5 ngành học khiến sinh viên đổi ngành giữa chừng nhiều nhất: Học rồi mới biết…

Theo một thống kê được chia sẻ trên nền tảng Sohu (Trung Quốc) mới đây, có đến hơn 30% sinh viên đại học từng nghĩ đến việc bỏ ngành hoặc chuyển hướng trong quá trình học. Trong đó, có những ngành tưởng chừng “an toàn”, “sáng tạo”, hay “khó thất nghiệp” lại lọt top ngành bị sinh viên bỏ giữa chừng nhiều nhất.

Nguyên nhân ư? Không phải vì ngành đó không có tương lai, mà vì theo nhiều người, kỳ vọng ban đầu của họ và thực tế việc học tại giảng đường lẫn nghề nghiệp sau này quá khác nhau.

1. Ngôn ngữ

Nhiều bạn trẻ bước vào ngành ngôn ngữ với tâm thế đầy lãng mạn như mong muốn giỏi ngoại ngữ để đi du học, làm phiên dịch, hoặc đơn giản là giao tiếp “xịn xò” trong môi trường quốc tế. Nhưng chương trình học ở đại học thường thiên về lý thuyết ngôn ngữ, nghiên cứu học thuật và dịch thuật phức tạp hơn tưởng tượng.

Ngoài kỹ năng giao tiếp, sinh viên còn phải học lịch sử ngôn ngữ, lý thuyết ngữ âm, hình vị, ngữ dụng, văn hóa, văn học của các quốc gia… trong khi nhiều người chỉ muốn “nói tốt, nghe giỏi”. Áp lực còn đến từ cảm giác “mình học hoài không giỏi”, đặc biệt khi so sánh với người học tự do hay AI dịch thuật. Không ít bạn sau năm 2 đã rẽ hướng sang marketing, truyền thông, hoặc bỏ luôn ngành để học nghề ngắn hạn.

2. Kinh tế

Được xem là “ngành an toàn”, ngành kinh tế thu hút lượng lớn sinh viên mỗi năm, đặc biệt từ những bạn chưa rõ mình muốn gì nhưng vẫn cần một lựa chọn “ổn áp”. Tuy nhiên, đây cũng là ngành nhiều người bỏ giữa chừng vì... quá mênh mông.

Chương trình học nặng về lý thuyết kinh điển, mô hình tài chính, quản trị, vi mô vĩ mô... nhưng thiếu trải nghiệm thực tế. Học xong 2–3 kỳ, nhiều bạn rơi vào cảm giác “mông lung” vì không thấy mình hợp làm kế toán, tài chính hay quản lý doanh nghiệp. Mặt khác, sự cạnh tranh cực kỳ khốc liệt trong thị trường lao động khiến sinh viên cảm thấy mình cần thêm kỹ năng khác như data, digital marketing, hoặc học bằng kép thì mới có cơ hội. Với những ai không theo kịp, ý nghĩ bỏ ngành hoặc chuyển hướng là điều dễ hiểu.

3. Thiết kế

Ngành thiết kế thu hút rất nhiều bạn trẻ thích nghệ thuật, thời trang, hoặc công việc sáng tạo. Nhưng thực tế học thiết kế ở trường đại học là hành trình dài hơi, đòi hỏi kỹ năng kỹ thuật, gu thẩm mỹ vững và… sức chịu đựng cực cao.

Học thiết kế không phải là “vẽ theo cảm hứng”, mà là làm việc với deadline dồn dập, cường độ cao, phải chấp nhận chỉnh sửa nhiều lần theo yêu cầu của giảng viên, sau đó khách hàng. Ai nghĩ mình sẽ được “tự do sáng tạo” thường sốc nặng với việc bị feedback liên tục, bị ép theo brief, hoặc phải thức đêm hoàn thành đồ án. Nhiều sinh viên năm 1-2 chấp nhận bỏ ngành vì nhận ra bản thân không chịu được áp lực nghề sáng tạo. Một số khác vẫn theo ngành nhưng chuyển sang mảng nhẹ hơn như content, social media hoặc dạy kỹ năng thiết kế thay vì làm nghề chính.

4. Sư phạm

Sư phạm là ngành mà nhiều bạn chọn vì lý do cao đẹp: yêu trẻ, muốn truyền cảm hứng, hay đơn giản là cảm thấy đây là nghề có ích. Nhưng không ít người sau kỳ thực tập đầu tiên đã phải suy nghĩ lại.

Học sư phạm không chỉ là học cách dạy, mà còn là học cách tồn tại trong hệ thống giáo dục với hàng loạt áp lực: giấy tờ hành chính, thi đua, kiểm tra, áp lực từ phụ huynh và xã hội. Lương khởi điểm thấp và cơ hội việc làm hạn chế tại một số địa phương cũng khiến nhiều sinh viên dao động. Nhiều người dừng lại giữa đường, chuyển sang ngành giáo dục phi chính quy, hoặc học lên cao để thoát khỏi vòng luẩn quẩn “dạy học - mệt mỏi - thu nhập thấp”.

5. Công nghệ thông tin

Được gọi là “ngành không thất nghiệp”, CNTT thu hút lượng lớn sinh viên nhờ hình ảnh lập trình viên lương ngàn đô, cơ hội làm việc toàn cầu. Nhưng chỉ sau 1–2 kỳ, không ít người nhận ra: học CNTT không giống như đi học một kỹ năng nhanh gọn.

Ngành này yêu cầu tư duy logic mạnh, kiến thức toán tốt, khả năng tự học cực cao và sức bền với cường độ học tập gần như không ngừng nghỉ. Những ai vào học chỉ vì “ngành hot” mà không có đam mê thật sự dễ rơi vào trạng thái mất định hướng, mệt mỏi và… bỏ cuộc. Không ít sinh viên sau khi “đụng” phải thuật toán và debugging đã quyết định chuyển sang ngành liên quan như hệ thống thông tin, UX/UI, hoặc data analysis - những ngành đòi hỏi kỹ năng mềm nhiều hơn tư duy lập trình thuần túy.

Không có ngành học “sai”, chỉ có kỳ vọng không đúng

Người ta hay nói ngành này học xong dễ thất nghiệp, ngành kia ra trường là thành công. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy. Không có ngành học nào tuyệt đối tốt hay xấu, chỉ có sự phù hợp với người học trong từng thời điểm.

Có người học ngành đang bị chê bai, nhưng lại biết cách xoay sở, kết hợp với các kỹ năng mới để phát triển. Ngược lại, có người học ngành hot nhưng lại không tìm thấy lối đi vì thiếu đam mê hoặc chiến lược cá nhân. Cũng có người nghĩ bỏ ngành hoặc chuyển ngành giữa chừng là thất bại nhưng thật ra đó là biểu hiện của sự tỉnh táo và dũng cảm. Không có ngành học nào chắc chắn thất nghiệp, cũng không có ngành nào bảo đảm 100% thành công.

Điều quan trọng không phải là bạn học ngành gì mà là bạn có hiểu bản thân, linh hoạt thích nghi và dám điều chỉnh hướng đi hay không. Đôi khi, việc dám dừng lại giữa đường để chọn lại hướng đi phù hợp hơn còn giá trị hơn việc đi đến cùng một lối rẽ không dành cho mình.

Theo Sohu