt độ trung bình tại Bắc Cực đã tăng gấp đôi mức trung bình toàn cầu trong 50 năm qua, khiến lớp băng tan sớm và tan nhiều hơn vào mùa hè.

Điều này đồng nghĩa với việc các tuyến đường hàng hải vốn bị băng bao phủ, như tuyến đường biển Phương Bắc (Northern Sea Route), giờ đây có thể được khai thác cho du lịch trong thời gian dài hơn mỗi năm. Mùa du lịch, vốn chỉ kéo dài vài tuần trước kia, nay có thể mở rộng lên đến 3-4 tháng.

Nhưng cũng vì thế, Bắc Cực đang đối mặt với những hệ lụy môi trường nghiêm trọng. Các loài động vật như gấu trắng, cáo tuyết và hải cẩu đang mất dần môi trường sống. Tiếng ồn và khí thải từ du thuyền làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển. Một báo cáo của UNEP năm 2024 cảnh báo, du lịch không kiểm soát có thể đẩy nhanh sự suy giảm đa dạng sinh học tại Bắc Cực trong vòng 20 năm tới.

Dù chi phí cao, du lịch Bắc Cực vẫn hấp dẫn tầng lớp giàu có bởi sự khan hiếm và độc đáo. Tuy nhiên, nhiều du khách bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu có nên đến Bắc Cực, khi mỗi hành trình của họ thải ra hàng tấn CO₂ - tác nhân góp phần khiến băng tan?.

Một số hãng du lịch đã chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác động môi trường: dùng nhiên liệu ít phát thải, giới hạn số lượng khách, cấm đưa drone và hợp tác với cộng đồng bản địa để phát triển du lịch bền vững. Chẳng hạn, Công ty Hurtigruten Expeditions của Na Uy cam kết không sử dụng nhựa dùng một lần và giảm 50% khí thải tàu du lịch trước năm 2030.

Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng tuân thủ. Một báo cáo của Tổ chức Polar Bears International năm 2025 cho thấy một số du thuyền vẫn xâm phạm khu vực sinh sản của gấu Bắc Cực hoặc bỏ mặc rác thải trên các bãi băng sau mỗi chuyến thám hiểm.

Nhiều chuyên gia kêu gọi các quốc gia Bắc Cực - như Na Uy, Greenland (Đan Mạch), Canada và Nga - cần nhanh chóng thiết lập khung pháp lý nghiêm ngặt cho du lịch vùng cực. Việc cấp phép hạn chế, kiểm soát tuyến đường, giới hạn số tàu trong khu vực và thu phí môi trường là những biện pháp cấp thiết.

Du lịch Bắc Cực không chỉ là một cơn sốt thời thượng, mà còn phản ánh khát khao khám phá của con người trong thời đại biến đổi. Tuy nhiên, nếu không được quản lý cẩn trọng, "giấc mơ tuyết trắng" ấy có thể trở thành thảm họa sinh thái không thể đảo ngược.