Thực phẩm là nguồn sống, nhưng nếu bảo quản sai cách, nó có thể biến thành “kẻ thù” âm thầm trong nhà bạn. Đừng nghĩ chuyện ung thư hay bệnh tật xa vời – chỉ một thói quen nhỏ như để đồ ăn trong hộp nhựa nóng hay quên kiểm tra tủ lạnh cũng đủ khiến cả gia đình lâm nguy.
Dưới đây là 6 sai lầm phổ biến mà nhiều người vẫn vô tư làm, kèm lời khuyên để bạn sửa ngay trước khi quá muộn. Đọc xong, đảm bảo bạn sẽ giật mình nhìn lại cách bảo quản đồ ăn nhà mình!
1. Đựng Đồ Ăn Nóng Trong Hộp Nhựa Kém Chất Lượng
Bạn có thói quen đổ canh nóng, cơm vừa nấu xong vào hộp nhựa rồi cho ngay vào tủ lạnh không? Nếu hộp đó là loại nhựa rẻ tiền, không ghi rõ “an toàn cho lò vi sóng” hay “BPA-free”, thì xin chúc mừng, bạn đang tự “tặng” cả nhà một liều chất độc!
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhựa kém chất lượng khi gặp nhiệt độ cao sẽ giải phóng các hóa chất như BPA (Bisphenol A) hoặc phthalates vào thực phẩm. Những chất này tích tụ lâu dài trong cơ thể có thể làm rối loạn nội tiết, tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư tuyến giáp, thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ. Người bán hộp nhựa ngoài chợ còn chẳng dám dùng, bạn lại hồn nhiên “nuôi” bệnh cho cả nhà!
Khắc phục: Chọn hộp nhựa có ký hiệu “BPA-free” hoặc dùng hộp thủy tinh/thép không gỉ để đựng đồ nóng. Để nguội bớt trước khi cho vào hộp nhựa.
2. Để Thực Phẩm Lẫn Lộn Sống-Chín Trong Tủ Lạnh
Thịt sống để chung ngăn với rau củ, đồ chín để sát đồ tươi – nghe quen không? Sai lầm này không chỉ khiến thực phẩm nhanh hỏng mà còn là “cầu nối” cho vi khuẩn lây lan.
Vi khuẩn như Salmonella từ thịt sống hay E.coli từ rau chưa rửa có thể dễ dàng “nhảy” sang đồ chín, làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Chưa kể, nếu để lâu, các chất độc từ vi khuẩn (aflatoxin từ nấm mốc chẳng hạn) có thể tích tụ, liên quan đến ung thư gan, theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam. Vậy mà nhiều người vẫn nghĩ “để lẫn tí có sao đâu” – đừng đùa với sức khỏe cả nhà nhé!
Khắc phục: Dùng hộp kín riêng cho đồ sống và đồ chín, để ở ngăn khác nhau (thịt sống ở ngăn đá, rau củ ở ngăn mát dưới cùng). Rửa sạch trước khi cất.
3. Quên Kiểm Tra Hạn Sử Dụng, Để Thực Phẩm Quá Lâu
Mua một bịch sữa, hộp pate hay gói mứt về, để quên trong tủ cả tháng rồi vẫn ăn – bạn có làm vậy không? Thực phẩm quá hạn hoặc để quá lâu dù chưa hết date cũng nguy hiểm không kém!
Khi để quá lâu, chất dinh dưỡng trong thực phẩm giảm dần, vi khuẩn và nấm mốc bắt đầu sinh sôi. Đặc biệt, các loại hạt, ngũ cốc hay đồ khô nếu bị mốc có thể sản sinh aflatoxin – một chất gây ung thư gan cực mạnh, được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư hàng đầu. Người bán hàng còn thẳng tay vứt đồ hết hạn, vậy mà bạn lại tiếc rẻ giữ lại dùng!
Khắc phục: Ghi ngày mua lên bao bì bằng bút lông, sắp xếp tủ lạnh theo thứ tự “dùng trước để trước”. Kiểm tra định kỳ mỗi tuần.
4. Tái Sử Dụng Túi Nhựa Đựng Thực Phẩm Sống Nhiều Lần
Túi nilon đựng cá, thịt sống ở chợ về, rửa qua rồi dùng lại để đựng rau hay đồ ăn chín – nghe tiện nhưng cực kỳ nguy hiểm!
Túi nhựa tái sử dụng, đặc biệt là loại mỏng rẻ tiền, không thể làm sạch hoàn toàn vi khuẩn hay chất độc từ thực phẩm sống. Theo Bộ Y tế Việt Nam, vi khuẩn như Listeria hay Campylobacter bám trên túi có thể lây sang đồ ăn mới, gây ngộ độc hoặc tích tụ độc tố lâu dài. Chưa kể, nhựa kém chất lượng bị phân hủy dưới nhiệt hoặc axit từ thực phẩm, giải phóng chất gây ung thư như dioxin. Túi này người bán còn chẳng dám giữ, bạn lại hồn nhiên dùng đi dùng lại!
Khắc phục: Dùng túi mới cho đồ chín, hoặc chuyển sang túi vải/hộp đựng chuyên dụng. Túi đựng đồ sống thì vứt ngay sau một lần dùng.
5. Bảo Quản Thực Phẩm Trong Tủ Lạnh Quá Đầy
Tủ lạnh nhét chật kín, từ thịt cá đến rau củ, đồ uống – tưởng tiết kiệm chỗ nhưng lại rước họa! Tủ quá đầy khiến không khí không lưu thông, nhiệt độ không đều, dễ làm thực phẩm hỏng nhanh.
Khi nhiệt độ không đủ lạnh (dưới 4°C cho ngăn mát, -18°C cho ngăn đá), vi khuẩn vẫn sinh sôi, đặc biệt là trong thịt và cá. Theo nghiên cứu từ Đại học Y Harvard, thực phẩm hỏng sinh ra các hợp chất độc như nitrosamine (từ thịt muối) hoặc histamine (từ cá), liên quan đến ung thư dạ dày và ruột. Người bán thực phẩm còn biết giữ tủ thoáng, vậy mà nhà mình lại nhồi nhét đến nghẹt thở!
Khắc phục: Chỉ để tủ đầy 70-80% công suất, sắp xếp ngăn nắp để khí lạnh lan tỏa đều. Dọn tủ định kỳ mỗi tháng.
6. Dùng Lại Dầu Ăn Cũ Để Bảo Quản Đồ Chiên
Chiên khoai, cá xong, thấy dầu còn “sạch” nên giữ lại để lần sau dùng tiếp – sai lầm chết người đây rồi! Dầu ăn đã qua nhiệt cao sẽ bị oxy hóa, sinh ra các chất độc như aldehyde và peroxide.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, các chất này khi tích tụ trong cơ thể qua thực phẩm chiên lại nhiều lần có thể gây viêm mãn tính, làm tổn thương tế bào và tăng nguy cơ ung thư gan, ung thư đại tràng. Chưa kể, đồ chiên để lâu trong dầu cũ dễ bị nhiễm khuẩn hoặc nấm mốc. Dầu này người bán đồ ăn còn đổ đi không tiếc, bạn lại giữ làm gì?
Khắc phục: Đổ bỏ dầu đã chiên quá 1-2 lần, dùng dầu mới cho mỗi lần nấu. Bảo quản đồ chiên trong hộp kín, tránh để dầu cũ thấm ngược.
Kết Luận: Đừng Để Sai Lầm Nhỏ Hủy Hoại Sức Khỏe Cả Nhà
Bảo quản thực phẩm không chỉ là chuyện tiện lợi, mà còn là vấn đề sống còn cho cả gia đình. 6 thói quen trên nghe quen nhưng cực kỳ độc hại – từ hộp nhựa nóng, tủ lạnh đầy nhóc đến dầu chiên cũ, tất cả đều có thể âm thầm “nuôi” mầm bệnh, thậm chí ung thư. Người bán còn biết tránh xa, vậy mà bạn lại vô tư làm mỗi ngày! Từ giờ, hãy thay đổi ngay: chọn hộp an toàn, để tủ thoáng, vứt đồ cũ – chỉ vài bước nhỏ mà cứu được sức khỏe cả nhà.