Cơ hội nào cho học sinh rớt lớp 10 công lập?

Gần 80 trường THPT công lập ở TP HCM giảm điểm chuẩn lớp 10 so với năm trước, chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 tăng, số thí sinh giảm, dù vậy vẫn có khoảng 6.000 em "rời cuộc đua" lớp 10 công lập năm nay.

Chờ đợt xét tuyển bổ sung

Anh Trần Minh, một phụ huynh tại huyện Hóc Môn (TP HCM), cho biết ở kỳ thi tuyển sinh vừa qua, con anh được 17 điểm, dù vậy vẫn trượt cả 3 nguyện vọng vào lớp 10 công lập. Với số điểm này, có thể đậu vào trường công lập khác nhưng vì theo quy định tuyển sinh, các trường khu vực Hóc Môn năm nay điểm đều ở tốp khá nên con anh không trúng tuyển trường nào. Phụ huynh này hy vọng vào đợt xét tuyển bổ sung của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM để có chỗ học lớp 10 công lập cho con.

Phụ huynh Hoàng Quốc Trường, có con đặt nguyện vọng (NV) 1 vào Trường THPT Trưng Vương, đạt 19,5 điểm, không trúng tuyển NV 1, còn NV 2 vào Trường THPT Marie Cuire vẫn thiếu 0,25 điểm. Anh Trường cho biết đang lưỡng lự có nên xác nhận nhập học theo NV 3 cho con vào một trường THPT ở quận 4 vì không tiện đưa đón. "Còn ngược lại phải xác định chọn học một loại hình khác ngoài công lập" - anh Trường nói.

Theo số liệu từ Sở GD-ĐT TP HCM, ở kỳ thi lớp 10 năm nay, số học sinh (HS) lớp 9 đã giảm 27.330 em (khoảng 23,5% so với năm trước), có thể do HS năm sinh 2010 thuộc tuổi Canh Dần có tỉ lệ sinh thấp. Thực tế chứng minh khi ở kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay, 74 trường THPT công lập trên địa bàn TP HCM giảm điểm chuẩn lớp 10 so với năm trước. Nhiều trường THPT công lập chỉ có điểm chuẩn NV 1 là 10,5 điểm, tức chỉ cần hơn 3 điểm/môn đã có thể vào học trường công. Tuy nhiên, ở kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay, vẫn có khoảng 6.000 thí sinh trượt lớp 10 công lập. Dù vậy, theo Sở GD-ĐT TP HCM, vẫn còn nhiều hướng đi nếu không trúng tuyển vào trường công.

Năm học 2025 - 2026, 64 trường ngoài công lập tại TP HCM và các trung tâm giáo dục nghề nghiệp (GDNN), giáo dục thường xuyên (GDTX), cao đẳng, trung cấp được tuyển sinh lớp 10 với hơn 50.000 chỉ tiêu. Nguồn tuyển sinh dồi dào nhưng đến thời điểm hiện tại, các trường vẫn lo khó tuyển, nhất là khi Sở GD-ĐT công bố điểm chuẩn; điểm chuẩn thấp, khả năng "rớt" lớp 10 rất khó xảy ra.

Tại Hà Nội, với hơn 100.000 thí sinh dự thi mỗi năm, chỉ khoảng 60%-65% học sinh trúng tuyển vào các trường công lập, số còn lại sẽ phải tìm hướng đi khác. Hà Nội sẽ công bố điểm thi và điểm chuẩn vào lớp 10 từ ngày 4 đến 6-7. Hiệu trưởng một trường THPT đóng tại quận Cầu Giấy nhấn mạnh việc trượt lớp 10 không phải là dấu chấm hết, mà là cơ hội để HS khám phá các con đường phù hợp hơn với năng lực và sở thích cá nhân. Phụ huynh cần tìm hiểu kỹ thông tin về các trường tư thục, trung tâm GDTX hoặc trường nghề, đồng thời tham khảo danh sách các cơ sở giáo dục uy tín.

Theo vị hiệu trưởng này, HS cũng cần được tư vấn định hướng rõ ràng để lựa chọn con đường phù hợp. Nếu muốn theo đuổi con đường học vấn, các trường tư thục hoặc GDTX là lựa chọn tốt. Nếu muốn tham gia thị trường lao động sớm, các trường nghề là hướng đi. Quan trọng là HS cần giữ tinh thần lạc quan và ý chí phấn đấu để tiếp tục hành trình học tập và phát triển.

Trường tư "ngóng" học sinh

Là một trong số ít trường có chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 trên 1.000 thí sinh, ông Huỳnh Kim Tuấn, Hiệu trưởng Hệ thống Trường Trần Cao Vân (quận Gò Vấp, TP HCM), cho biết năm học 2025 - 2026, trường được tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu lớp 10, dù vậy chỉ tiêu này vẫn thấp hơn so với các năm.

Theo ông Tuấn, trước áp lực cạnh tranh giữa trường công và trường tư, giữa các trường tư với nhau, nhà trường chủ trương lấy sự tín nhiệm của phụ huynh để khẳng định thương hiệu, chất lượng đào tạo. Ông Tuấn cho biết ngoài cơ sở vật chất như hồ bơi, sân bóng, phòng học có máy lạnh, máy chiếu, camera…, trường có 5 cơ sở ở khắp TP, tạo điều kiện cho HS ở đâu cũng có thể học tập. Theo hiệu trưởng Trường Trần Cao Vân, điều quan trọng được nhà trường chú trọng là yếu tố kỷ luật của trường. Hiện nay, phụ huynh lo lắng các con dễ bị sa đà vào những hành vi độc hại như thuốc lá điện tử, chất gây nghiện, nghiện game, thiết bị điện tử… thì những yếu tố này nhà trường quản lý rất chặt chẽ.

Ông Đỗ Minh Hoàng, Giám đốc Trung tâm GDTX Chu Văn An (quận 5), cho biết năm nay trung tâm có 500 chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10. Trước khi kỳ thi diễn ra, đơn vị đã tuyển được 20% chỉ tiêu, đây là những HS xác định không thi mà vào hẳn hệ GDTX. Là một trong những trung tâm kén đầu vào tuyển sinh, theo ông Hoàng, khi xét đầu vào, trung tâm không kén HS có học lực yếu mà chú trọng hạnh kiểm. HS có hạnh kiểm yếu kém hoặc thái độ phụ huynh không phù hợp là trường không nhận. Những tiêu chí này để phù hợp với mục tiêu giáo dục của đơn vị. Những môn bắt buộc phải học là tiếng Anh, tin học và chơi một môn thể thao. "Học GDTX không phải ít môn, nhẹ hơn, các em phải học thêm 1 nghề, để khi tốt nghiệp THPT có thể bằng trung cấp nghề. Sau đó có thể học liên thông hoặc đi làm ngay" - ông Hoàng nói.

Bà Phạm Thị Ánh Tuyết, Giám đốc Trung tâm GDTX quận 8, cho hay chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 năm nay của trung tâm là 180 HS, hiện đã tuyển được 1/2 số chỉ tiêu này. Sau khi có kết quả tuyển sinh, đã có nhiều em nộp hồ sơ, phần lớn là những em không trúng tuyển. Theo bà Tuyết, năm nay, các trường tư, các trung tâm GDTX đứng trước nguy cơ khó tuyển dù trong những năm qua các đơn vị luôn nỗ lực nâng chất lượng đào tạo để thu hút HS, học viên. "Năm ngoái, trung tâm phải từ chối nhận HS vì sĩ số đã quá đông, mỗi lớp từ 40-50 em. Năm nay, có em điểm thi chỉ 4-5 điểm vẫn được nhận. Lý do vì năm nay các trường công lập chỉ tiêu tuyển sinh cao, khả năng rớt lớp 10 rất khó" - bà Tuyết nói.

Theo ông Bùi Gia Hiếu, Chủ tịch HĐQT Hệ thống Trường Tre Việt (quận Tân Phú), trường đang tiếp nhận tuyển sinh lớp 10 với chỉ tiêu là 600 em. Để cạnh tranh với trường công, trường tư phải tạo sự khác biệt nhằm thu hút HS, tạo sự tin tưởng cho phụ huynh. "Chương trình học được tối ưu hóa, tăng cường học ngoại ngữ, các chương trình ngoại khóa để rèn kỹ năng cho HS. Nhà trường cũng tổ chức chương trình 2 buổi để HS được học tập, rèn luyện nhiều hơn. Cùng với tăng cường giữ gìn nề nếp, đạo đức, kỷ luật để phụ huynh yên tâm" - ông Hiếu thông tin.

Các trường tư thục tại Hà Nội và TPHCM đang ngày càng được cải thiện về chất lượng giáo dục và cơ sở vật chất, cũng mở ra "cánh cửa tương lai" cho nhiều HS. Năm học 2025-2026, Sở GD-ĐT Hà Nội giao 77 trường THPT tư thục trên địa bàn Hà Nội tuyển sinh 27.919 chỉ tiêu vào lớp 10. Các trường tư uy tín như THPT Lương Thế Vinh, THPT Marie Curie, THPT Đoàn Thị Điểm, Tạ Quang Bửu, THPT Nguyễn Siêu… có tỉ lệ tốt nghiệp THPT đạt 100%, tỉ lệ đỗ đại học cao nên là lựa chọn hàng đầu cho học sinh trượt lớp 10 công lập. Với chất lượng giáo dục cao, cơ sở vật chất hiện đại và các chương trình học đa dạng, các trường này không chỉ bảo đảm hành trình học tập mà còn mở ra cơ hội phát triển toàn diện.