Du khách tìm đến ngôi nhà gỗ giữa rừng của bác sĩ Yersin
Giữa mây trắng bồng bềnh và rừng già xanh thẫm trên đỉnh Hòn Bà, tỉnh Khánh Hòa, ngôi nhà gỗ giản dị của bác sĩ Yersin vẫn lặng lẽ kể câu chuyện hơn trăm năm trước.
Sáng sớm, con đường lên đỉnh Hòn Bà (tỉnh Khánh Hòa) còn chìm trong sương trắng. Những khúc cua tay áo nối tiếp nhau, như dẫn bước người lữ khách trở về một thời xa xưa. Hơn 100 năm trước bác sĩ Yersin đã chọn nơi đây làm chốn nghiên cứu và trải nghiệm giữa thiên nhiên.
Hành trình đến Hòn Bà không chỉ là chuyến du lịch sinh thái, mà còn là chuyến trở về quá khứ, để hình dung bóng dáng một người bác sĩ Pháp độc hành giữa rừng già, kiên nhẫn ghi chép và quan sát để nghiên cứu khoa học.
Khoảng đầu thế kỷ XX, bác sĩ Yersin khám phá Hòn Bà có độ cao gần 1.600m so với mực nước biển. Tại đây, vào năm 1914, ông dựng một căn nhà gỗ nhỏ để làm việc và nghỉ ngơi trong những chuyến nghiên cứu dài ngày. Sau này, khi ông không còn sử dụng, căn nhà gỗ bị bỏ hoang, xuống cấp, hư hỏng chỉ còn dấu tích của nền móng cũ. Căn nhà hiện nay được phục dựng theo nguyên mẫu trên nền móng cũ với khung gỗ mộc, mái lợp đơn sơ, cửa sổ mở ra trời mây.
Ngôi nhà hai tầng có tổng diện tích sàn khoảng 200m2. Đến tháng 3/2023, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch chính thức công nhận ngôi nhà là Di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia, bổ sung vào cụm di tích lưu niệm bác sĩ Yersin tại Khánh Hòa.
Bên trong, chiếc bàn làm việc với ống nghiệm, bản đồ, máy đo khí áp, nhật ký… tất cả tái hiện một thế giới vừa khoa học, vừa lãng mạn. Nhìn ra ngoài, là rừng nguyên sinh xanh thẫm, nơi Yersin từng thử nghiệm nhiều loài cây mới.
Chiếc giường nơi bác sĩ Yersin nằm nghỉ ngơi.
Giếng nước ông dùng để sinh hoạt trên đình Hòn Bà.
Tại tầng một căn nhà là nơi trưng bày các hình ảnh, hiện vật liên quan cuộc đời và sự nghiệp của ông.
Ở tầng hai, đơn vị quản lý tái hiện lại phòng ngủ, nơi làm việc và có khu vực tưởng niệm bác sĩ A.Yersin.
Bác sĩ Yersin đến Việt Nam năm 1891, gắn bó trọn đời với đất nước này. Ông không chỉ nổi tiếng là người tìm ra trực khuẩn dịch hạch, mà còn là nhà thám hiểm và nông nghiệp tiên phong. Hòn Bà với khí hậu mát lạnh quanh năm đã được ông chọn để trồng thử nghiệm nhiều giống cây mới, trong đó có quinquina - loài cây cung cấp vỏ làm thuốc trị sốt rét. Trong ảnh là du khách đến thắp nhang tưởng nhớ bác sĩ Yersin.
Alexandre Yersin sinh năm 1863 tại Thụy Sĩ, sang Pháp học y khoa. Năm 1891, ông đến Việt Nam với tư cách bác sĩ hải quân, bắt đầu hành trình gắn bó trọn đời với mảnh đất này. Sau những chuyến thám hiểm rừng núi miền Trung, Yersin chọn Nha Trang làm nơi dừng chân lâu dài. Tại xóm Cồn, bên bờ biển Nha Trang, ông dựng một ngôi nhà gỗ kiêm phòng thí nghiệm. Ở đây, Yersin nghiên cứu khí hậu, hải dương học, trồng trọt, và đặc biệt là các loại cây dược liệu. Năm 1894, trong một chuyến công tác ở Hồng Kông, ông phát hiện ra trực khuẩn gây bệnh dịch hạch - thành tựu làm thay đổi y học thế giới. Nhưng thay vì tìm vinh quang ở Paris, ông trở về Nha Trang tiếp tục sống giản dị bên biển. Yersin mở trạm xá chữa bệnh miễn phí cho người dân nghèo. Ông đi bộ, đi ngựa đến tận các làng xa để cứu chữa, không phân biệt sang hèn. Người dân Nha Trang gọi ông bằng cái tên thân mật “Ông Năm”.
Ngày 1/3/1943, bác sĩ Yersin qua đời tại ngôi nhà nhỏ ở xóm Cồn, Nha Trang hưởng thọ 80 tuổi. Theo di nguyện, ông được chôn cất ở Suối Dầu, mộ hướng về biển, giản dị như chính cuộc đời ông. Người dân Khánh Hòa vẫn đến viếng, mang hoa và gọi tên ông một cách gần gũi như một người thân. Ảnh: CT.
Nha Trang - Khánh Hòa hiện lưu giữ nhiều địa danh tưởng nhớ bác sĩ Yersin: Bảo tàng tại Viện Pasteur Nha Trang, chùa Linh Sơn (nhà làm việc tại Suối Dầu), khu mộ, nhà làm việc trên Hòn Bà… cùng nhiều đường, trường học, bệnh viện mang tên ông.
Ngày nay du khách có thể tham quan, khám phá về nhà làm việc của bác sĩ Yersin theo tour du lịch. Để di chuyển lên đỉnh Hòn Bà, du khách đi qua những cung đường ngoằn ngoèo, quanh giữa những cánh rừng nguyên sinh của Khu Bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà. Không khí lạnh dần khi lên cao, sau mỗi khúc cua hiểm trở lại thấy sự đổi khác của phong cảnh bên ngoài.
