Ngày nay, sự giao thoa giữa nghệ thuật và công nghệ càng rõ rệt khi các công ty trên toàn cầu đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu số, các doanh nghiệp tận dụng truyền thông kỹ thuật số để tiếp cận khách hàng. Cùng với đó, những ngành nghề như quản lý mạng xã hội, thiết kế trải nghiệm người dùng (UX) và thiết kế giao diện (UI) đang dần trở thành xu hướng mới.
Từ xu thế trên, ngành học Truyền thông kỹ thuật số và thiết kế sáng tạo (Digital Media & Art Design) tạo ra những xu hướng sáng tạo mới trong thời đại số. Trong những năm gần đây, các nền tảng nội dung như YouTube, TikTok, cùng sự phát triển của NFT, trí tuệ nhân tạo (AI) đã giúp ngành này trở thành một trong những lĩnh vực "hái ra tiền".
Đặc biệt, đây là ngành cung cấp cho người học các kỹ năng sáng tạo nội dung, kết hợp đồ họa và công nghệ trên mặt trận truyền thông mới.
Cụ thể, ngành học này sẽ trang bị cho sinh viên các kỹ năng kỹ thuật kết hợp cùng tầm nhìn sáng tạo, giúp họ khám phá chuyên sâu về quy trình sáng tạo và kinh doanh thiết kế số. Đồng thời, sinh viên cũng được học về các nguyên tắc thiết kế, lý thuyết màu sắc, trình bày trên mạng xã hội, nghệ thuật chữ và sử dụng các công cụ phần mềm kỹ thuật số chuyên dụng.
Các công nghệ AI, đặc biệt là AIGC (Nội dung do Trí tuệ Nhân tạo Tạo ra), đã trở thành những công cụ sáng tạo quan trọng trong thiết kế truyền thông kỹ thuật số. AIGC có thể tự động tạo ra các yếu tố thiết kế khác nhau như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video dựa trên chủ đề, từ khóa hoặc yêu cầu do nhà thiết kế cung cấp.
Việc sáng tạo thiết kế truyền thống thường đòi hỏi nhiều thời gian và công sức trong quá trình thử nghiệm và chỉnh sửa thủ công, trong khi khả năng tạo nội dung tự động của AI có thể cung cấp một lượng lớn phương án sáng tạo trong thời gian ngắn, giúp nhà thiết kế tiết kiệm đáng kể thời gian trong giai đoạn khám phá và lên ý tưởng.
Nhiều tác phẩm truyền thông kỹ thuật số được xây dựng dựa trên văn bản, chẳng hạn như kịch bản phim, nội dung quảng cáo và kế hoạch sản phẩm kỹ thuật số. AI có thể phân tích một lượng lớn dữ liệu văn bản và tự động tạo ra nhiều loại văn bản khác nhau dựa trên chủ đề hoặc từ khóa được nhập vào. Mặc dù AI cho thấy tiềm năng mạnh mẽ trong việc sáng tạo nội dung văn bản, nhưng nó vẫn có những hạn chế nhất định, đặc biệt là trong việc thể hiện cảm xúc, tư duy sâu sắc và sáng tạo cá nhân hóa.
AI chủ yếu hỗ trợ tác giả hoàn thành bản thảo ban đầu, trong khi việc chỉnh sửa và hoàn thiện vẫn cần đến sự can thiệp của con người. Bên cạnh ChatGPT, các công cụ tạo văn bản bằng AI khác tại Trung Quốc như Wenxin Yiyan, Doubao, Deepseek, Tongyi Qianwen và Kimi cũng đã thể hiện hiệu suất ấn tượng.
Ngoài ra, việc tạo hình ảnh là một trong những lĩnh vực phát triển nhất và được ứng dụng rộng rãi trong AI, được sử dụng nhiều trong thiết kế hình ảnh quảng cáo, thiết kế logo, minh họa, thiết kế giao diện người dùng (UI), thiết kế nguyên mẫu và tạo bảng phân cảnh. AI tạo hình ảnh có thể chia thành hai loại: chuyển văn bản thành hình ảnh (text-to-image) và chuyển đổi hình ảnh thành hình ảnh (image-to-image, tức là chuyển đổi phong cách hoặc vẽ lại dựa trên hình ảnh có sẵn).
Nhà thiết kế không chỉ cần hiểu rõ đặc điểm của từng công cụ AI mà còn phải biết cách diễn đạt sáng tạo của mình thông qua prompt. Hiện tại, AI chỉ có thể được sử dụng như một công cụ hỗ trợ, và vẫn còn hạn chế trong việc nắm bắt sự sáng tạo của con người.
Bên cạnh đó, công nghệ tạo video bằng AI đã phát triển nhanh chóng trong 1-2 năm qua, với các dạng như chuyển văn bản thành video (text-to-video) và chuyển đổi hình ảnh thành video (image-to-video). Chuyển văn bản thành video hoạt động tương tự như chuyển văn bản thành hình ảnh, nhưng tạo ra nội dung video từ các đoạn văn bản mô tả. Trong khi đó, chuyển đổi hình ảnh thành video mang đến nhiều tính năng sáng tạo, chẳng hạn như tạo video dựa trên hình ảnh khung đầu và khung cuối hoặc chuyển đổi một video có đối tượng duy nhất thành nhiều góc nhìn khác nhau.
Tuy nhiên, video do AI tạo ra vẫn có độ dài ngắn và thường có lỗi, cho thấy công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn đầu phát triển. Các công cụ phổ biến trên thị trường bao gồm Stable Video Diffusion, Pika, Rumway và OpenAI Sora. Các sản phẩm mới nổi từ Trung Quốc như Keling, Jimeng, Vidu, Hailuo, Doubao và PixelDance cũng đang thu hút sự chú ý.
Công nghệ AI sinh nội dung (Generative AI) cũng tác động đến lực lượng lao động trong các ngành công nghiệp sáng tạo. Các nghệ sĩ lồng tiếng, bao gồm cả trong ngành công nghiệp game, đã bày tỏ lo ngại về việc vai trò của họ bị thay thế bởi các bản sao giọng nói do AI tạo ra. Các nhà phân tích đặt câu hỏi liệu sự gia tăng của âm nhạc do AI tạo ra sẽ ảnh hưởng như thế nào đến giá trị của âm nhạc thu âm và vai trò của các nhạc sĩ.
Những lo ngại về việc người lao động sáng tạo có đồng ý để tác phẩm hoặc hình ảnh của họ được sử dụng bởi các công cụ AI sinh nội dung và họ có được đền bù xứng đáng hay không đã trở thành tâm điểm của các cuộc đình công của Hiệp hội Biên kịch Mỹ (Writers Guild of America) và SAG-AFTRA vào năm 2023.
Một số học giả cho rằng, các công cụ AI phụ thuộc vào dữ liệu đào tạo chất lượng cao để tạo ra sản phẩm thực tế. Do đó, các nhà phát triển AI có lợi ích trong việc đảm bảo rằng những người sáng tạo vẫn được khuyến khích tiếp tục sản xuất tác phẩm. Cách những vấn đề này được giải quyết có thể ảnh hưởng đến sức hấp dẫn và tính bền vững của sự nghiệp trong ngành sáng tạo trong tương lai.
Theo Salary.com, tại Mỹ, tính đến ngày 1/1/2025, mức lương trung bình hàng năm cho công việc thiết kế truyền thông kỹ thuật số là 74.491 USD (khoảng 1,9 tỷ VNĐ), với phạm vi dao động từ 65.756 - 83.402 USD (khoảng 1,6 - 2,1 tỷ VNĐ). Đối với vị trí thiết kế sáng tạo, theo dữ liệu từ Comparably, tính đến ngày 14/12/2023, mức lương trung bình hàng năm là 73.372 USD (khoảng 1,8 tỷ VNĐ). Người làm ngành nghề này còn có thể linh động nhận thêm các công việc tại các công ty khác để gia tăng thu nhập.
Ngoài ra, sinh viên tốt nghiệp ngành Truyền thông kỹ thuật số và Thiết kế sáng tạo có thể làm việc ở những vị trí dưới đây:
Nhà thiết kế đồ họa.
Chuyên gia thiết kế web.
Nhà thiết kế trải nghiệm người dùng (UX Designer).
Nhà thiết kế giao diện người dùng (UI Designer).
Chuyên gia truyền thông kỹ thuật số.
Họa sĩ đa phương tiện hoặc chuyên gia hoạt hình.
Quản lý truyền thông mạng xã hội.