Cần chuẩn bị gì cho mâm cỗ cúng giao thừa Tết Ất Tỵ 2025?

Tết Nguyên đán là dịp lễ lớn nhất trong năm của người Việt, là thời điểm để các gia đình đoàn tụ, tưởng nhớ tổ tiên, cầu chúc cho một năm mới an khang thịnh vượng, mọi sự tốt lành. Trong các nghi thức cúng Tết, lễ cúng giao thừa có vai trò đặc biệt quan trọng để tiễn năm cũ, đón năm mới.

Cần chuẩn bị gì cho mâm cỗ cúng giao thừa?

Thông thường, các gia đình Việt chuẩn bị hai mâm cỗ cúng giao thừa, một mâm cỗ để cúng ngoài trời, một mâm cúng trong nhà. Mỗi mâm cỗ có những món ăn đặc trưng và ý nghĩa riêng biệt, phù hợp với từng nghi thức và phong tục. Một số gia đình cho điều kiện không gian không đủ hoặc những lý do khác nên chỉ làm mâm cỗ cúng trong nhà.

Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cỗ cúng ngoài trời được chuẩn bị để tiễn vị thần hành khiển cũ và đón vị thần hành khiển mới. Đây là nghi thức tiễn biệt những điều không may mắn của năm cũ, đồng thời cầu mong năm mới bình an, phát tài phát lộc. Các gia đình thường cúng mâm lễ ngoài trời ở gần cửa chính hoặc trong khuôn viên nhà, nơi có không gian rộng rãi, phù hợp với việc cúng thần linh.

Mâm cỗ ngoài trời có thể là lễ mặn hoặc lễ chay, tùy theo điều kiện và truyền thống của từng gia đình. Các món ăn chủ yếu trong mâm lễ cúng ngoài trời gồm:

• Gà trống luộc: Gà trống được chọn để cúng vì mang ý nghĩa linh thiêng, tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển và thịnh vượng.
• Bánh chưng: Bánh chưng là biểu tượng của đất, là món ăn không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên đán, thể hiện lòng biết ơn với đất trời.
• Xôi gấc: Màu đỏ của xôi gấc tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và sức khỏe.
• Khoanh giò lụa: Là món ăn truyền thống, thể hiện sự đủ đầy, thịnh vượng trong năm mới.
• Mâm ngủ quả: Thường là các loại quả như bưởi, chuối, cam, quýt, mãng cầu, lựu, mang ý nghĩa cầu mong phúc lộc đầy nhà.
• Đĩa gạo, đĩa muối: Gạo tượng trưng cho sự no đủ, muối là biểu tượng của sự thanh khiết, mặn mà trong cuộc sống.
• Rượu, nước: Rượu tượng trưng cho sự thịnh vượng, nước biểu trưng cho sự sống, sức khỏe.
• Hoa tươi: Hoa cúng giao thừa thường là hoa tươi, như hoa cúc, hoa mai, hoa đào, tùy theo từng vùng miền.
• Đèn (nến) và hương: Đèn tượng trưng cho ánh sáng, sự chiếu sáng của trí tuệ, hương thể hiện sự thanh khiết và cầu mong sự phù hộ của các vị thần linh.
• Trầu cau: Trầu cau là vật phẩm không thể thiếu trong lễ cúng, mang ý nghĩa cầu mong sự gắn kết, hòa thuận trong gia đình.

Ngoài các món ăn, gia chủ cũng có thể chuẩn bị thêm tiền vàng mã, mũ của quan hành khiển, như một phần của nghi thức truyền thống.

Mâm lễ cúng giao thừa trong nhà

Mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà để cúng gia tiên và Thổ công, cầu mong gia đình được bình an, sức khỏe, và gặp nhiều điều tốt lành trong năm mới. Mâm cỗ cúng trong nhà thường được chuẩn bị đầy đủ hơn và tuỳ theo từng vùng miền mà có sự khác biệt về các món ăn.

Mâm cỗ cúng giao thừa ở miền Bắc thường gồm 4 bát và 4 đĩa, nếu cỗ lớn thì có thể lên tới 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa, thể hiện sự thịnh vượng, đủ đầy. Các món ăn đặc trưng gồm: Móng giò hầm măng, bóng bì nấu thập cẩm, canh mọc, miến nấu lòng gà, xôi, bánh chưng, thịt luộc, thịt đông, giò lụa, giò xào, nộm, dưa hành muối.

Mâm cỗ cúng giao thừa ở miền Trung có sự pha trộn giữa các món ăn đậm đà, đặc biệt là các món nguội và các món chế biến từ thịt, cá. Mâm cỗ thường đơn giản nhưng tinh tế, với những món ăn đặc trưng mang đậm hương vị miền Trung như: Dưa món, giò lụa, thịt đông, gà bóp rau răm, thịt heo luộc, bát măng khô ninh, bát miến, cá chiên hoặc chả ram

Mâm cỗ cúng giao thừa miền Nam đơn giản hơn do khí hậu nắng nóng, các gia đình thường ưu tiên món nguội, dễ ăn và mát mẻ như canh khổ qua nhồi thịt, canh măng, thịt kho hột vịt, chả giò, củ kiệu, bánh tét.

Trình tự cúng giao thừa

Theo quan niệm truyền thống, lễ cúng giao thừa ngoài trời cần phải được thực hiện trước nhằm tiễn quan hành khiển cũ và đón quan hành khiển mới. Sau đó, gia chủ mới thực hiện lễ cúng trong nhà để cầu nguyện cho tổ tiên và thần linh bảo vệ gia đình trong năm mới.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, nhiều gia đình sống ở chung cư không có không gian ngoài trời. Trong trường hợp này, gia chủ có thể chỉ thực hiện lễ cúng giao thừa trong nhà hoặc lựa chọn khu vực sân chung cư để tiến hành lễ cúng.