Benin là một quốc gia nằm ở vùng Tây Phi, nơi có bộ tộc Fon sinh sống. Vì điều kiện kinh tế khó khăn, cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế thiếu thốn nên trẻ em bộ tộc này thường chết yểu vì bệnh tật hoặc nhiều lý do khác. Vì lẽ đó, bộ tộc này có tỷ lệ trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh đôi, tử vong cao trên thế giới.
Việc mất đi những người thân trong gia đình, đặc biệt là những em bé đỏ hỏn chưa bao giờ là điều dễ dàng vượt qua đối với bất kỳ ai và người dân bộ tộc Fon cũng vậy. Nhưng họ đã xoa dịu nỗi đau này bằng cách tạo ra hình nộm búp bê của những đứa trẻ sơ sinh đã mất và nuôi dưỡng chúng như thể chúng vẫn còn sống.
Nhiếp ảnh gia người Pháp Eric Lafforgue đã có dịp đặt chân đến vùng đất này và ghi lại những bức ảnh chân thực về cuộc sống của người dân bộ tộc kỳ lạ nơi đây với những con búp bê được ví như những đứa trẻ sơ sinh xấu số.
Người Fon nói rằng những con búp bê chứa đựng linh hồn của đứa trẻ và có sức mạnh mang lại may mắn cho gia đình, tùy thuộc vào cách chúng được đối xử tốt như thế nào. Vậy nên mỗi ngày, búp bê được cho ăn, được tắm sạch sẽ, được cho ngủ trên “giường”. Nhiều con búp bê còn được đi học cùng anh chị em trong nhà hoặc được đi “nhà trẻ” do các già làng trông giữ.
Tuy nhiên, không phải mọi đứa trẻ đều trở thành búp bê sau khi chúng chết, phong tục này chỉ áp dụng cho những đứa trẻ sinh đôi, sinh ba. Bởi lẽ ở bộ tộc Fon, cứ 20 ca sinh đôi có 1 ca tử vong. Nếu có cặp song sinh sống qua 3 tháng, cả làng sẽ tặng quà chúc mừng. Nếu cặp song sinh tử vong, chúng sẽ được tạc thành búp bê và đặt trước cửa để mọi người biết.
Người dân bộ tộc Fon thường xuyên lau chùi búp bê, cho chúng tắm ở hồ bằng bọt biển. Sau khi tắm xong, búp bê được lau khô, xịt nước hoa còn miếng bọt biển bị vứt đi. Nhiều con búp bê được lau chùi nhiều đến mức mòn cả mặt.
Những con búp bê thường được cho “uống” đồ ngọt vì đồ ngọt mang ý nghĩa hòa bình theo quan niệm của người Fon.
Người dân bộ lạc Fon làm búp bê cho những trẻ em sinh đôi tử vong khi mới ra đời
Một người mẹ, tên là Hounyoga, sống ở làng Bopa, đã cho nhiếp ảnh gia Lafforgue được tận mắt thấy cuộc sống với những con búp bê của bà.
Người phụ nữ 40 tuổi này kết hôn với một người bảo quản xác chết của những tên tội phạm trước khi sử dụng hộp sọ của họ cho các nghi lễ.
Bà đã có 9 người con. Trong số đó có một số cặp song sinh chết cách nhau chỉ vài tháng khi mới 2 tuổi, và bà cũng vài lần bị sẩy thai.
Cặp song sinh đã chết của bà Hounyoga được gọi là Zinsou (cậu bé) và Zinhoue (cô bé). Vào buổi sáng, giống như bất kỳ đứa trẻ nào, cặp song sinh được mẹ tắm bằng găng tay ướt.
Chúng cũng được cho đi cọ rửa hàng tuần trong hồ nước, không phải vì chúng bẩn mà để "đuổi tà ma". Ông Lafforgue giải thích: “Hounyoga lau chúng bằng bọt biển và xà phòng. Sau đó, cô ấy lau khô chúng và xịt nước hoa lên chúng. Việc tắm rửa kết thúc. Cô ném miếng bọt biển xuống hồ nước, càng xa càng tốt. Nếu cô ấy mang nó về nhà, cô ấy sẽ mang theo những linh hồn xấu xa".
Tiếp theo là giờ ăn trưa.
Lafforgue giải thích: “Cô ấy đặt cặp song sinh trên hai chiếc ghế sắt nhỏ quanh bàn nơi chúng tôi ngồi. Bây giờ là 1 giờ chiều và cô ấy phải phục vụ bữa trưa cho cặp song sinh. Thức ăn được đi kèm với nước và đồ uống có gas bởi vì theo tín ngưỡng voodoo, đường tượng trưng cho sự hòa bình".
Ông Lafforgue được giải thích rằng: "Khi cho đường vào các con búp bê, bạn sẽ tăng cơ hội có một cuộc sống tốt đẹp hơn vì cặp song sinh có sức mạnh siêu nhiên và khả năng ảnh hưởng đến vận mệnh của bạn".
Sau bữa trưa, Hounyoga đến thăm một ngôi đền nhỏ với những con búp bê, nơi cô đưa phần còn lại của bữa ăn cho một vị thần rắn tên là Dan. Sau đó, bà cắn miếng trầu rồi vẩy vào búp bê để chúng thấy “hạnh phúc”.
Chồng bà Hounyoga luôn mang theo búp bê bên người
Hàng tuần bà Hounyoga đều đưa những con búp bê ra hồ tắm. Sau khi tắm cho búp bê, bà lau khô và xịt nước hoa
Khi gia đình không có thời gian chăm sóc, búp bê sẽ được gửi trong “nhà trẻ”
Một người đàn ông chăm sóc búp bê trong nhà trẻ. Búp bê vẫn được cho ăn, cho ngủ đầy đủ
Búp bê thường được cho uống nước ngọt
Hounyoga thường mang thức ăn thừa của búp bê đến cúng tại đền thờ thần rắn Dan. Sau đó, bà cắn miếng trầu rồi vẩy vào búp bê để chúng thấy “hạnh phúc”
Búp bê được ngủ trên giường, đắp chăn bằng vải trắng
Cô Ablossi đã mất 5 người con, một cặp sinh đôi và ba em bé sinh ba
Nguồn: getitrightnigerians