Chuyên gia: Đề xuất lập 87 trạm thu phí xe vào nội đô Hà Nội "hơi vội vàng, thiếu khả thi"

Hình ảnh giao thông ùn tắc ở Hà Nội vào ngày 11/10/2021 (Ảnh: Việt Hùng)

CHƯA NÊN NGHĨ ĐẾN VIỆC THU PHÍ PHƯƠNG TIỆN VÀO NỘI ĐÔ CỦA NGƯỜI DÂN

Sở Giao thông vận tải Hà Nội vừa cùng với đơn vị tư vấn (Trường Đại học Giao thông vận tải) xây dựng xong đề án thu phí phương tiện vào nội đô với phương án lập 87 trạm thu phí.

Mục tiêu của đề án để giảm xe ô tô đi vào nội đô nhằm giải quyết ùn tắc, ô nhiễm môi trường. Dự kiến đề án này sẽ được trình UBND thành phố vào cuối tháng 10.

Liên quan đến dự án này, trao đổi với PV, ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội rằng, hiện nay, chưa thể cung cấp thêm thông tin gì về đề án này.

Còn một lãnh đạo Sở GTVT Hà Nội cho hay, các vị trí đơn vị tư vấn lập ra mới chỉ là những dự thảo, đề xuất. Sau khi nhận phương án, Sở còn phải tiến hành rà soát, đánh giá, nghiên cứu và đề xuất thành phố. Do đó, hiện nay, chưa thể thông tin thêm.

Trao đổi với PV, chuyên gia giao thông, TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc NXB GTVT cho rằng, việc thực hiện quy hoạch một cách đồng nhất giao thông nội đô Hà Nội, tức, hạn chế phương tiện cá nhân để giảm ùn tắc và nâng cao phương tiện công cộng là hoàn toàn đúng.

Tuy nhiên, việc triển khai phải có lộ trình, mục đích và đích đến chứ không nên làm một cách lan man, không có cơ sở khoa học, thực tiễn.

TS Nguyễn Xuân Thủy

"Cá nhân tôi cho rằng, việc đề xuất tổ chức các trạm thu phí xe ô tô vào nội thành Hà Nội, dù có là trạm không dừng cũng hơi vội vàng, nếu không muốn nói thiếu hợp lý, thiếu tính khả thi, chưa đúng với tình hình thực tế ở Thủ đô.

Chúng ta cần phải có sự đánh giá khách quan, toàn diện, đầy đủ căn cứ khoa học, thực tế", TS Thủy nói.

Ông phân tích, thực tế, một số nước trên thế giới có thực hiện việc thu phí vào trung tâm thành phố trong các giờ cao điểm. Song, đa phần các nước này, hệ thống giao thông công cộng đều phát triển tốt, đáp ứng được nhu cầu của người dân.

Trong khi đó, ở Hà Nội, hiện nay, có đến 80 - 90% người dân phải dùng các phương tiện cá nhân để di chuyển còn các phương tiện công cộng mới chỉ chiếm khoảng 10% và không đáp ứng được yêu cầu, chưa thực sự thuận tiện với người dân.

"Nếu chúng ta hạn chế phương tiện cá nhân thì người dân đi bằng gì? Giao thông công cộng của Thủ đô hiện đáp ứng đến đâu? Xe buýt có đúng giờ không? Đường sắt đô thị hiện nay ra sao rồi?

Một tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông cả chục năm nay chưa có cho người dân đi rồi tuyến Nhổn - ga Hà Nội vẫn đang chậm tiến độ. Nhìn tất cả lại mới thấy, hiện nay, giao thông công cộng của Hà Nội còn quá nhiều vấn đề.

Do đó, tôi cho rằng, chưa nên nghĩ đến việc thu phí phương tiện vào nội đô của người dân", TS Thủy nêu và thông tin, từ đầu năm 2012, lãnh đạo Bộ GTVT lúc đó cũng từng đề xuất phương án thu phí ô tô vào trung tâm thành phố giờ cao điểm nhưng chưa thực hiện được.

Vị chuyên gia này đề nghị, trong thời điểm hiện tại và sắp tới, thay vì đề xuất lập trạm thu phí, Hà Nội nên tập trung phát triển, hoàn thiện mạng lưới giao thông công cộng, để đáp ứng được nhu cầu của người dân.

"Đến khi nào mà các tuyến đường sắt đô thị hoạt động, kết nối tốt việc đi lại, xe buýt chạy đúng giờ, thuận tiện cho người dân thì chúng ta hãy nghĩ tới việc hạn chế phương tiện cá nhân.

Đồng thời, tôi cũng nghĩ rằng, khi phương tiện công cộng đáp ứng được tốt nhu cầu người dân thì tự động họ sẽ hạn chế bớt phương tiện cá nhân", TS Thủy nêu thêm.

LẬP 87 TRẠM THU PHÍ CHƯA PHÙ HỢP VỚI PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ THÔNG MINH

Nguyên Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội Bùi Danh Liên cho hay, ông ủng hộ tất cả các đề xuất giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Với đề xuất lập trạm thu phí vào nội đô, ông Liên nói, đây không phải là đề xuất mới được đưa ra và trước đây, ông đã có ý kiến về việc này.

Ông Bùi Danh Liên

"Tôi đã từng nêu rõ, đề án lập trạm thu phí chưa thể làm được bởi hiện hạ tầng giao thông của Thủ đô còn rất yếu, kém, ùn tắc giao thông thường xuyên, các phương tiện công cộng chưa đáp ứng được nhu cầu.

Bên cạnh đó, việc triển khai xây dựng các dự án như đường sắt còn kéo dài và muốn thực hiện đề án này phải đi kèm với các đề án thành phần khác. Do đó, việc thực hiện đề án này phải nghiên cứu, đánh giá thật kỹ và có thời gian chuẩn bị cho chu đáo", ông Liên nêu.

Ông Liên cũng dẫn chứng tại nhiều nước phát triển như Singapore cũng đã triển khai thu phí và đạt được hiệu quả. Khi xe được gắn thẻ thu phí lưu thông qua trạm thì sẽ tự động trừ tiền trong tài khoản ngân hàng. Thậm chí, lái xe có thể lựa chọn đi trên làn đường 80 hay 100km/h, có giá tiền khác nhau.

"Tuy nhiên, Singapore áp dụng công nghệ 4.0, giao thông thông minh để điều hành hệ thống giao thông đô thị cũng như thu phí nên rất thuận tiện, đi lại không bị ùn tắc.

Trong khi đó, mình lại đề xuất lập 87 trạm thu phí thì tôi thấy không ổn và chưa thực sự phù hợp với phát triển thành phố thông minh.

Chưa kể, chủ trương này động chạm trực tiếp đến quyền lợi của người dân, do đó, phải có sự đánh giá bằng thăm dò dư luận xã hội kết hợp tuyên truyền để người dân thông suốt, ủng hộ.

Song muốn người dân ủng hộ thì phải có điều kiện về phương tiện giao thông công cộng đáp ứng được nhu cầu của họ", ông Liên nói thêm.

Một chuyên gia giao thông từng cộng tác cho JICA ở Hà Nội nhìn nhận, đề án này chưa thực sự khả thi và cần phải có đánh giá tổng thể, kỹ càng.

Theo vị này, các phương án kỹ thuật áp dụng thu phí cần được thực hiện khoa học, tránh tình trạng ùn tắc cục bộ tại trạm dẫn đến mục tiêu ban đầu chưa giải quyết được lại tạo ra bất cập mới.

Đồng thời, khi triển khai thu phí cần tránh chồng chéo giữa các loại phương tiện bị áp phí, loại phương tiện được miễn, giảm.

Bên cạnh đó, Hà Nội cần có giải trình cụ thể về việc sử dụng nguồn phí thu được sẽ bổ sung vào ngân sách hay xây dựng hạ tầng giao thông. Điều này Hà Nội phải làm rõ để người dân có lòng tin.

Theo đề xuất, sẽ lập 87 trạm thu phí ở khu vực vành đai 3, hoạt động từ 5h đến 21h hàng ngày; dự kiến thu phí ô tô vào trung tâm thành phố từ năm 2025.

Đơn vị tư vấn xác định ranh giới thu phí ô tô từ vành đai 3; chu vi khu vực thu phí khoảng 51 km, diện tích 150km2.

Đề án nêu dự kiến 68 vị trí với 87 trạm thu phí đặt bên trong ranh giới vành đai 3, nằm trên các trục đường hướng tâm vào trung tâm thành phố. Một số vị trí dự kiến đặt tại nút giao Nguyễn Trãi - Khuất Duy Tiến, Nút giao Big C Thăng Long, Lê Văn Lương, Xuân Thủy, Giải Phóng, Cổ Linh - cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Hoàng Quốc Việt, Võ Chí Công, cầu Đông Trù, cầu Chương Dương, cầu Thanh Trì...

Các phương tiện đi đường vành đai 3, xe quá cảnh, không vào trung tâm sẽ không phải trả phí.