Khi đứng trước sạp cá, nhiều người loay hoay vì không biết loại nào an toàn để ăn thường xuyên. Thực tế là có nhóm cá tích tụ thủy ngân rất ít, thường là cá nhỏ, cá nước ngọt hoặc cá được nuôi kiểm soát và chúng đều phổ biến, dễ mua tại chợ truyền thống. Dưới đây là 6 lựa chọn thực tế, kèm mẹo chọn hàng để bạn mua được con tươi, ngon.
Cá mòi thuộc nhóm cá nhỏ, sống theo đàn và có vòng đời ngắn, nên khó tích tụ thủy ngân. Ở chợ, cá mòi thường xuất hiện theo mẻ, bán tươi hoặc phơi khô. Khi mua, chú ý thân cá còn bóng, mắt trong và mang đỏ thì đó là dấu hiệu cá mới. Cá mòi chế biến rất linh hoạt, bạn có thể rim, nướng giấy bạc, hoặc làm salad đều ngon. Chưa kể loại cá này có giá cả rất phải chăng, trung bình khoảng 40.000-60.000đ/kg. Thực sự là lựa chọn rất tốt cho bữa cơm của cả nhà.

Cá cơm luôn được xem là loại cá an toàn vì kích thước nhỏ, sống theo đàn và hầu như không tích tụ thủy ngân. Khi bước vào chợ, bạn sẽ dễ dàng thấy tiểu thương đổ cá cơm thành những rổ lớn nên việc quan sát độ tươi cũng thuận tiện hơn. Và để chọn đúng mẻ ngon, bạn chỉ cần nhớ một điều rất đơn giản: mẻ nào có mùi thơm nhẹ, bụng không phồng, thân sáng và dính chắc thì đó là cá vừa đánh lên. Ngược lại, cá có mùi chua hoặc màu da xỉn đi thường là đã để lâu nên bạn nên tránh.
Cá cơm tươi rất dễ chế biến vì món nào cũng hợp, từ kho tiêu cho đến chiên giòn hay làm mắm. Ngoài ra, nhiều gia đình còn mua thêm để phơi khô dự trữ vì cá cơm khô để được lâu mà vẫn giữ được vị ngọt đặc trưng.

Cá trích từ lâu đã gắn liền với bữa ăn của người vùng biển vì thịt béo nhẹ, thơm và đặc biệt là hàm lượng thủy ngân rất thấp do loài này chỉ ăn sinh vật phù du. Khi đi chợ, bạn chỉ cần để ý tổng thể con cá là biết ngay mẻ nào còn tươi. Con tươi thường có vảy ôm sát thân, mắt trong và thớ thịt chắc khi ấn nhẹ. Ngược lại, chỉ cần thấy bụng nhũn hoặc xuất hiện vệt thâm màu là nên đổi ngay sang rổ khác. Cá trích rất linh hoạt trong chế biến vì càng tiếp nhiệt càng dậy mùi thơm đặc trưng, từ nướng muối, kho cà cho đến làm gỏi đều tạo ra vị béo nhưng không ngấy, hợp cho cả bữa cơm thường ngày lẫn đãi khách.

Cá rô phi là “ông hoàng” trong tủ lạnh nhiều gia đình vì dễ nấu, giá rẻ và an toàn về mặt thủy ngân. Đây là loài nước ngọt, được nuôi phổ biến nên rủi ro kim loại nặng thấp. Khi chọn mua con sống, bạn hãy quan sát vảy bóng, mang đỏ và da căng. Nếu mua phi lê, hãy kiểm tra độ săn của thịt: ấn nhẹ không để lại vết lõm là tốt.

Phi lê basa và cá tra là hai sản phẩm bán chạy ở chợ Việt, và cũng nằm trong nhóm ít thủy ngân nhờ tính chất nuôi trồng. Điểm mạnh là phi lê tiện dụng cho người bận rộn. Mẹo khi chọn: tránh miếng phi lê có nước nhiều hoặc mùi khai, ưu tiên khay có màu thịt tự nhiên, không xỉn. Những miếng đẹp sẽ rã đông đều, không bở.

Cá hồi nuôi hiện nay là lựa chọn được nhiều gia đình ưa chuộng: giàu omega-3 và thường có mức thủy ngân thấp, đặc biệt với các lô nuôi kiểm soát. Khi mua, bạn hãy nhìn màu thịt đều, không có chỗ đổi màu; nếu mua miếng cắt sẵn, bề mặt hơi khô chứ không nhớt. Cá hồi dễ chế biến: áp chảo nhanh, nướng hoặc làm sashimi (nếu đảm bảo nguồn).

Chọn cá nhỏ trước: càng nhỏ, mức thủy ngân càng thấp.
Nhìn mắt và mang: mắt trong, mang đỏ là cá mới.
Sờ thử thịt: ấn nhẹ không để lại vết lõm, thịt bật lại là cá săn chắc.
Kiểm tra phi lê đông lạnh: không nên mua miếng dính chùm hay có lớp băng dày — đó là dấu hiệu rã đông nhiều lần.
Mua ở sạp quen: tiểu thương uy tín thường bán cá vừa về, biết rõ nguồn gốc, dễ đổi trả nếu có vấn đề.
Luân phiên thay đổi loại cá: dù là nhóm ít thủy ngân, nên xoay vòng các loại để bữa ăn phong phú và giảm rủi ro tích tụ.
Không cần hoảng sợ mỗi khi thấy sạp cá ngoài chợ. Chỉ cần biết ưu tiên những loại cá ít tích tụ thủy ngân, cộng thêm vài thao tác kiểm tra nhanh, bạn có thể mua được cá tươi ngon cho cả tuần.