Bất chấp: Cha mẹ phải giả nghèo trước mặt con trong 3 trường hợp này

Trong thời đại mà trẻ con 5 tuổi đã biết hỏi bố mẹ có “đầu tư chứng khoán chưa”, còn học sinh cấp 2 đã rành chuyện “bán hàng online kiếm tiền triệu”, việc dạy con về tiền bạc chưa bao giờ quan trọng đến vậy. Không chỉ đơn thuần là dạy tiết kiệm hay tiêu xài hợp lý, mà là dạy để con không ảo tưởng về tiền, không ngộ nhận về giá trị bản thân, và cũng không “đạp đổ” động lực phấn đấu vì nghĩ rằng: “Mọi thứ đã có ba mẹ lo”.

Vì thế, dù cha mẹ có khá giả, vẫn nên “giả nghèo” trong 3 trường hợp này, để con cái lớn lên vững vàng, không ỷ lại và biết tự thân vận động.

1. Khi con bắt đầu so sánh mình với bạn bè

Khoảnh khắc con về nhà, mặt mếu máo kể rằng “cả lớp ai cũng có iPhone, chỉ có con dùng điện thoại cùi bắp”, đó không chỉ là chuyện một chiếc máy mà là lần đầu tiên con tiếp xúc với cảm giác khác biệt. Nhiều cha mẹ vội vàng mua ngay món đồ tốt nhất, chỉ để con không bị ra rìa, không thua bạn kém bè. Nhưng khoan đã, đây lại chính là thời điểm vàng để “giả nghèo”.

Hãy bình tĩnh nói: “Nhà mình không dư dả như vậy, mẹ bố phải đi làm rất vất vả, điện thoại kia chưa cần thiết đâu con”. Câu trả lời này không khiến con bị thiệt, mà là bài học đầu tiên để con hiểu rằng: Có những thứ cần, có những thứ muốn. Không phải thứ gì cũng có được, chỉ vì bạn bè có. Việc giả nghèo không phải để lừa dối, mà là để con học cách phân biệt giữa giá trị và giá cả, giữa nhu cầu thật và áp lực xã hội.

2. Khi con chưa từng biết quý đồng tiền

Con bạn có bao giờ vòi vĩnh xin mua đồ chơi xong rồi quăng xó chỉ sau 2 hôm? Có bao giờ tiêu hết tiền lì xì Tết trong vòng vài ngày mà chẳng biết đã chi vào cái gì? Nếu câu trả lời là có, thì dù bạn có bao nhiêu trong tài khoản ngân hàng, cũng nên “giả nghèo” với con trong giai đoạn này.

Trẻ em không tự dưng sinh ra đã biết quý trọng đồng tiền. Chúng học điều đó qua việc thấy người lớn tiết kiệm, cân nhắc, và đánh đổi thời gian để kiếm tiền. Khi cha mẹ luôn rút ví ngay lập tức trước mọi yêu cầu, trẻ sẽ mặc định rằng tiền là thứ “muốn là có”, không cần nỗ lực.

Hãy thử nói với con: “Tháng này mẹ chỉ còn 200 ngàn để chi tiêu cho những thứ không bắt buộc. Con muốn mua món đồ đó thì hãy góp cùng mẹ, hoặc đợi đến sinh nhật”.

Hoặc tốt hơn, hãy cho con cơ hội để “kiếm tiền” bằng việc làm việc nhà, gấp quần áo, lau bàn, nấu cơm cùng mẹ. Khi đồng tiền gắn liền với công sức, trẻ sẽ hiểu: Có tiền không khó, nhưng giữ và dùng đúng chỗ mới là thử thách.

3. Khi con bắt đầu định hướng tương lai

Giai đoạn cuối cấp 2, đầu cấp 3 là thời điểm nhạy cảm. Đây là lúc con bắt đầu nghĩ về nghề nghiệp, về ngành học và cả... “muốn kiếm thật nhiều tiền”. Nếu bạn vung tiền cho con quá mức, con rất dễ ngộ nhận rằng: Sự sung túc là đương nhiên. Và từ đó, con sẽ không cần nỗ lực vì “bố mẹ cũng lo được hết.”

Lúc này, việc cha mẹ “giả nghèo” không chỉ là chiến thuật mà là định hướng. Hãy kể cho con nghe những ngày bố đi xe máy cũ kỹ đi làm xa, mẹ từng thức khuya làm thêm để gom đủ tiền học. Hãy để con biết, gia đình có thể hỗ trợ, nhưng không bao cấp mãi. Và nếu muốn sống tốt trong tương lai, con không thể chỉ dựa vào nền tảng có sẵn mà phải có chính mình: năng lực, phẩm chất và ý chí.

Đừng ngại cho con trải nghiệm những kỳ học bổng, những mùa hè làm thêm hoặc thử sức với các dự án nhỏ. Đừng tạo cảm giác “dư giả giả tạo” khiến con nghĩ rằng: mọi thứ đều miễn phí chỉ vì nhà có điều kiện.

Giả nghèo không phải là nói dối con, mà là một cách dạy con trưởng thành đúng lúc. Có những lúc, cha mẹ cần nén lòng không đáp ứng ngay, không cho con cái điều kiện tốt nhất để con học cách tự tạo ra điều kiện cho mình. Người làm cha mẹ giỏi không phải người cho con nhiều nhất, mà là người biết khi nào nên cho và khi nào nên để con tự bước đi.

Tiền bạc có thể tạo điều kiện, nhưng không thay thế được bản lĩnh. Và sự bản lĩnh đó đôi khi lại bắt đầu từ những câu nói đơn giản như: “Nhà mình không dư dả đâu con ạ. Con phải cố gắng thôi”.