8 người chết khi chạy thận: Lọc rửa bằng hóa chất cực độc

Liên quan đến vụ tai biến chạy thận tại Hoà Bình khiến 8 bệnh nhân tử vong, TS Nguyễn Hữu Dũng, trưởng khoa Thận nhân tạo, BV Bạch Mai cho biết, để lọc rửa hệ thống màng lọc RO, hiện thế giới chỉ dùng 3 hóa chất: Formandehyt, javen và peracetic acid.

“Flo là chất cấm kỵ trong y học, trong y văn chưa bao giờ ghi dùng nước này để lọc rửa các máy chạy thận. Trước tai biến ở Hòa Bình, thế giới mới ghi nhận 2 ca ngộ độc flo trong y tế tại Mỹ”, TS Dũng thông tin.

TS Nguyễn Hữu Dũng (trái) và GS Nguyễn Gia Bình phân tích vụ việc. Ảnh: T.Hạnh

ThS Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cung cấp thêm, flo là hóa chất cực độc, dùng làm chất tẩy rửa trong công nghiệp, tuyệt đối không dùng trong y tế.

“Việc có flo xuất hiện với nồng độ cao trong mẫu nước là do được đưa vào từ quá trình xử lý nước chứ không phải tự nhiên”, BS Nguyên nói.

Trên thực tế, nồng độ flo trong nước chạy thận phải dưới 0,2mg/l. Tuy nhiên kết quả xét nghiệm mẫu nước chạy thận tại Hòa Bình sau 2 tuần xảy ra sự cố vẫn ở mức trên 260mg/l.

GS Nguyễn Gia Bình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực, BV Bạch Mai cho biết, với ngưỡng này có thể gây tử vong tức thì, phá hủy hồng cầu, tê liệt tế bào, thậm chí có thể gây mục xương trong thời gian ngắn.

Theo TS Nguyễn Hữu Dũng, nhiều người đặt câu hỏi tại sao sau khi làm vệ sinh đường ống, chưa xét nghiệm lại đã cho chạy thận? Đây là 2 việc hoàn toàn độc lập.

Thông thường xét nghiệm vi sinh 1 tháng mới làm 1 lần, xét nghiệm lý hóa làm 1-2 lần/năm và xét nghiệm độc tố. Trong đó duy chỉ có xét nghiệm độc tố có kết quả ngay, xét nghiệm vi sinh cần 3-7 ngày, xét nghiệm lý hóa cần 10-14 ngày.

”Do đó giả sử hôm đó bác sĩ trực có làm xét nghiệm đi chăng nữa thì cũng phải 14 ngày sau mới có kết quả, trong khi bệnh nhân không thể ngừng chạy thận. Do đó khâu kiểm soát và nghiệm thu bảo trì cực kỳ quan trọng”, TS Dũng nói.

TS Dũng cho biết, lịch rửa màng lọc RO thông thường 2 tháng/lần, bình lọc 1 tháng/lần. Với những ngày có lịch lọc rửa, đơn vị ký với bệnh viện sẽ trực tiếp làm. Phòng vật tư của BV có trách nhiệm giám sát toàn bộ quy trình, xác nhận kết quả xét nghiệm độc tố sau lọc rửa cho đến lúc bàn giao, ký kết.

Sau lọc rửa, trước ca chạy thận đầu tiên, nhân viên y tế trực sẽ được phân công bật máy RO, quan sát 3 thông số gồm: Lưu lượng nước, áp lực nước và TDS (tổng lượng ion trong nước).

Nếu 3 thông số đảm bảo, đèn sẽ bật màu xanh và bác sĩ sẽ thực hiện quy trình chạy thận như bình thường.

"Trong vụ việc này, rõ ràng đơn vị lọc rửa đã đưa tự ý đưa hóa chất không được phép vào sử dụng thì phải chịu trách nhiệm cao nhất. Kế đó, cán bộ phòng vật tư chưa kiểm soát kĩ đã nghiệm thu. BS Hoàng Công Lương chỉ phụ trách chuyên môn, không thể kiểm soát tất cả các thông số trong quá trình bảo trì", TS Dũng phân tích.