Bị kim tiêm, vật nhọn đâm, nghi ngờ nhiễm HIV thì cần làm những gì để phòng tránh nguy hiểm?

Vừa qua, trường hợp 10 người tại Sài Gòn bị đâm bằng kim tiêm khi đang di chuyển trên đường và phải đến bệnh viện điều trị phơi nhiễm HIV đang gây hoang mang cho rất nhiều người. Bên cạnh bảo vệ bản thân khỏi các yếu tố gây lây nhiễm HIV, chúng ta cũng cần trang bị những kiến thức sơ cứu, xử lý khi rơi vào tình huống phơi nhiễm HIV để phòng tránh nguy hiểm và hậu quả xấu.

Hiểu đúng về tình trạng phơi nhiễm HIV

Theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y Tế): Phơi nhiễm với HIV (exposure) là tình huống có tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các dịch cơ thể của người nhiễm HIV hoặc nghi ngờ nhiễm HIV dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV. 

Phơi nhiễm HIV được chia làm 2 loại là phơi nhiễm nghề nghiệp và ngoài môi trường nghề nghiệp (tại cộng đồng). Trong đó, các tình huống mà người dân hay gặp là phơi nhiễm ngoài nghề nghiệp, điển hình như trường hợp bị đâm vào kim tiêm, vật nhọn có nghi dính máu hoặc dịch của người mắc HIV, sử dụng chung bơm kim tiêm với người có mắc HIV...

Phơi nhiễm HIV là một tình trạng rất hay gặp trong cuộc sống thường ngày nhưng không phải cứ phơi nhiễm là sẽ bị mắc HIV. Tuy nhiên, vì nhiều người không trang bị kiến thức đầy đủ hoặc do tâm lý quá hoảng loạn nên đã khiến cho việc điều trị dự phòng diễn ra muộn, gây nên những hậu quả khó lường.

Cần làm gì khi bị đâm phải kim tiêm, vật nhọn hoặc dính máu nghi ngờ nhiễm HIV

Các tình huống phơi nhiễm HIV ngoài môi trường nghề nghiệp thường rất đa dạng với những nguy cơ khác nhau. Việc quan trọng nhất cần làm là nhanh chóng xử lý bởi càng để lâu thì hậu quả có thể sẽ càng nghiêm trọng.

1. Xử lý phơi nhiễm

- Với trường hợp bị bắn vào mắt, mũi, miệng, bề mặt da: nhanh chóng dùng nước sạch hoặc nước muối sinh lý để ngâm mắt, xịt mũi, súc miệng trong vòng 5 phút. Nếu bề mặt da không có tổn thương thì chỉ cần rửa sạch, không chà xát mạnh. Quần áo bị dính máu hoặc dịch thì nên tiêu huỷ luôn.

- Nếu bị đâm hoặc giẫm phải kim tiêm, vật nhọn nghi dính máu HIV: bình tĩnh lấy vật gây tổn thương ra, rửa vết thương dưới vòi nước sạch. Tốt nhất, hãy để máu tự chảy ra, tuyệt đối không bóp, nặn cho máu chảy thêm. Sau đó, dùng xà bông rửa sạch rồi dùng thuốc sát khuẩn để sát trùng rồi băng bó vết thương lại.

*Lưu ý: Khi đến cơ sở y tế, hãy thông báo rõ tình huống gặp phải và các bước sơ cứu của bạn cho y bác sĩ biết.

2. Đến bệnh viện/cơ sở y tế ngay lập tức để tiến hành xét nghiệm, điều trị dự phòng

Sau quy trình xử lý phơi nhiễm, trong vòng 24 giờ, chúng ta cần đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế ngay lập tức để đánh giá về tình trạng nhiễm HIV và tiến hành các xét nghiệm, điều trị dự phòng bằng thuốc ARV trong trường hợp cần thiết. Quá trình này cơ bản sẽ diễn ra như sau:

- Đánh giá tình trạng nhiễm HIV; phạm vi, tần suất và thời gian có nguy cơ phơi nhiễm; nguồn lây nhiễm.

- Tư vấn trước xét nghiệm HIV.

- Tiến hành các xét nghiệm ban đầu như: HIV, viêm gan vi rút B, C; xét nghiệm đánh giá tình trạng mang thai; ngoài ra có thể xét nghiệm tình trạng HIV của người gây phơi nhiễm nếu chưa biết tình trạng nhiễm HIV; tiến hành điều trị dự phòng bằng thuốc ARV nếu thấy cần thiết.

*LƯU Ý QUAN TRỌNG: Việc xử lý sau khi phơi nhiễm HIV cần diễn ra nhanh chóng bởi càng để lâu thì hậu quả sẽ càng nghiêm trọng, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn gấp nhiều lần.

Nguồn tham khảo: Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y Tế (vaac.gov.vn)