Bí ẩn: Tỷ lệ ung thư đại trực tràng của thế hệ 9x đã tăng gấp 2-4 lần thế hệ ông bà

Một trong những bí ẩn khiến các nhà dịch tễ học ung thư hiện nay hết sức hoang mang: Tại sao ngày càng có nhiều người trẻ tuổi mắc ung thư đại trực tràng?

Theo thống kê mới nhất từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở những người trưởng thành dưới 55 tuổi đã tăng 2% mỗi năm kể từ giữa thập niên 1990. Điều này có nghĩa là một người sinh ra thuộc thế hệ 9x sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao gấp đôi, và trực tràng cao gấp bốn lần thế hệ ông bà họ, những người sinh năm 1950 trở lại.

Xu hướng đáng báo động này đã khiến Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ phải hạ thấp độ tuổi tầm soát ung thư đại trực tràng xuống 45-50 tuổi. "Và tình hình không chỉ xấu một cách ổn định", Thomas Weber, giám đốc khoa phẫu thuật ung thư tại Northwell Health New York, cho biết. "Vấn đề vẫn còn đang tiếp tục xấu đi".

Tỷ lệ ung thư đại trực tràng của thế hệ 9x đã tăng gấp 2-4 lần thế hệ ông bà

Một nghiên cứu mới, được công bố vào ngày 17 tháng 5 trên tạp chí Lancet Gastroenterology & Hepatology, cho thấy sự gia tăng tỷ lệ mắc ung đại trực tràng ở người trẻ tuổi có thể là xu hướng chung trên toàn thế giới.

Nhìn vào dữ liệu theo dõi dài hạn về tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở nhiều nước - bao gồm Đan Mạch, Canada, New Zealand và Vương quốc Anh - các tác giả đã tìm thấy một sự gia tăng những ca bệnh ở nhóm người dưới 50 tuổi trong vòng 1 thập kỷ gần đây nhất theo dõi được (2004-2014).

Các nhà nghiên cứu đưa ra một số giả thuyết giải thích cho hiện tượng này, ví dụ như tỷ lệ béo phì và các yếu tố hình thành nên hệ vi sinh đường ruột trong thời thơ ấu. Kể từ năm 1980, tỷ lệ béo phì đã tăng gấp đôi tại hơn 70 quốc gia trên thế giới. 39% người trưởng thành Hoa Kỳ hiện đang béo phì, cùng với 19% trẻ em và thanh thiếu niên.

Một nghiên cứu gần đây trên tạp chí JAMA đã xem xét 85.000 phụ nữ và tìm thấy mối liên hệ giữa trọng lượng cơ thể cao hơn, đặc biệt là béo phì với nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn.

Nhưng béo phì chưa phải là câu trả lời cuối cùng, giải thích cho tỷ lệ ung thư đại trực tràng gia tăng ở người trẻ. Nhà dịch tễ học ung thư đến từ Đại học Washington, Yin Cao, tác giả nghiên cứu trên JAMA khẳng định: "Tôi nghĩ chúng ta đang tiến gần hơn đến lời giải của bí ẩn, có điều béo phì không phải là câu trả lời cuối cùng".

Dưới đây là lý do tại sao.

Mối liên hệ giữa béo phì và ung thư đại trực tràng

Ung thư đại trực tràng là bệnh ung thư phổ biến thứ ba được chẩn đoán ở Hoa Kỳ. Cứ 100 người thì có từ 4-5 người sẽ mắc ung thư đại trực tràng tại một thời điểm nào đó trong cuộc đời.

Mặc dù nó từng là một căn bệnh chủ yếu xuất hiện sau tuổi trung niên, nhưng các nhà nghiên cứu đang cảnh báo ung thư đại trực tràng đang dần dịch chuyển về phía những người trẻ tuổi. Ngày càng có nhiều người trong độ tuổi 20 và 30 phải nhận chẩn đoán, và họ đang chết vì ung thư đại trực tràng.

Các giai đoạn của ung thư đại trực tràng

Béo phì được coi là nguyên nhân tiềm ẩn của ung thư đại trực tràng khởi phát sớm, bởi vì nó có liên quan đến tình trạng viêm trong cơ thể. Bạn có thể nghĩ về viêm theo hai cách:

Có viêm hữu ích, như khi cơ thể của bạn phản ứng miễn dịch với một cuộc tấn công của những kẻ xâm lược ngoại lai – điển hình là khi da của bạn đỏ lên hoặc bạn sốt để chống lại vi khuẩn trong cơ thể.

Loại còn lại, viêm gây hại là viêm mạn tính, xảy ra khi phản ứng viêm của cơ thể bạn gặp tình trạng quá tải, bây giờ, nó cản trở khả năng chống lại virus và bệnh tật. Một biện pháp phát hiện tình trạng này là xét nghiệm CRP, một chỉ dấu máu có tên đầu đủ là phản ứng protein C.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên quan giữa mức độ CRP cao hơn và các bệnh mạn tính khác nhau, bao gồm ung thư, viêm khớp, bệnh tim mạch và tiểu đường. Những người lười vận động, béo phì hoặc có chế độ ăn uống không lành mạnh dường như cũng có mức CRP cao hơn trong cơ thể của họ.

Nghiên cứu của JAMA đã xem xét 85.000 phụ nữ trong độ tuổi từ 25 đến 42, những người được theo dõi từ năm 1989 đến 2011. Các nhà nghiên cứu đã lập bảng phân bố ung thư đại trực tràng khởi phát sớm so với chỉ số khối cơ thể (BMI) - để xem liệu chỉ số BMI cao hơn tại bất kỳ thời điểm nào trong đời người có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng trước tuổi 50 hay không.

Những người có chỉ số BMI cao hơn có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn

Kết quả mà họ tìm thấy không nằm ngoài dự đoán. Câu trả lời là có. 114 phụ nữ bị ung thư đại trực tràng trong nghiên cứu có chỉ số BMI cao hơn. Nguy cơ của họ cũng tăng lên khi trọng lượng cơ thể của họ tăng lên.

Vì vậy, những người mắc bệnh béo phì (chỉ số BMI là 30) có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng sớm gấp đôi so với phụ nữ có chỉ số BMI bình thường (18,5 đến 22,9). Nói cách khác, biểu đồ cho thấy tỷ lệ béo phì tăng đồng hành cùng với nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Vậy còn điều gì bí ẩn?

Cần phải nói rằng, mặc dù chúng ta trông thấy một biểu đồ rõ ràng, tác động của béo phì đối với nguy cơ ung thư là rất khó tách bạch khỏi các hành vi hoặc thuộc tính khác mà những người mắc bệnh béo phì có thể có, ví dụ như chế độ ăn uống của họ.

Các nhà khoa học đã tìm thấy mối liên hệ mạnh mẽ giữa chế độ kiểu phương Tây – ăn nhiều thịt chế biến, thịt đỏ, thịt nội tạng, đồ uống có đường và ngũ cốc tinh chế - với viêm nhiễm và nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn. Vậy thì có thể những người béo hơn đã ăn uống kém dinh dưỡng hơn, từ đó mới bị viêm nhiều hơn và tăng nguy cơ ung thư.

Hơn nữa, nghiên cứu chỉ xem xét một tập hợp nhỏ các trường hợp: 114 ca mắc ung thư đại trực tràng ở người dưới 50 tuổi, so với 16.000 trường hợp khác mỗi năm ở Mỹ.

Vì vậy, trong khi béo phì có thể đóng một vai trò trong việc thúc đẩy xu hướng đáng báo động này, thì nó có lẽ không phải là toàn bộ lời giải thích.

Trong khi có thể đóng một vai trò trong việc thúc đẩy xu hướng đáng báo động của ung thư đại trực tràng, béo phì có lẽ không phải là toàn bộ lời giải thích.

Các nhà nghiên cứu khác đang xem xét liệu ung thư đại trực tràng ở những người trẻ tuổi có thể là kết quả của việc tiếp xúc với một số hoàn cảnh nhất định trong thời thơ ấu hay không? Chẳng hạn như đứa trẻ được sinh thường hay sinh mổ, được điều trị kháng sinh nhiều lần trong thời thơ ấu và một lần nữa là chế độ ăn uống và dinh dưỡng.

Ý tưởng là những yếu tố này có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ từ giai đoạn 3-4 tuổi, và từ đó gây ra những vấn đề sau này trong cuộc đời, bao gồm cả viêm nhiễm và ung thư. Nghiên cứu về lĩnh vực khoa học này vẫn đang ở giai đoạn đầu - nhưng đó là một khu vực đáng xem xét.

Thế còn bây giờ, những người trẻ nên để ý đến xu hướng gia tăng ung thư đại trực tràng sớm, và cẩn thận đi khám khi có một trong số những dấu hiệu của nó.

UNG THƯ ĐẠI TRỰC TRÀNG

Ung thư ung thư đại trực tràng là những khối u ung thư phát triển trong ruột già, đại tràng hoặc trực tràng. Chúng thường có nguồn gốc từ polyp, các tổ chức tiền ung thư. Khoảng 90% ung thư đại trực tràng phát triển từ polyp.

Ung thư đại trực tràng là bệnh phổ biến ở cả nam và nữ giới. Nó chỉ đứng sau ung thư phổi, tiền liệt tuyến và ung thư vú.

Triệu chứng của ung thư đại trực tràng bao gồm:

- Chảy máu từ hậu môn

- Phân dính máu

- Thay đổi thói quen đại tiện kéo dài 3 tuần trở lên

- Sút cân không rõ lý do

- Mệt mỏi

- Đau bụng

Hầu hết các ca ung thư đại trực tràng không có nguyên nhân rõ ràng. Nhưng đây là những đối tượng có nguy cơ cao :

- Người trên 50 tuổi

- Có tiền sử bệnh trong gia đình

- Có polyp trong ruột

- Măc bệnh viêm loét ruột, chẳng hạn như bệnh Crohn

- Lối sống không lành mạnh

Điều trị ung thư đại trực tràng hiện nay thường kết hợp cả phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Khoảng 90% bệnh nhân sống trên 5 năm nếu phát hiện trong giai đoạn đầu. Bệnh để càng lâu không điều trị, tiên lượng càng xấu.

Tham khảo Vox