Có uẩn khúc gì khiến Lương Văn Phong - "cha đẻ" DeepSeek đến giờ này vẫn im lặng đầy bí ẩn?

Ngôi làng của Lương Văn Phong

Tại Trung Quốc, Lương Văn Phong – người đứng sau thành công của DeepSeek đang được tôn vinh như người hùng. Anh giống như "chàng tí hon David" đấu với "những gã khổng lồ công nghệ Mỹ", người chỉ có vũ khí là số lượng chip AI khiêm tốn và một nhóm kỹ sư tài giỏi.

DeepSeek cho thấy các mô hình ngôn ngữ lớn mạnh mẽ hoàn toàn có thể làm được mà không tốn đến hàng trăm tỷ đô la. Cơn địa chấn đến từ AI của Trung Quốc xóa sổ gần 600 tỷ USD vốn hóa thị trường của Nvidia.

Nhưng những thứ đao to búa lớn nói trên hoàn toàn xa lạ với người dân làng Mililing, một cộng đồng nhỏ ở tỉnh Quảng Đông phía nam, nơi Lương lớn lên và là chốn trở về của tỷ phú 40 tuổi vào dịp Tết Nguyên đán vừa qua. Làng Mililing nhỏ đến nỗi dường như chưa có bài viết nào về địa điểm này trên mạng bằng tiếng Anh.

Buổi tiếp đón rất hân hoan. "Lương Văn Phong trở về quê hương để lan tỏa những thành tựu tốt đẹp và tiếp thêm năng lượng cho công cuộc cải cách nông thôn", biểu ngữ trang trí trên một chiếc vòm bơm hơi màu đỏ viết.

Ngôi nhà của gia đình Lương bỗng trở thành địa điểm ghé thăm ít ai ngờ đến đối với những người tò mò muốn biết nhân vật đình đám này lớn lên thế nào. Trong khi những người hàng xóm ca ngợi thành tựu của vị tỷ phú, không ai biết nhiều về cuộc sống hiện tại của người đàn ông bí ẩn đã gây ra sự hoảng loạn ở Thung lũng Silicon. Cả DeepSeek và Lương đều không trả lời cánh truyền thông.

Người dân địa phương cho biết Lương xuất thân từ một gia đình làm nghề giáo. Bố mẹ và ông nội của anh đều là giáo viên.

"Bố mẹ anh ấy là người tốt. Anh ấy rời làng đi học từ khi còn nhỏ", một người hàng xóm cũng họ Lương nhưng không có quan hệ họ hàng cho biết. Mililing, anh ấy nói, là một ngôi làng "của một ngàn người họ Lương".

Tại trường trung học cơ sở ở thị trấn gần đó, một trong những giáo viên của Lương nói rằng anh nổi bật trong lớp có 50 học sinh vì "thái độ cư xử tốt và nhẹ nhàng". "Cậu ấy là học sinh giỏi nhất, đặc biệt là môn toán. Cậu ấy thích đọc truyện tranh".

Vì sao "cha đẻ" DeepSeek vẫn im lặng?

Lương rời trường trung học vào năm 2002 và đến Đại học Chiết Giang để hoàn thành bằng cử nhân và bằng thạc sĩ khoa học máy tính, nơi anh viết luận án về thuật toán phát hiện chuyển động. Sau khi tốt nghiệp năm 2010, anh sử dụng kỹ năng máy tính vào giao dịch chứng khoán tự động, với tư cách là một người làm việc tự do sau đó là tại quỹ đầu cơ High-Flyer của riêng mình vào năm 2015.

High-Flyer phát triển thành một trong bốn quỹ định lượng hàng đầu của Trung Quốc, sử dụng thuật toán để thực hiện giao dịch. Sau khi xây dựng được khối tài sản, Lương chuyển sang AI tạo sinh, sử dụng cả tài năng và nguồn lực điện toán từ High-Flyer để ra mắt DeepSeek vào năm 2023.

Một nhà quản lý tại một quỹ đối thủ quen biết Lương nhiều năm mô tả: "Anh ấy nổi bật giữa đám đông vì là một kỹ sư thực thụ. Suy nghĩ và hành động của anh ấy đều mang nét đặc trưng của một kỹ sư. Trong khi chúng tôi quản lý con người và quỹ, anh ấy vẫn viết mã mỗi ngày."

Mục tiêu mà Lương nêu ra với DeepSeek là theo đuổi trí tuệ nhân tạo tổng quát, mục tiêu mà OpenAI cũng đang hướng tới, sẽ báo hiệu thời điểm máy tính có khả năng tư duy phản biện giống con người.

Các nhà chức trách Trung Quốc có thái độ tích cực đối với các công ty AI và ghi nhận những đóng góp của Lương tại DeepSeek. Trước kỳ nghỉ, anh được chọn là nhà lãnh đạo AI duy nhất tham gia cuộc họp công khai với Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Cùng với nhóm nhỏ các doanh nhân, anh được khuyến khích tạo ra những đột phá công nghệ cho đất nước.

Trước công chúng, Liang trước sau vẫn giữ im lặng, ngay cả khi trở thành tâm điểm trong căng thẳng Mỹ - Trung, khi một số nhà lập pháp Mỹ phản ứng với tiến triển của DeepSeek bằng cách đề xuất hạn chế hơn nữa quyền tiếp cận chip Nvidia của Trung Quốc.

Sự im lặng của Lương đúng với tính cách của anh. "Những ai biết rõ Lương đều hiểu rằng anh ấy có thể nói rất nhiều khi đó là chủ đề đáng quan tâm. Bạn cần phải làm quen với phong cách giao tiếp của anh ấy. Lương không hề thô lỗ khi thỉnh thoảng lại im lặng, điều này thường xảy ra. Anh ấy đang bận suy nghĩ", một nhà quản lý quỹ khác nói. "Nếu không muốn nói chuyện với bạn, anh ấy sẽ cho bạn biết".

Công chúng tìm mọi ngóc ngách trên mạng để săn tìm manh mối về Lương, phân tích những thông tin công khai ít ỏi có sẵn.

Nhưng đối với người dân Mililing, anh đại diện cho một điều gì đó đơn giản hơn: một sinh viên chăm chỉ từ làng quê làm nghề nông nay đã thành đạt.

"Tất cả chúng tôi đều lớn lên ở ngôi làng này", Leon Liang, người từng chơi bóng đá với Lương, cho biết. "Chúng tôi rất tự hào về anh ấy".